Cà phê từ lâu đã là thức uống yêu thích của nhiều người, đặc biệt là dân văn phòng và người làm ca đêm. Tuy nhiên, các nhà khoa học cảnh báo việc tiêu thụ cà phê vào ban đêm có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng kiểm soát hành vi - Ảnh: AI
Nghiên cứu được thực hiện tại khoa sinh học Đại học Texas ở El Paso (UTEP), Mỹ và được công bố trên tạp chí iScience. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng ruồi giấm (Drosophila melanogaster), loài thường được dùng trong nghiên cứu hành vi do có cấu trúc gene và thần kinh tương đồng với con người, để kiểm tra tác động của cà phê khi dùng vào ban đêm.
"Caffeine là chất kích thích thần kinh được tiêu thụ nhiều nhất trên thế giới, với khoảng 85% người trưởng thành ở Mỹ sử dụng thường xuyên", nhà nghiên cứu Paul Sabandal, giảng viên tại khoa sinh học UTEP, cho biết. "Chúng tôi muốn tìm hiểu xem có yếu tố nào khiến caffeine ảnh hưởng khác nhau tới hành vi hay không".
Trong loạt thử nghiệm, các nhà nghiên cứu cho ruồi ăn chế độ có chứa caffeine với liều lượng khác nhau, phân biệt giữa thời gian dùng ban ngày và ban đêm, có hoặc không có sự thiếu ngủ.
Kết quả cho thấy ruồi được dùng caffeine vào ban đêm có xu hướng phản ứng bốc đồng hơn. Cụ thể, chúng ít có khả năng dừng di chuyển khi gặp luồng gió mạnh, một tác nhân gây khó chịu tự nhiên, mà vẫn tiếp tục bay loạn xạ.
"Bình thường ruồi sẽ ngừng bay khi gặp luồng gió mạnh. Nhưng khi dùng caffeine vào ban đêm, chúng lại bay một cách liều lĩnh, bất chấp khó chịu", nhà nghiên cứu Erick Saldes chia sẻ.
Ngược lại, khi caffeine được tiêu thụ vào ban ngày, hành vi bất thường này không xuất hiện.
Cà phê có nhiều lợi ích, nhưng chỉ khi uống vừa đủ và đúng thời điểm - Ảnh: AI
Đáng chú ý, nghiên cứu còn chỉ ra sự khác biệt rõ rệt giữa giới tính: mặc dù lượng caffeine trong cơ thể tương đương nhau, nhưng ruồi cái lại thể hiện hành vi bốc đồng nhiều hơn so với ruồi đực.
"Ruồi không có hormone như con người, ví dụ estrogen. Điều này cho thấy có thể có những yếu tố di truyền hoặc sinh lý khác khiến con cái nhạy cảm hơn với caffeine", giáo sư Kyung-An Han giải thích.
Dù nghiên cứu được thực hiện trên ruồi giấm, nhưng các chuyên gia cho rằng kết quả này vẫn mang nhiều hàm ý quan trọng đối với con người.
Ruồi giấm (Drosophila melanogaster) là mô hình sinh học phổ biến trong nghiên cứu thần kinh vì có nhiều điểm tương đồng với con người về cấu trúc gene và phản ứng thần kinh. Các hành vi như học tập, trí nhớ và phản xạ với kích thích đều có thể được khảo sát ở loài này.
Do đó việc ruồi giấm thể hiện hành vi bốc đồng sau khi tiêu thụ caffeine ban đêm gợi ý khả năng xảy ra phản ứng tương tự ở người, đặc biệt trong những tình huống thiếu ngủ hoặc làm việc ca đêm.
Caffeine dù giúp tỉnh táo vẫn có thể làm giảm khả năng kiểm soát hành vi nếu dùng sai thời điểm. Điều này đặc biệt đáng lưu ý với các nhóm như nhân viên y tế, tài xế đường dài, lính trực đêm hay bất kỳ ai có thói quen uống cà phê vào tối muộn.
Nghiên cứu này mở ra hướng đi mới để hiểu rõ hơn tác động thần kinh của caffeine và thúc đẩy các nghiên cứu tiếp theo trên con người.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay