Khoa học từng phát hiện sinh vật sống ở độ sâu gần 11.000m tại rãnh Mariana, nhưng không có sinh vật nào dựa vào hóa tổng hợp như lần phát hiện này - Ảnh: CAS (IDSSE, CAS).
Phát hiện gây sốc
Trong chuyến thám hiểm bằng tàu lặn có người lái xuống hai rãnh đại dương Kuril-Kamchatka và Aleutian thuộc vùng Tây Bắc Thái Bình Dương, các nhà khoa học đã ghi nhận một cộng đồng sinh vật biển đặc biệt, sống ở độ sâu 9.533m, hơn cả chiều cao của đỉnh Everest.
Tại đây, nhóm nghiên cứu phát hiện các sinh vật sống bằng hóa tổng hợp, tức sử dụng năng lượng từ phản ứng hóa học, cụ thể là từ hydro sulfua và methane rò rỉ từ đáy biển, để tồn tại và phát triển, hoàn toàn không phụ thuộc vào ánh sáng hay thức ăn từ tầng nước trên.
Trong công bố trên Nature, các nhà nghiên cứu thuộc Viện hàn lâm Khoa học Trung Quốc cho biết hóa tổng hợp (chemosynthesis) là quá trình sinh vật sản sinh năng lượng từ phản ứng hóa học, không cần ánh sáng. Quá trình này thường thấy ở các miệng phun thủy nhiệt dưới đáy biển hoặc nơi có khí độc rò rỉ như methane, hydro sulfua.
"Điều khiến phát hiện này mang tính đột phá không chỉ là độ sâu kỷ lục, mà là sự phong phú và đa dạng đáng kinh ngạc của hệ sinh thái hóa tổng hợp mà chúng tôi quan sát được", tiến sĩ Mengran Du, trưởng đoàn thám hiểm, chia sẻ.
"Ốc đảo sự sống" giữa vùng tối lạnh lẽo
Rãnh Kuril-Kamchatka nằm ngoài khơi bán đảo Kamchatka (Nga), kéo dài khoảng 2.900km. Rãnh Aleutian trải dài 3.400km ngoài khơi Alaska (Mỹ). Đây là khu vực thuộc vùng hadal, nơi một mảng vỏ Trái đất bị hút chìm xuống dưới mảng khác trong quá trình kiến tạo địa chất.
Môi trường nơi đây đặc trưng bởi bóng tối vĩnh cửu, nhiệt độ cực thấp và hoạt động địa chất mạnh, tưởng chừng không thể có sự sống.
Tuy nhiên hệ sinh thái vừa được phát hiện lại cho thấy sự sống vẫn có thể tồn tại theo những cách đầy bất ngờ. Các sinh vật chủ đạo gồm giun ống dài 20-30cm, có màu đỏ, trắng hoặc xám, và nghêu biển trắng dài tới 23cm. Một số loài trong đó có thể chưa từng được khoa học ghi nhận.
Hy vọng cho sự sống ngoài Trái đất?
Bên cạnh các sinh vật sống nhờ hóa chất, nhóm nghiên cứu cũng ghi nhận một số loài như hải quỳ, giun thìa và hải sâm sống bằng cách tiêu thụ xác sinh vật và chất hữu cơ rơi từ phía trên xuống.
Trước đây, giới khoa học từng phát hiện sinh vật sống ở độ sâu gần 11.000m tại rãnh Mariana, nhưng không có sinh vật nào dựa vào hóa tổng hợp như lần phát hiện này.
Các nhà khoa học cho rằng phát hiện lần này mở rộng giới hạn sâu nhất mà sự sống hóa tổng hợp có thể tồn tại trên Trái đất, đồng thời mở ra gợi ý về khả năng tồn tại sự sống tương tự trong các đại dương ngoài hành tinh, nơi methane và hydrogen cũng là các phân tử phổ biến.
"Dưới đáy đại dương, giữa sự cô lập và tăm tối, những sinh vật này vẫn tìm được cách tồn tại và phát triển mạnh mẽ. Đây là minh chứng tuyệt vời cho khả năng thích nghi của sự sống", tiến sĩ Du nói.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay