Trì hoãn lão thị bằng bài tập cho não

TTCT- Bước vào tuổi trung niên, thủy tinh thể mất dần tính đàn hồi, gây giảm sút khả năng điều tiết của mắt khi quan sát ở cự ly gần. Đó là dấu hiệu của tật lão thị, một phần không thể tránh khỏi trong quá trình lão hóa của cơ thể.

Người tập được cho nhìn vào hình ảnh những “đốm Gabor”

Thế nhưng giờ đây người ta đã có thể trì hoãn thời điểm xuất hiện tật khúc xạ này bằng một phương pháp tập luyện mới, đã được nhiều nghiên cứu chứng minh giúp cải thiện thị giác ở người trung niên.

Phác đồ điều trị dựa theo nhiều nghiên cứu được tổng hợp bởi Viện Y tế quốc gia (Mỹ), người tập được cho nhìn vào hình ảnh những “đốm Gabor” (Gabor patch) - những hình tròn sọc trắng đen xen kẽ - được phát liên tục trên màn hình, nhiệm vụ của họ là tập trung vào đốm Gabor ở chính giữa mà không bị sao nhãng bởi những đốm “đánh lạc hướng” xung quanh.

Kích thước, độ nét cũng như khoảng cách giữa những đốm Gabor thay đổi liên tục. Bài tập được lặp đi lặp lại hàng trăm lần trong nhiều buổi tập và có thể kéo dài hàng tuần hay thậm chí nhiều tháng, với kết quả là tật lão thị ở bệnh nhân thuyên giảm thấy rõ.

Điều thú vị là sự cải thiện này được ghi nhận không phải ở chức năng của mắt, mà là ở cách não bộ người tập tiếp nhận, xử lý hình ảnh do mắt gửi về. Khi ta nhìn một vật, dữ liệu thô về hình ảnh của vật đó được mắt ghi nhận và chuyển về não.

Tại đây, dữ liệu này được chia nhỏ ra và phân tích bởi các tập hợp neuron chuyên biệt, trong đó mỗi loại neuron chỉ phân tích một khía cạnh của hình ảnh đó như màu sắc, đường nét hay độ tương phản. Não sau đó phải làm công đoạn tập hợp những mẩu dữ liệu này lại thành hình ảnh có nghĩa mà nó có thể hiểu được như bàn, ghế, khuôn mặt hay chữ viết.

Nói thì dài nhưng ở tốc độ đọc sách bình thường, não người chỉ có khoảng 250 mili giây để hoàn thành tất cả công đoạn vừa nêu trước khi mắt chuyển sang từ kế tiếp.

Các bài tập với đốm Gabor - còn gọi là phương pháp học tập nhận thức (perceptual learning) - được cho là giúp rút ngắn thời gian cũng như tăng cường khả năng xử lý hình ảnh theo từng thành phần của não, qua đó cải thiện chức năng thị giác ở người tập.

Phương pháp tập luyện này đang ngày càng trở nên phổ biến, đến mức một số hãng công nghệ Mỹ đã bắt đầu tung ra ứng dụng di động cho phép người dùng tự tập luyện tại nhà thông qua những bài tập với đốm Gabor được thiết kế sẵn. Hiện nay, hiệu quả của những ứng dụng trên điện thoại di động này so với liệu trình được giám sát bởi bác sĩ nhãn khoa vẫn còn là dấu chấm hỏi. ■