Cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây thường xuyên xảy ra xe nối đuôi, xếp hàng nhích từng chút một - Ảnh: QUANG ĐỊNH
"Thật khó chấp nhận nếu hành khách mất tới 3 tiếng để di chuyển từ sân bay Long Thành về trụ sở trung tâm tài chính quốc tế Thủ Thiêm và mất 4-5 tiếng về khu phức hợp du lịch Hồ Tràm khi xảy ra ùn tắc. Nếu không sớm đầu tư hệ thống giao thông kết nối hiệu quả, chúng ta có thể sẽ đánh mất cơ hội ngay tại cửa ngõ" - ông Vũ cảnh báo.
Cần tuyến đường nhanh nhất
* Băn khoăn của ông cũng là vấn đề được dư luận nêu ra thời gian qua. Như Tuổi Trẻ số ra ngày 4-8 đã có bài khẳng định các dự án kết nối sân bay Long Thành là "quá cấp bách".
- Đây là nhận định rất đúng và cần được thực hiện một cách đồng bộ và hết sức khẩn trương. Sân bay quốc tế Long Thành là dự án trọng điểm quốc gia, không chỉ là đầu mối giao thông của cả nước mà còn mang tầm vóc quốc tế.
Tuy nhiên hiện các hướng đều có đường đến sân bay nhưng chưa phải là con đường thông thoáng, thông suốt và thời gian đi lại ngắn nhất. Ví dụ nếu định hướng sân bay Long Thành và sân bay Tân Sơn Nhất là bổ sung, hỗ trợ lẫn nhau về công năng thì phần lớn hành khách Long Thành chủ yếu sẽ từ TP.HCM đổ xuống. Vậy câu hỏi đặt ra là đi từ TP.HCM đến Long Thành và ngược lại là đường nào?
Một sân bay lớn nhất nước phải có người ra - người vào, có hệ thống giao thông thông thoáng, hiện đại. Nếu không sân bay sẽ mất đi rất nhiều giá trị, thậm chí trở thành điểm nghẽn mới.
* Như ông nói sân bay Long Thành không chỉ là cửa ngõ giao thông cả nước mà còn cả quốc tế. Và câu chuyện kết nối có lẽ cần hiểu rộng hơn?
- Đúng như vậy. Sân bay Long Thành sẽ là cửa ngõ giao thương và hình ảnh hiện đại đầu tiên khi bạn bè quốc tế đến Việt Nam. Do đó bên cạnh việc xây dựng một sân bay mang tầm vóc quốc tế, điều quan trọng không kém là phải đầu tư nhanh chóng cả một tổ hợp giao thông kết nối đa phương thức từ sân bay đến các trung tâm đô thị, dịch vụ và công nghiệp lớn của vùng kinh tế phía Nam.
Chẳng hạn khu phức hợp du lịch Hồ Tràm đang định hướng xây dựng đón lượng khách lớn trong thời gian tới, trong đó có nhiều khách quốc tế đến nghỉ dưỡng, tham dự hội thảo hoặc dự các sự kiện lớn. Với họ, thời gian là vàng bạc, không thể chấp nhận hành trình 4-5 tiếng di chuyển như hiện nay. Điều họ cần là vừa đặt chân xuống sân bay có thể ngay lập tức đi tiếp bằng đường sắt hoặc cao tốc để về điểm đến nhanh nhất có thể.
Hay như câu chuyện vì sao phải làm đường sắt Long Thành - Thủ Thiêm, bởi Thủ Thiêm là trụ sở của trung tâm tài chính quốc tế. Đây là nơi mà nhà đầu tư, doanh nhân, chuyên gia trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, công nghệ, chứng khoán... sẽ đi và đến liên tục.
Họ có thể từ các trung tâm tài chính trong khu vực như Singapore, Hong Kong, Thượng Hải bay đến Long Thành, gặp đối tác tại Thủ Thiêm hay dự sự kiện trong một buổi rồi quay về. Nhưng nếu từ sân bay về Thủ Thiêm mất tới 3 tiếng, rồi lại tốn khoảng đó thời gian quay lại thì tính kết nối đó sẽ không hình thành.
Ngoài ra cần nhấn mạnh vai trò kết nối của đường sắt trong vận tải hàng hóa đi xuất khẩu. Chúng ta phải tính đến việc đầu tư đường sắt kết nối từ Lộc Ninh qua Long Thành - cảng Cái Mép để đưa hàng hóa đến sân bay, cảng biển một cách nhanh chóng.
Nói như vậy để chúng ta thấy giải bài toán làm sao đến được sân bay thôi là chưa đủ mà còn phải xây dựng một tổ hợp giao thông hiện đại, đa phương thức, kết nối thông suốt và hiệu quả với toàn bộ khu vực.
Cần chọn đúng phương thức đầu tư
* Vậy theo ông trước mắt chúng ta phải làm gì?
- Thực tế cho thấy với sự quan tâm của các cấp, các ngành và địa phương, hệ thống đường bộ gồm các trục cao tốc, đường vành đai vùng Đông Nam Bộ đang được triển khai quyết liệt và dần hoàn thiện. Đây chính là bộ khung giao thông chiến lược kết nối các vùng kinh tế trọng điểm với sân bay và đô thị sân bay Long Thành.
Tuy nhiên chúng ta không nên chỉ dừng lại ở việc làm những tuyến cao tốc. Cao tốc có thể rất rộng, rất hiện đại nhưng nếu không đầu tư tốt các đường nhánh, đường dẫn kết nối từ trung tâm dịch vụ, khu công nghiệp tới sân bay thì cuối cùng vẫn xảy ra ùn tắc.
Vì vậy dự án nào đầu tư công thì xúc tiến, dự án nào đầu tư tư thì huy động nguồn lực tư nhân bằng phương thức đối tác công tư (BOT, BT...). Đây là lúc cần vận dụng linh hoạt, hiệu quả các cơ chế từ các cơ chế đặc biệt từ nghị quyết 68 để giao cho tư nhân triển khai nhanh chóng, không để chậm nhịp với tiến độ hoàn thành sân bay Long Thành đã được ấn định.
Cùng với giao thông đường bộ, tôi cho rằng phải khởi động song song làm đường sắt chở khách và chở hàng. Vấn đề quan trọng nhất là phải chọn được phương thức đầu tư, bởi nếu chọn sai cách tiếp cận, dự án gặp nhiều vướng mắc.
Tuổi Trẻ ngày 4-8 đặt vấn đề về tính cấp bách phải làm đường kết nối hai sân bay Tân Sơn Nhất - Long Thành
* Như vậy ngoài phương thức thì việc chọn nhà đầu tư có năng lực để triển khai đảm bảo tiến độ và chất lượng cũng rất quan trọng?
- Chúng ta phải tin tưởng giao nhiệm vụ cho nhà đầu tư tư nhân. Tôi rất tâm đắc với phương châm của Thủ tướng: cần phân biệt nhà đầu tư và nhà thầu. Nhà đầu tư họ chỉ cần có tiềm lực tài chính và khả năng quản lý dự án tốt. Họ có tiền, họ có thể thuê các nhà thầu, mời đối tác nước ngoài giỏi để chủ động tổ chức, triển khai dự án. Nhà đầu tư có thể là một doanh nghiệp hoặc một tổ hợp liên danh do doanh nghiệp trong nước đứng đầu.
Thứ hai, mấu chốt quan trọng nhất là phải xác định rõ phương thức đầu tư. Nhà đầu tư tham gia dự án sẽ đầu tư theo hình thức nào, cơ chế thu hồi vốn ra sao? Đây đều là những yếu tố phải được tính toán kỹ lưỡng ngay từ đầu để đảm bảo tính khả thi, tránh vướng mắc sau này. Ngoài ra cần đặc biệt quan tâm đến tỉ lệ nội địa hóa. Đây là yếu tố quan trọng nhằm tạo chủ động công nghệ và phát triển ngành công nghiệp đường sắt.
Tôi tin rằng với tiềm lực và trình độ như hiện nay, các doanh nghiệp trong nước hoàn toàn có thể làm được các tuyến đường sắt, đường sắt đô thị. Điều quan trọng là chúng ta phải chọn đúng người, giao đúng việc và áp dụng cơ chế "giao nhiệm vụ" để làm nhanh.
Thực tế thời gian qua chủ tịch UBND TP.HCM cũng đã nhiều lần khẳng định rõ quan điểm TP sẽ thu hút các nhà đầu tư chiến lược để đầu tư, khai thác và vận hành đường sắt đô thị, cùng với phát triển theo mô hình đô thị TOD. Việc gì nhà đầu tư tư nhân làm được, TP.HCM sẵn sàng đặt hàng, giao nhiệm vụ.
● Ông Phạm Viết Thuận (viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM):
Cần những "cú đấm thép"
Dự án đường sắt TP.HCM - Long Thành là một dự án đặc biệt cấp bách, đã được nghiên cứu từ nhiều năm qua. Thế nhưng đến nay thủ tục đầu tư vẫn chưa hoàn tất, trong khi sân bay Long Thành đã gần đi vào hoạt động.
Thực tế này cho thấy khâu chuẩn bị đầu tư hiện vẫn mất quá nhiều thời gian, thậm chí có dự án thời gian làm thủ tục còn kéo dài tương đương hoặc lâu hơn cả thời gian thi công. Do đó cần có cải cách sâu rộng trong quy trình chuẩn bị đầu tư, hướng tới mục tiêu rút ngắn 70-80% thời gian, chẳng hạn thay vì mất ba năm sẽ phải còn tối đa tám tháng.
Với dự án đường sắt kết nối Long Thành - Thủ Thiêm, cần sớm xác định rõ hình thức đầu tư. Trong bối cảnh cấp bách hiện nay nên áp dụng hình thức chỉ định tổng thầu EPC vừa thiết kế - mua sắm - thi công trọn gói. Chỉ khi đó mới có thể đảm bảo tiến độ khẩn trương, tránh tình trạng chậm trễ kéo dài như các dự án trước đây.
Bên cạnh đó, tôi đề xuất TP.HCM nên thành lập ít nhất ba doanh nghiệp nhà nước chủ lực trong lĩnh vực hạ tầng. Đây sẽ là những "cú đấm thép" để trực tiếp nhận nhiệm vụ triển khai các dự án trọng điểm, đặc biệt là các gói thầu cấp bách, giúp chủ động tổ chức thi công, đáp ứng nhu cầu phát triển hạ tầng với số lượng đồ sộ như hiện nay.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay