Một đoạn vỉa hè trên đường Đinh Bộ Lĩnh đã được đổ bê tông, chuẩn bị bó vỉa - Ảnh: BÙI NHI
Chính quyền địa phương hoàn toàn có thể cho các hộ dân sử dụng một phần vỉa hè trước nhà mình để kinh doanh, buôn bán. Đây là giải pháp lâu dài, hài hòa lợi ích tất cả các bên.
Việc sử dụng, kinh doanh này phải được đăng ký, giám sát và trả phí định kỳ, qua chuyển khoản nhằm khuyến khích thanh toán không tiền mặt, tăng tính minh bạch trong thu chi.
Cách làm này theo tôi biết Thái Lan đã thực hiện từ nhiều năm nay. Các hộ dân nếu muốn kinh doanh trên vỉa hè phải đăng ký và được chấp thuận của chính quyền địa phương, đóng phí thuê vỉa hè và phí vệ sinh hằng tháng.
Song song đó, chính quyền các thành phố cũng quy định kích cỡ các xe bán hàng, các tủ trưng bày hàng hóa.
Bangkok quy định phải chừa tối thiểu 1m chiều rộng trên vỉa hè cho người đi bộ, quy định luôn số lượng bàn ghế tối đa mà người bán có thể bày trên vỉa hè, đồng thời phải cách lối lên xuống các ga tàu, cách trạm xe buýt tối thiểu 10m. Việc vi phạm có thể bị xử phạt tối đa đến 10.000 baht/lần (khoảng 7,4 triệu đồng).
Những người bán hàng cũng có ý thức khá tốt khi thường đứng gọn vào một góc, dọn vệ sinh sạch sẽ trước, trong và sau khi bán hàng. Ngay cả một số lề đường hẹp, họ cũng sẽ cố gắng nép vào trong để người đi bộ có thể đi lại trên vỉa hè một cách an toàn.
Chính những quy định cũng như việc giám sát chặt chẽ và ý thức tốt của người bán đã tạo nên văn hóa vỉa hè, văn hóa hàng rong sôi động, đặc sắc, thu hút khách du lịch, tạo nguồn thu không nhỏ cho chính quyền địa phương và người bán càng thêm đông khách.
Tại TP.HCM cũng như các đô thị khác ở nước ta, thay vì để cho các hộ kinh doanh mạnh ai nấy tự tạo bãi giữ xe, chỗ thu phí, chỗ miễn phí, khiến nhiều đoạn vỉa hè nêm chật xe máy, người đi bộ không có chỗ đi, chính quyền địa phương nên chăng kẻ ô, kẻ vạch phân định rõ vị trí đậu xe và thu phí?
Đài Loan đã thực hiện việc này một cách bài bản và trật tự. Tại những thành phố như Đài Bắc, Đài Trung, Cao Hùng, xe máy đậu trên vỉa hè rất ngay ngắn, đúng hàng lối, chỉ đậu tại các vị trí đã được đánh dấu. Một số nơi còn thu phí thông qua máy tự động và mã QR, thẻ tín dụng, tương tự như cách thu phí với xe hơi.
Các hộ dân ở mặt tiền đường, nơi có vỉa hè phải dứt khoát dẹp bỏ suy nghĩ "vỉa hè là của riêng", muốn sử dụng ra sao thì tùy ý.
Nếu không dứt khoát chấm dứt nhập nhằng "chung - riêng", nếu chỉ ra quân dọn dẹp khi có phản ánh thì tình trạng xe trật tự đi qua, hàng hóa, bàn ghế lại bày đầy vỉa hè, tình trạng "đua nhau" lấn chiếm vỉa hè sẽ vẫn tiếp tục diễn biến dai dẳng, khó mà chấn chỉnh được.
Để bảo đảm việc chỉnh trang vỉa hè mang lại hiệu quả lâu dài, chính quyền địa phương cần xác định rõ chức năng vỉa hè từng khu vực, tuyến đường để lập quy hoạch chi tiết.
Có thể phân loại vỉa hè theo chức năng như dành riêng cho người đi bộ, khai thác một phần cho kinh doanh, phục vụ giao thông hoặc tiện ích công cộng như làm bãi đậu xe máy, trạm xe buýt, khu nghỉ chân...
Thay vì cấm đoán, các địa phương có thể áp dụng phân chia khu vực cụ thể cho hoạt động kinh doanh vỉa hè, cấp phép có thời hạn, theo khung thời gian cho người bán hàng rong. Cách này giúp duy trì trật tự mà vẫn bảo đảm thành phần kinh tế vỉa hè.
Song song đó là tăng cường việc kiểm tra, xử phạt nghiêm các hành vi lấn chiếm vỉa hè sau chỉnh trang.
Cần duy trì các tổ công tác chuyên trách xử lý vi phạm vỉa hè, đừng chỉ "ra quân" kiểu phong trào rồi sau đó buông lỏng.
Có thể lắp đặt camera tại những khu vực thường xuyên bị lấn chiếm để giám sát, xử phạt tự động. Mức xử phạt đủ mạnh để răn đe.
Khuyến khích sự chủ động tham gia của người dân bảo vệ vỉa hè. Chỉ khi nào chính người dân nhận thức được lợi ích của vỉa hè thông thoáng để cùng giám sát, tình trạng lấn chiếm sẽ giảm đáng kể.
Việc bảo trì vỉa hè cũng cần được chú trọng. Chính quyền cần có kế hoạch bảo dưỡng định kỳ, kiểm tra chất lượng công trình để tránh tình trạng xuống cấp nhanh chóng.
Trách nhiệm giám sát công trình cần được phân định rõ ràng giữa các đơn vị quản lý, tránh tình trạng chồng chéo hoặc buông lỏng trách nhiệm.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay