Nhiều điểm mới 'cởi trói' thủ tục cho nhà ở xã hội

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông LÊ HỮU NGHĨA - phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, tổng giám đốc Công ty Lê Thành (doanh nghiệp chuyên phát triển nhà ở xã hội) - cho biết chính sách này đã cởi trói nhiều nút thắt về thủ tục hành chính, giúp đẩy nhanh tiến độ các dự án, mang lại cơ hội sở hữu nhà cho hàng triệu người có thu nhập thấp và trung bình.

Bỏ đấu thầu, chấm điểm để chọn nhà đầu tư

* Đâu là những điểm mang tính đột phá nhất của nghị quyết so với các quy định hiện hành đối với việc phát triển NOXH?

- Từ những khó khăn và thách thức trong việc phát triển nhà ở xã hội (NOXH), Quốc hội đã lắng nghe và đưa ra chính sách đặc thù mang tính bước ngoặt.

Điểm mới rất đáng chú ý đầu tiên là việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia. Quỹ này chưa từng có trước đây. Sẽ có hai loại Quỹ nhà ở quốc gia - một của Chính phủ và một của địa phương do UBND cấp tỉnh lập.

Đây là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận.

Trong dự thảo trước đây có nói đến việc cho vay đối với nhà ở thương mại giá thấp, nhưng lần này nghị quyết ghi rõ là chỉ dùng để đầu tư xây dựng NOXH, tạo lập NOXH để cho thuê.

Điểm mới thứ hai là đối với đất Nhà nước giao cho doanh nghiệp tư nhân đầu tư xây dựng NOXH cho lực lượng vũ trang nhân dân không sử dụng nguồn tiền nhà nước, doanh nghiệp đó được giao đất không thông qua đấu giá.

Nghị quyết cũng quy định rất hay là khi có hai nhà đầu tư trở lên quan tâm sẽ "chấm điểm" nhà đầu tư từ trên xuống theo các tiêu chí ưu tiên để chọn và chỉ định thầu. Điều này giúp rút ngắn thời gian rất nhiều, lên tới 270 ngày.

Một điểm nữa là câu chuyện điều chỉnh quy hoạch để thực hiện dự án NOXH luôn là vấn đề khiến doanh nghiệp đau đầu. 

Hầu như không có vị trí nào đã được quy hoạch sẵn là đất xây dựng NOXH, cùng lắm là phù hợp quy hoạch đất ở. Vì vậy, cần điều chỉnh quy hoạch khu vực đó thành đất xây dựng NOXH.

Trong khi đó nghị quyết đã cho phép bỏ qua câu chuyện nhiệm vụ quy hoạch mà dựa trên quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu để thực hiện quy trình rút gọn, phê duyệt quy hoạch chi tiết. Thời gian điều chỉnh quy hoạch thường khoảng 60 ngày, nên quy định mới giúp rút ngắn thời gian điều chỉnh quy hoạch, thúc đẩy nhanh tiến độ.

Ngoài ra, điều kiện đối tượng được mua, thuê NOXH cũng mở rộng hơn so với trước, nhưng theo tôi, đây là quy định bổ sung do việc sáp nhập các tỉnh thành.

Loại bỏ tiền kiểm, đẩy mạnh hậu kiểm

* Trong xây dựng dự án nhà ở nói chung và NOXH nói riêng, thủ tục đầu tư xây dựng rất phức tạp và thường kéo dài hàng năm trời, nghị quyết đã giao cho chủ đầu tư tự quyết nhiều khâu là giải pháp cởi trói thủ tục?

- Thủ tục đầu tư xây dựng trước đây rất rườm rà, phải báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đầu tư. Trong báo cáo nghiên cứu khả thi có thiết kế cơ sở và thiết kế kỹ thuật thi công. Thủ tục này phải trình Sở Xây dựng hoặc Bộ Xây dựng thẩm định. Bây giờ, nghị quyết giao cho chủ đầu tư tự thẩm định luôn. Điểm này rất hay, quay trở lại Luật Xây dựng năm 2003 và nghị định 12 trước đây.

Nhà nước không ôm đồm chuyện thiết kế cơ sở và thiết kế kỹ thuật thi công nữa mà để chủ đầu tư tự lo, thuê đơn vị có năng lực thiết kế và thuê đơn vị thẩm tra thiết kế để đảm bảo an toàn công trình. Việc này rút ngắn thời gian rất nhiều.

Giai đoạn thẩm tra trước đây thường mất vài tháng, còn bây giờ cấp phép ngắn hơn sẽ giảm về thời gian. Theo tôi, đáng lẽ nên áp dụng cho cả nhà ở thương mại và các công trình khác trong tương lai bởi đây là quy trình tiến bộ.

Bên cạnh đó hồ sơ PCCC không cần đưa qua công an phê duyệt mà lồng ghép trong thủ tục cấp giấy phép xây dựng. Sở Xây dựng sẽ thẩm định, thẩm tra hồ sơ PCCC cùng với hồ sơ cấp phép luôn và thời gian cấp phép chỉ 30 ngày. Đây là một cải cách rất lớn về quy trình bởi nếu như trước đây sẽ rườm rà, mất thời gian và phát sinh những vấn đề phức tạp cho doanh nghiệp.

Ngoài ra điểm mới nữa là chủ đầu tư tự xác định và phê duyệt giá bán, giá thuê mua sau khi đã xác định lợi nhuận 10%. Nếu giá sau kiểm toán cao hơn giá đã ký hợp đồng thì ráng chịu, chủ đầu tư không được thu thêm; nếu thấp hơn thì phải hoàn trả phần chênh lệch cho người mua.

Có chính sách đặc thù để xây nhà ở xã hội nhanh hơn, kỳ vọng nguồn cung nhà sẽ dồi dào hơn

Quốc hội vừa bấm nút thông qua chính sách đặc thù cho phát triển nhà ở xã hội, một động thái được kỳ vọng sẽ tạo ra bước đột phá trong việc giải quyết nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp.