Bơi và bóng rổ, môn nào thắng thế?

Bơi và bóng rổ luôn là 2 môn thể thao "đắt hàng" nhất trong mùa hè, cũng được xem là những môn thể thao rất hiệu quả trong việc phát triển chiều cao.

Nhiều phụ huynh băn khoăn nên chọn lớp bơi hay lớp bóng rổ cho con. Họ có thể tham khảo những lời khuyên sau của giới khoa học thể thao. 

Theo WHO, phát triển chiều cao tối ưu trong giai đoạn trẻ em và vị thành niên phụ thuộc vào nhiều yếu tố: di truyền (60-80%), dinh dưỡng, giấc ngủ, nội tiết tố, và hoạt động thể chất.

Trong số đó, hoạt động thể chất - đặc biệt là các môn thể thao kích thích cơ xương - đóng vai trò quan trọng trong việc kích hoạt hormone tăng trưởng (GH). Ngoài ra còn có các yếu tố tác động trọng lực, tác động lên xương, kéo giãn cột sống và phát triển hệ vận động cũng cần được xét đến, dưới góc độ tích cực trong việc phát triển chiều cao. 

Với bơi lội, việc tác động trọng lực không tồn tại bởi hoàn toàn trong môi trường nước. Bù lại, bơi lại rất tốt về mặt kích hoạt hormone tăng trưởng và kéo giãn cột sống, đồng thời có tác động vừa phải với xương và hệ vận động. 

Trong khi đó, bóng rổ được Viện Thể thao Thụy Sĩ đánh giá cao ở cả 5 yếu tố trên. Nhờ các động tác liên tục bật nhảy, va chạm có kiểm soát nên bóng rổ có ảnh hưởng tích cực với tác động trọng lực, tăng mật độ xương, và đặc biệt tốt về mặt kéo giãn cột sống, kích thích GH.

Không chỉ vậy, những động tác đặc thù của bóng rổ còn giúp phát triển mạnh phần thân trên và chi dưới cơ thể. 

Nghiên cứu của Đại học Harvard cho thấy trẻ chơi bóng rổ từ 3 lần/tuần trở lên có nồng độ hormone tăng trưởng GH cao hơn 26% so với nhóm chỉ tập thể dục nhẹ.

Và một nghiên cứu khác ở Trung Quốc, với đối tượng khảo sát là hơn 1.200 học sinh, vào năm 2021 cho thấy nhóm chơi bóng rổ 4 buổi/tuần có mức tăng chiều cao trung bình 6,1cm/năm, cao hơn so với nhóm bơi (4,5cm) và nhóm chỉ vận động nhẹ (3,7cm).

Tiến sĩ Jennifer Lee, chuyên gia nội tiết nhi khoa (Mỹ), kết luận: "Các môn thể thao như bóng rổ, nhảy dây, cầu lông... có lợi thế rõ ràng hơn bơi lội trong việc tăng chiều cao do khả năng kích hoạt tăng trưởng tuyến yên qua cơ chế va chạm và bật nhảy".

Có thể thấy, nếu mục tiêu chỉ là phát triển chiều cao, bóng rổ sẽ được ưu tiên. Nhưng không phải vì vậy mà bơi lội bị bỏ qua. 

Hãy chia theo giai đoạn

Chuyên gia Jennifer Lee cho rằng các bậc phụ huynh nên chia việc phát triển chiều cao thành nhiều giai đoạn.

Ở giai đoạn 3-5 tuổi, việc chơi bóng rổ gần như là không thể với trẻ nhỏ, lại mang đến nhiều rủi ro. 

Ở độ tuổi này, cơ thể trẻ vẫn đang hoàn thiện nền tảng thần kinh - vận động và chưa phù hợp để tập luyện thể thao có tính chất bật nhảy cường độ cao. Do đó các hoạt động nên mang tính chất vui chơi, nhẹ nhàng và khơi dậy sự hứng thú với vận động. 

Bơi lội là lựa chọn rất phù hợp vì giúp trẻ phát triển khả năng phối hợp, tăng sức bền tim - phổi mà không gây áp lực lên khớp hay xương đang mềm.

Bắt đầu từ 6 tuổi, trẻ bước vào giai đoạn tăng trưởng ổn định và có thể làm quen với các môn thể thao bài bản hơn. Bơi lội tiếp tục giữ vai trò nền tảng rất tốt vì hỗ trợ giãn cơ, tăng cường hô hấp và thúc đẩy sự phát triển chiều dài cột sống.

Từ khoảng 10 tuổi trở đi, hormone tăng trưởng (GH) và hormone giới tính được sản sinh mạnh mẽ khi trẻ vận động đúng cách. 

Bóng rổ là môn thể thao lý tưởng vì nó yêu cầu nhiều động tác bật nhảy, chạy nước rút, xoay người và tiếp đất, tất cả đều có tác dụng kích thích tấm tăng trưởng xương phát triển.

Ở giai đoạn 14-17 tuổi, bóng rổ tiếp tục hiệu quả trong việc duy trì nồng độ hormone tăng trưởng, hỗ trợ phát triển mật độ xương và cơ bắp. Mặt khác, bơi lội ở giai đoạn này nên được giữ lại với mục đích thư giãn và hồi phục, thay vì kích thích chiều cao.

Những môn thể thao nên từ bỏ khi bước qua tuổi 45

Dù thể dục thể thao nhìn chung đều tốt cho mọi độ tuổi, nhưng người bước qua tuổi trung niên, đặc biệt là khoảng tuổi 45 sẽ phải xem xét thay đổi một số thói quen tập luyện từ khi còn trẻ.