Bỏ hội đồng trường thành viên đại học quốc gia, đại học vùng là 'bước lùi về tự chủ đại học'?

"Không có hội đồng trường sẽ làm giảm vai trò tự chủ đại học của trường đại học thành viên đại học quốc gia và đại học vùng. Đây là bước lùi so với hiện tại. Hội đồng trường không gây bất kỳ tốn kém nào cho trường đại học, chỉ có lợi cho trường vì sao bỏ đi? 

Cần phải loại bỏ điều 13 khoản này khỏi dự thảo Luật Giáo dục đại học" - PGS.TS Đoàn Thị Phương Diệp, Trường đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP.HCM), thẳng thắn nêu quan điểm.

Đi ngược chủ trương tự chủ đại học

Chiều 10-7, báo Pháp Luật TP.HCM tổ chức tọa đàm "Giữ hay bỏ hội đồng trường 2 cấp". Tại tọa đàm này, không chỉ bà Diệp mà cả 8/8 trường thành viên, Đại học Quốc gia TP.HCM, Trường đại học Luật (Đại học Huế) không đồng ý bỏ hội đồng trường trường thành viên.

Theo dự thảo Luật Giáo dục đại học sửa đổi năm 2025, điều 13 quy định: "Các cơ sở giáo dục đại học thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và các trường đại học thành viên của đại học quốc gia, đại học vùng không tổ chức hội đồng trường". Theo đó, các quyết sách liên quan các trường đại học thành viên sẽ do hội đồng đại học quốc gia, đại học vùng quyết.

"Việc áp đặt mô hình quản trị không có hội đồng trường đối với trường thành viên đồng nghĩa với việc tước đoạt quyền tự chủ cốt lõi về tổ chức quản lý. Điều 13 đi ngược lại với Luật Giáo dục đại học 2018 (sửa đổi) và các nghị quyết 19, 29 của Trung ương, trong đó nhấn mạnh việc các cơ sở giáo dục đại học cần được tự chủ toàn diện về tổ chức bộ máy, tài chính, nhân sự và học thuật" - GS.TS Lê Minh Phương, chủ tịch hội đồng trường Trường đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP.HCM, nêu quan điểm.

Ông Phương nhấn mạnh: Cả thế giới đang chuyển sang mô hình phân quyền, tự chủ đại học, mình lại đi ngược khiến hội nhập quốc tế trở nên khó khăn. Điều 13 phá bỏ mô hình này, có thể khiến đại học Việt Nam bị tụt hậu về thể chế quản trị học thuật.

"Trong khi các trường ngoài đại học quốc gia, đại học vùng có hội đồng trường, thì các trường thành viên lại không được trao quyền này. Điều này có thể gây mất công bằng, phân biệt đối xử, làm giảm niềm tin và gây mâu thuẫn trong toàn hệ thống giáo dục đại học" - ông Phương nói thêm.

Tương tự, ông Vũ Đức Lung, chủ tịch hội đồng trường Trường đại học Công nghệ thông tin (Đại học Quốc gia TP.HCM), cho rằng muốn phát triển theo xu hướng quốc tế thì phải có tự chủ, muốn tự chủ phải có hội đồng trường. Trong các nghị quyết, văn bản của Đảng không có bất kỳ văn bản nào thể hiện định hướng loại bỏ hội đồng trường.

"Đã là trường đại học thì phải được đối xử như nhau. Tất cả trường đại học nếu tự chủ đều phải có hội đồng trường. Không có hội đồng trường sẽ không tự chủ được" - ông Lung bày tỏ.

Nhiều bất cập

PGS.TS Lê Tuấn Lộc, chủ tịch hội đồng trường Trường đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP.HCM), cũng cho rằng bỏ hội đồng trường trường thành viên dẫn đến những rủi ro, chậm trễ trong các quyết định, phình to bộ máy ở hội đồng đại học. 

Là người từng tham gia xây dựng Luật Giáo dục đại học sửa đổi 2018, TS Nguyễn Thị Kim Phụng, nguyên vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo, cho rằng trong dự thảo hiện tại vai trò của hội đồng trường dường như bị giảm đi rất nhiều. Riêng với các trường thành viên đại học quốc gia, đại học vùng vốn là những trường có năng lực phải được tự chủ như các trường độc lập bên ngoài hoặc phải tự chủ cao hơn, xứng đáng năng lực tự chủ của họ. 

"Vì sao giảm vai trò và vị trí của trường thành viên như thế này?" - bà Phụng nêu quan điểm.

Gỡ thể chế mở đường cho tự chủ đại học

Ngày 5-11, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức hội thảo giáo dục với chủ đề "Thể chế, chính sách nâng cao chất lượng giáo dục đại học".