Cá bống sao ngon nhất xứ cù lao Dung 

Cá bống sao kho sả ớt - Ảnh: Hoài Vũ

Bàn về ăn uống, người miền Tây sông nước từ lâu đã cất giữ cả một kho tàng về ẩm thực dân gian. Chỉ riêng món cá kho cũng có tới hàng mấy chục món đậm chất hương đồng cỏ nội như cá kèo kho tiêu, cá linh kho mía, cá lòng tong kho mỡ hành… nổi tiếng nhất là món cá bống kho tiêu.

"Ví dầu cá bống kho tiêu,

Kho tiêu bỏ mỡ bỏ hành,

Bỏ ba lượng thịt để dành cho anh ăn"...

Sông ngòi biển cả miền Tây có rất nhiều loại cá bống nhưng có thể nói cá bống sao là loài cá ngon nhất nhì trong các loài cá bống nhờ thịt mềm, thơm ngon và ít xương.

Đó là loài cá mình tròn và dài, đầu to như cá thòi lòi nhưng nhỏ hơn. Da cá bống sao có đốm xanh và lấm tấm những chấm trắng giống như những chòm sao nên mới gọi là cá bống sao.

Cá bống sao thường làm hang sống trong bùn nơi các bãi bồi ven các cửa sông đổ ra biển, nhiều nhất là Đất Mũi, Cà Mau và khu rừng bần thuộc xã An Thạnh 3, huyện Cù Lao Dung, Sóc Trăng.

Vì trữ lượng cá không nhiều nên bà con mỗi khi đánh bắt được chỉ mang bán cho người địa phương, người thành thị ít ai được thưởng thức loài cá này.

Bà con dùng cái mông để lướt bùn đi bắt cá bống sao - Ảnh: Hoài Vũ

Đi tìm hang cá bống sao để thụt bắt - Ảnh: Hoài Vũ

Thụt cá bống sao tại bãi bùn Cù Lao Dung - Ảnh: Hoài Vũ

Muốn bắt cá bống sao, bà con ở cù lao Dung bơi xuồng ra bãi biển, rồi dùng chiếc mông (1) để lướt trên bùn tìm các hang ngách hoặc theo dõi dấu vết trên mặt bùn để phát hiện chúng. Mỗi lần cá di chuyển thường để lại trên mặt bùn những dấu lết dài rất dễ theo dõi.

Hang cá rất sâu, có hang sâu cả mét, người bắt phải một tay thọc sâu xuống bùn, một tay chặn các ngóc ngách mới có thể tóm được chúng. Công việc rất vất vả, dù người có kinh nghiệm cỡ nào cũng chỉ kiếm khoảng vài ba ký sau mỗi con nước.

Dân sành điệu về ẩm thực coi cá bống sao là đặc sản của cù lao Dung, là món ngon hấp dẫn mà ai đến đây cũng muốn tận hưởng hương vị. Tuy là cá của người nghèo nhưng đã làm nên nhiều “kỳ tích” với hai món ngon tuyệt chiêu, đó là kho sả ớt và nấu canh chua bần.

Ông Hai Lùng, quê ở cù lao Dung, người chuyên thụt cá bống sao, nói “cá thòi lòi nổi tiếng là đặc sản của Cà Mau và Sóc Trăng nhưng so với cá bống sao còn thua xa”. 

Cá bống sao thịt màu hồng, săn chắc. Nếu mổ ruột sẽ thấy lá gan rất to, khi nấu chín có vị béo, bùi và nhân nhẳn đắng do mật tiết ra.

Cá bống sao vừa mới thụt hang - Ảnh: Hoài Vũ

Cá bống sao ngon nhất là kho với sả ớt. Sau khi ướp xong nước mắm, đường, tỏi, sả, ớt cho thấm đều rồi bắc lên bếp giữ lửa riu riu. Khi cá vừa chín mới cho thêm mỡ hành vào. Lúc ấy mùi thơm sẽ tỏa ra ngào ngạt.

Chính vị ngọt của cá hòa cùng mùi cay cay của sả ớt làm ơ cá bốc lên mùi thơm lựng khiến ai nấy cũng cảm thấy đói, bụng cồn cào thèm ăn. Món này kho sền sệt, thêm tiêu ớt cho thật cay rồi chấm dưa cải hoặc dưa bồn bồn hết chỗ chê.

Còn một món ngon hảo hạng nữa là nấu với canh chua bần. Ai đã thưởng thức một lần khó quên được cái hương vị chua thanh, dìu dịu, cay cay, thơm mát của thứ nước đậm đà được chắt lọc từ cá, tinh hoa của nước, của đất và bần chua tạo thành.

Cá bống sao nấu canh chua hoặc kho sả ớt tuy dân dã mà ngon. Dù ai đã trải qua cơm Tây, cơm Tàu khi có dịp trở về quê biển thưởng thức món ngon đồng nội này chắc chắn sẽ ấm lòng và nhớ mãi cái dư vị xứ cù lao. Chính vì vậy nhà thơ Nguyên Đạt đã ca ngợi không tiếc lời:

“Bống sao nấu với bần chua. 

Lại thêm xị đế làm vua không bằng”...

(1) Mông là phương tiện làm bằng tấm ván dài dùng để lướt bùn. Vì bãi bồi nhiều bùn, rất dễ bị lún, người lội bộ rất khó nên phải di chuyển bằng mông.