Tập thể dục có thể giúp đường ruột khỏe hơn, hết táo bón, giảm ung thư đại tràng?

Theo tiến sĩ John Hawley, trưởng khoa dinh dưỡng và thể thao tại Đại học Australian Catholic, Úc, ruột là một "cơ quan có thể rèn luyện" và có thể rèn luyện thông qua việc tập thể dục.

Hệ vi sinh đường ruột là gì?

Hệ tiêu hóa của bạn là nơi sinh sống của hàng tỉ vi sinh vật như vi khuẩn, nấm và vi rút. Đây được gọi là hệ vi sinh đường ruột. Nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột phát triển mạnh mẽ và đa dạng có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. 

Nghiên cứu chỉ ra rằng hệ vi sinh đường ruột tham gia vào quá trình tiêu hóa, trao đổi chất, miễn dịch và sự phát triển, hoặc có khả năng là phòng ngừa nhiều loại bệnh. Gần đây hơn, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bên cạnh chế độ ăn uống phù hợp, sử dụng thuốc, việc tập thể dục cũng có tác động đến sức khỏe đường ruột.

Tập thể dục ảnh hưởng đến sức khỏe đường ruột như thế nào?

Theo ông Hawley, với những người có thói quen chạy bộ đường dài, tuy có thể mệt mỏi nhưng mang lại nhiều lợi ích. 

Các hoạt động thể chất dường như làm tăng mức độ các vi khuẩn tạo ra axit béo chuỗi ngắn - những chất hỗ trợ sức khỏe đường tiêu hóa, giảm viêm và thậm chí có thể giúp bảo vệ khỏi các bệnh như ung thư đại tràng, tiến sĩ Sara Campbell, giám đốc phòng thí nghiệm sức khỏe đường ruột và tập luyện tại Đại học Rutgers, cơ sở New Brunswick, cho biết.

Đây vẫn là một lĩnh vực nghiên cứu tương đối mới, vì vậy các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục tìm hiểu thêm. Tuy nhiên "nhiều năm nghiên cứu đã rất nhất quán, cả trên người và mô hình động vật, rằng những thay đổi này diễn ra theo hướng tích cực ở cả nam và nữ", Campbell chia sẻ với tạp chí Health.

Tập thể dục mang lại lợi ích gì cho sức khỏe đường ruột?

Các nhà nghiên cứu đang tích cực khám phá tác động của hệ vi sinh vật đường ruột đến mọi thứ - từ bệnh viêm ruột, bệnh tim mạch cho đến ung thư.

"Những người thường xuyên vận động thể chất có tỉ lệ mắc ung thư đại tràng thấp hơn", tiến sĩ Jeffrey Woods, giáo sư ngành y tế và khoa học vận động tại Đại học Illinois cho biết. "Những thay đổi trong hệ vi sinh vật đường ruột do tập thể dục gây ra và các sản phẩm từ chúng có thể là một trong những lý do, nhưng điều này vẫn cần được kiểm chứng".

Tại sao tập thể dục có thể giúp đường ruột khỏe mạnh hơn?

Các nhà nghiên cứu vẫn đang cố gắng trả lời câu hỏi đó, ông Hawley cho biết. Tuy nhiên nghiên cứu gần đây của ông gợi ý rằng "sự tương tác chéo" giữa các cơ và phần còn lại của cơ thể có thể là một yếu tố quan trọng.

Khi bạn tập thể dục, tiến sĩ Hawley chỉ ra rằng cơ bắp sẽ giải phóng hàng loạt các phân tử đi vào máu và di chuyển đến các cơ quan khác. Quá trình này giúp lý giải vì sao các cơ quan trên toàn cơ thể đều được hưởng lợi từ hoạt động thể chất, ông Hawley nói.

"Thận hay gan không tham gia vận động khi bạn chạy bộ, nhưng chúng ta biết rằng gan và thận sẽ khỏe mạnh hơn", ông nói. Điều tương tự dường như cũng đúng với hệ vi sinh vật đường ruột.

Ông Campbell cho rằng mối quan hệ này dường như hoạt động theo cả hai chiều: tập thể dục có lợi cho đường ruột, và đường ruột khỏe mạnh lại giúp tăng cường khả năng vận động. Tóm lại đường ruột và phần còn lại của cơ thể dường như luôn giao tiếp và phối hợp nhịp nhàng với nhau.

Những bài tập nào tốt cho đường ruột?

"Các bài tập sức bền dường như mang lại tác động lớn nhất đến hệ vi sinh vật đường ruột", tiến sĩ Woods giải thích.

Các nghiên cứu đã liên kết việc chạy bộ và đạp xe với những thay đổi tích cực trong hệ vi sinh, nhưng một tổng quan nghiên cứu năm 2024 cho thấy có rất ít bằng chứng được công bố ủng hộ cho việc tập kháng lực. 

Bạn không cần phải là một vận động viên marathon để thấy được những thay đổi tích cực từ cardio, nghiên cứu của ông Woods cho thấy. 

Trong một nghiên cứu nhỏ mà ông đồng tác giả, những người trưởng thành gầy nhưng ít vận động trước đó đã trải qua sự thay đổi tích cực trong hệ vi sinh vật đường ruột chỉ sau sáu tuần chạy bộ hoặc đạp xe ba lần mỗi tuần, mỗi lần từ 30-60 phút.

Chế độ tập luyện tốt nhất là chế độ bạn có thể duy trì, và điều đó dường như cũng đúng khi nói đến sức khỏe đường ruột. "Một khi bạn ngừng tập thể dục, hệ vi sinh vật đường ruột của bạn sẽ trở lại trạng thái bình thường vốn có của từng người", ông Campbell nói. 

"Bạn phải duy trì việc tập luyện để duy trì những lợi ích, điều này cũng giống như với hầu hết mọi thứ khác".

Các nhóm thức ăn tốt cho đường ruột và hệ tiêu hóa của chúng ta

Hệ tiêu hóa chứa nhiều vi khuẩn cùng tồn tại trong ruột và có những chứa năng khác nhau. Các vi khuẩn có lợi, chủ yếu là vi khuẩn đường ruột, giúp tiêu hóa thức ăn, tổng hợp một số vi chất dinh dưỡng và hỗ trợ hệ miễn dịch.