Sợ thuế quan, săn hàng cũ

Dù ít nhất trong 90 ngày không có biến động gì về giá cả hàng hóa, nhất là hàng mua online từ Trung Quốc, nhưng thị trường tiêu dùng Mỹ đã chứng kiến sự bùng nổ bất ngờ của một nền kinh tế mới, nơi người ta mặc sức mua bán đồ cũ, hòng tránh phải mua chúng với giá chót vót vì áp thuế mới sau này.

"Khi các nhà bán lẻ giảm nhập khẩu hàng hóa do lo sợ ảnh hưởng từ thuế quan, những công ty chuyên xử lý hàng tồn và hàng trả lại đang dần trở thành lựa chọn thay thế đáng chú ý" - nhà báo Ken Belson viết trong lời mở đầu bài viết "Sự bùng nổ của ngành kinh doanh hàng trả lại" đăng trên The New York Times hôm 15-5.

Tái sinh hàng trả lại

Belson đã đến tham quan một nhà kho rộng hơn 23.000 m² ở Fort Worth (Texas), nơi "từng núi tivi, laptop, máy xay, dụng cụ câu cá và đồ chơi xếp cao tận trần nhà". Đây không phải bãi rác, mà là "mỏ vàng" của ReturnPro - công ty chuyên xử lý hàng hóa bị trả lại từ các ông lớn như Walmart, JCPenney hay Bass Pro Shops.

Khi các nhà bán lẻ Mỹ giảm nhập khẩu từ Trung Quốc do lo sợ thuế quan tăng cao, những công ty như ReturnPro trở thành giải pháp thay thế hiệu quả. Không còn đơn thuần là bên dọn dẹp hàng lỗi, các nhà bán này giờ đóng vai trò chủ chốt trong chuỗi cung ứng, với cái tên ngày càng phổ biến: ngành hậu cần ngược (reverse logistics).

Sau khi tiếp nhận, ReturnPro phân loại, làm sạch, sửa chữa và đóng gói lại hàng hóa. Những món đạt chuẩn sẽ được rao bán trên các nền tảng như VIP Outlet, goWholesale và Direct Liquidation, tiếp cận từ nhà bán buôn, cửa hàng nhỏ lẻ đến người tiêu dùng săn hàng giảm giá. "Chúng tôi hồi sinh những sản phẩm đã có mặt sẵn tại Mỹ và đưa chúng trở lại chuỗi cung ứng" - CEO Sender Shamiss nói với Belson.

Trong bối cảnh bất ổn thương mại, những sản phẩm của ReturnPro giúp thị trường giảm lệ thuộc vào hàng nhập khẩu mới. Với hơn 250 danh mục hàng hóa được xử lý, ReturnPro giúp các nhà bán lẻ không phải bán phá giá cho bên thanh lý hoặc tiêu hủy, vốn vừa lãng phí, vừa tốn kém. Nhờ mô hình ký gửi, họ có thể thu lại ít nhất 25 xu trên mỗi đô la giá gốc, thậm chí nhiều hơn nếu hàng được tân trang.

Trung bình mỗi ngày, hơn 500.000 sản phẩm - từ tai nghe Apple, máy pha cà phê Hamilton Beach đến dụng cụ của Milwaukee Tool - được rao bán qua hệ thống. Mỗi tuần, khoảng 300 chuyến xe tải hàng đến các nhà phân phối và bên thanh lý. ReturnPro cố gắng bán hết trong vòng 60 ngày với khoảng 70% giao dịch là qua ký gửi.

Không ít sản phẩm trả lại mà ReturnPro xử lý vẫn còn "hệt như mới" (like new): tivi mua dịp Giáng sinh để xem Giải bóng bầu dục Mỹ rồi trả lại sau trận chung kết, máy phát điện dùng xong mùa bão liền đem trả, hay váy cưới mặc đúng một lần. 

Phần lớn thật sự vẫn trong tình trạng tốt. Đặc biệt, nhóm đồ điện tử giữ giá tốt nhất. Nhân viên ReturnPro kiểm tra kỹ lưỡng từng laptop, chạy phần mềm chẩn đoán, xóa dữ liệu, làm sạch và cài đặt lại. "Chỉ vài phút sau khi đăng bán, nhiều sản phẩm đã được chốt đơn" - Shamiss nói.

Theo Liên đoàn Bán lẻ quốc gia Mỹ (NRF), tổng giá trị hàng trả lại năm 2024 lên tới 890 tỉ USD, gần gấp đôi mức năm 2020, thời hàng hóa bị trả lại nhiều do COVID-19. Dự kiến, ReturnPro sẽ xử lý 67 triệu đơn vị hàng hóa trong năm nay. "Anh có thể áp thuế cả thế giới, nhưng người ta vẫn mua sắm. Chúng ta là một xã hội tiêu dùng. Và hàng trả lại sẽ không biến mất đâu" - Shamiss tự tin nhận định.

Thoát mác "lựa chọn hạng hai"

Bên cạnh hàng trả lại, đồ "si" (secondhand) - từ quần áo, giày dép đến đồ trẻ em - cũng đang bước vào thời kỳ hoàng kim. Theo The Wall Street Journal ngày 12-5, tại Miami, thương hiệu Thrift Vintage Fashion, chuyên phân phối quần jean, áo thun và nỉ cũ, vừa có hai tháng ăn nên làm ra nhất trong lịch sử. 

Doanh thu tháng 3 và 4 tăng lần lượt 31% và 23% so với cùng kỳ năm trước. "Lý do duy nhất tôi có thể nghĩ đến là nỗi lo về thuế quan" - chủ sở hữu Ryan Frankel nói.

Trong khi thời trang nhanh trở nên đắt đỏ vì chi phí nhập khẩu tăng, đồ cũ trở nên hợp thời và kinh tế. Sự thay đổi này được khơi mào trong đại dịch, khi lạm phát khiến người tiêu dùng săn lùng những món "cũ người mới ta". 

Nhưng điều đáng ngạc nhiên là thế hệ trẻ - vốn từng bị cuốn vào vòng xoáy mua sắm online và thời trang nhanh - nay lại chính là động lực thúc đẩy tăng trưởng của thị trường đồ đã qua sử dụng.

Theo chuyên gia Oliver Wright của công ty tư vấn Accenture, "mọi sự kỳ thị còn sót lại với đồ cũ đang dần biến mất". Các từ khóa như "quần áo secondhand" hay "thrift shop" (cửa hàng đồ cũ) tăng vọt trên Google. Nền tảng bán lại ThredUp cũng ghi nhận số người dùng mới trong quý đầu năm 2025 tăng 95% so với năm ngoái.

"Chúng tôi muốn cho thấy bạn vẫn có thể mua thứ gì đó với giá rẻ như Shein, nhưng chất lượng thì hơn hẳn" - CEO James Reinhart của ThredUp tuyên bố, nêu đích danh gã khổng lồ bán lẻ thời trang nhanh của Trung Quốc.

Một ví dụ thực tế: Cassie Ferguson, 35 tuổi, bang Ohio, từng mang định kiến cửa hàng đồ cũ là nơi bừa bộn, lộn xộn. Nhưng sau khi quyết định cắt giảm mạnh chi tiêu trong năm nay cùng chồng - một nhà thầu xây dựng - chị chuyển sang mua đồ secondhand cho cả gia đình, và khoản đầu tiên bị "trảm" là mua quần áo mới cho chị và hai cô con gái 4 và 7 tuổi. 

"Tôi không kiểm soát được giá trứng hay tiền nhà, nhưng tôi có thể chọn lựa giữa tiêu 100 đô cho quần jean mới hoặc 15 đô cho món đã qua sử dụng" - chị nói. Cassie ước tính mỗi tháng tiết kiệm khoảng 200 USD, và dần yêu thích cảm giác "săn kho báu" tại các cửa hàng Goodwill, Salvation Army.

Không chỉ là lựa chọn tiết kiệm, nhiều người Mỹ đang coi việc mua và bán đồ cũ như một phần của lối sống bền vững và chủ động tài chính. Cộng đồng "Buy Nothing Project" trên Facebook - nơi người dùng chia sẻ, xin hoặc cho đồ miễn phí trong khu dân cư - đang bùng nổ.

Mandy và Chris Culbertson, sinh sống tại bang Kansas, từng tốn kém hàng nghìn đô cho con đầu lòng, với quan niệm "đứa bé xứng đáng với những món đồ mới tinh, sạch sẽ, chưa ai đụng tới". Nhưng đến bé thứ hai, họ thay đổi. 

"Chúng tôi mua xe đẩy thể thao trên Marketplace [chợ đồ cũ trên Facebook] với giá 150 đô, trong khi giá mới là 769 đô" - Mandy kể. Sau đó, họ còn bán lại chiếc cũi của bé với giá 225 đô, hơn 1/3 giá gốc.

Tại Phoenix (bang Arizona), tổ chức phi lợi nhuận Delivering Dreams of Arizona chứng kiến lượng khách đến cửa hàng đồ cũ Thrift Boutique mà họ vận hành tăng mạnh đến mức phải xây thêm một cơ sở rộng gần 1.900 m². 

Giám đốc Shannon Erickson kể có hôm bà phải kiêm luôn cả vị trí bảo vệ bãi đỗ xe vì khách cãi nhau giành chỗ. "33 năm làm trong ngành, tôi chưa từng chứng kiến tốc độ tăng trưởng nhanh như thế này" - Erickson nói.

Chuỗi Wardrobe có 4 cửa hàng đồ cũ tại bang Philadelphia cũng ghi nhận doanh số tháng 4 tăng 44% so với năm ngoái. Nick Kril, giám đốc kho của Wardrobe, chia sẻ: "Giờ người ta không chỉ ghé qua để mua cái vòng phối với áo Zara. Họ bỏ qua Zara luôn và mua sắm toàn bộ ở chỗ chúng tôi".

Tại Buffalo Exchange, chuỗi 41 cửa hàng đồ cũ trên toàn nước Mỹ, doanh thu không tăng đột biến nhưng giữ ổn định. Tổng thu nhập tăng đều trong vài năm qua, chứng minh sức sống dài hạn của thị trường đồ cũ. Sự chuyển dịch này thể hiện một xu hướng tiêu dùng cá nhân mới: mua đồ cũ không còn bị xem là "lựa chọn hạng hai" hay bất đắc dĩ, mà là lựa chọn có ý thức và thông minh.

Trong tuyên bố chung trung tuần tháng 5, Mỹ đồng ý giảm mức thuế lên hàng Trung Quốc từ 145% xuống chỉ còn 30% trong 90 ngày, trong khi Bắc Kinh giảm thuế với hàng Mỹ xuống còn 10%.

Có lẽ, sau này giá cả có tăng vì ảnh hưởng cuộc chiến thuế quan hay không, rất có thể các hình thức mua sắm tiết kiệm này vẫn sẽ tiếp tục phát triển, ở Mỹ và cả những thị trường khác.