25/05/2025 15:16 GMT+7
Trở lại chủ đề

Nghệ thuật vẽ mặt độc đáo của tuồng Bình Định

DŨNG NHÂN
và 1 tác giả khác

Để vai diễn thật tròn trịa, những nghệ sĩ tuồng Bình Định phải dành ra hàng giờ hóa trang trước buổi diễn. Trong đó nghệ thuật vẽ mặt là cốt lõi làm nên phần hồn mỗi nhân vật.

tuồng Bình Định - Ảnh 1.

Nghệ thuật tuồng là nét văn hóa đặc sắc của đất võ Bình Định - Ảnh: DŨNG NHÂN

Bình Định từ lâu được biết đến là "đất tuồng", là cái nôi sản sinh ra nhiều danh nhân sân khấu như Đào Duy Từ, Đào Tấn... cùng hàng loạt đoàn hát bội danh tiếng một thời. Tuồng Bình Định không chỉ là một loại hình nghệ thuật truyền thống, mà đã trở thành một phần trong tâm thức của người dân.

Nghệ sĩ tuồng vẽ mặt

Trong nghệ thuật tuồng Bình Định, hóa trang, hay còn gọi là vẽ mặt, giữ một vai trò đặc biệt. Người nghệ sĩ không chỉ biết hát, biết múa, biết diễn, mà còn phải tự tay vẽ gương mặt của chính mình mỗi khi bước ra sân khấu.

Đó không đơn thuần là tô điểm, mà là cách họ thổi hồn vào nhân vật: từ màu sắc, đường nét đến bố cục phải đúng quy ước truyền thống. Đồng thời thể hiện được cá tính, số phận và tầng lớp xã hội của vai diễn.

Tại Bình Định, nghệ sĩ tuồng được dạy vẽ mặt ngay từ ngày đầu theo nghề. Tuy nhiên mỗi người chỉ được thầy vẽ cho đúng một lần và chỉ vẽ nửa mặt. Phần còn lại, người học phải tự hoàn thiện.

Đặc biệt, nghệ sĩ phải dùng cả hai tay để vẽ tương ứng với từng bên mặt, điều đòi hỏi sự khéo léo, kiên trì và am hiểu sâu về mỹ thuật.

tuồng Bình Định - Ảnh 2.

Để có được tạo hình ấn tượng khi ra sân khấu, những nghệ sĩ tuồng Bình Định mất khá nhiều thời gian cho khâu vẽ mặt nhân vật - Ảnh: DŨNG NHÂN

Nghệ sĩ trẻ Thái Phiên chia sẻ: "Trong tuồng, hóa trang là yếu tố rất quan trọng. Người diễn không chỉ cần kỹ thuật, mà còn phải tinh tế, am hiểu mỹ thuật và đặc điểm nhân vật để thể hiện đúng tính cách qua từng nét vẽ".

Còn với Nghệ sĩ nhân dân Xuân Hợi thì vẽ mặt không thể tùy tiện, vì khán giả nhìn mặt là đã đoán ra nhân vật. 

"Mỗi kiểu mặt: đỏ, đen, rằn, dữ hay hiền đều gợi lên tính cách. Khi kết hợp với lời thoại, động tác và phục trang, nhân vật mới thực sự sống trọn trên sân khấu" - ông cho hay.

Nghệ thuật vẽ mặt độc đáo của tuồng Bình Định - Ảnh 4.

Phục trang lộng lẫy cùng gương mặt được tô vẽ kỹ càng là nét đặc sắc trong nghệ thuật tuồng Bình Định - Ảnh: DŨNG NHÂN

Trung hay nịnh, chính hay tà

Cách thức hóa trang của tuồng Bình Định gồm ba kỹ thuật chính: kẻ mặt, giặm mặt và kéo mặt. Màu sắc phải đậm, đường nét rõ ràng để tăng khả năng biểu đạt gương mặt, kể cả khi người nghệ sĩ đứng cách xa khán giả cả chục mét.

Chính điều này giúp khán giả, chỉ cần nhìn mặt là đã phần nào hiểu được bản chất nhân vật: trung hay nịnh, chính hay tà.

Cùng với một số tỉnh, thành miền Trung, Bình Định là trung tâm của nghệ thuật tuồng và bộ môn này trở thành "món ăn" tinh thần không thể thiếu của người dân nơi đây.

Trải qua những biến cố, thăng trầm cùng lịch sử dân tộc, đến nay nghệ thuật tuồng Bình Định vẫn được bảo tồn và phát triển.

Âm hưởng hùng tráng với những tấm gương nhân vật tận trung báo quốc, xả thân vì đại nghĩa, những bài học về lẽ ứng xử của con người, chất bi hùng, tiếng trống chầu hát bội và cả nghệ thuật "vẽ mặt" trong tuồng là sức hút cho bất cứ ai khi tìm đến Bình Định.

Một số hình ảnh vẽ mặt tuồng Bình Định: 

tuồng Bình Định - Ảnh 4.

Một nữ nghệ sĩ tuồng cẩn thận điểm tô gương mặt để truyền thần cho vai diễn - Ảnh: DŨNG NHÂN

tuồng Bình Định - Ảnh 5.

Trước mỗi buổi diễn, trung bình một nghệ sĩ tuồng phải tốn vài giờ đồng hồ cho vẽ mặt và phục trang - Ảnh: DŨNG NHÂN

Nghệ thuật vẽ mặt độc đáo của tuồng Bình Định - Ảnh 7.

Giương mặt hết sức ấn tượng của nghệ sĩ tuồng sau khi điểm trang đủ loại màu sắc - Ảnh: DŨNG NHÂN

tuồng Bình Định - Ảnh 7.

Khoảnh khắc nhập vai của một nghệ sĩ tuồng Bình Định trên sân khấu - Ảnh: DŨNG NHÂN

Đoàn hát tuồng Nam Diêu và làng hát bội ở Hội An

TTO - Đêm 14 âm lịch. Ở một góc nhỏ trên con phố cổ sầm uất tại Hội An (Quảng Nam), du khách tò mò dừng chân bên một sân khấu nhỏ.

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Đọc tiểu thuyết đầu tay của tác giả Không gia đình

'Về với gia đình', tiểu thuyết đầu tay của nhà văn Hector Malot vừa tái ngộ bạn đọc Việt, dịch giả Lê Đình Chi chuyển ngữ toàn văn từ nguyên bản tiếng Pháp.

Đọc tiểu thuyết đầu tay của tác giả Không gia đình

Elvis Phương tưởng nhớ Kiều Nga, người em gái ông thương yêu nhất

Giọng ca gạo cội Elvis Phương có bài đăng xúc động tưởng nhớ người em gái mới qua đời, 'nữ hoàng nhạc new wave' Kiều Nga.

Elvis Phương tưởng nhớ Kiều Nga, người em gái ông thương yêu nhất

Sân khấu TP.HCM không nên sa đà vào giải trí đơn thuần

Theo Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM Trần Ngọc Giàu, nếu chỉ quanh quẩn trong dòng kịch hài - giải trí đơn thuần thì sân khấu TP.HCM sẽ không đủ chiều sâu để chạm vào những vấn đề lớn của xã hội.

Sân khấu TP.HCM không nên sa đà vào giải trí đơn thuần

Đại địa chấn kinh tế

'Đại địa chấn kinh tế' dẫn ta đi qua 10 cuộc khủng hoảng tài chính tàn khốc của thế giới, từ cuộc Đại sụp đổ 1929, khủng hoảng tiền tệ ở Mỹ Latinh, châu Âu cho đến khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 hay những chấn động của đại dịch COVID-19.

Đại địa chấn kinh tế

Bên hông Saigon Square có một gánh chè

83 tuổi, bà Phạm Thị Mai vẫn luôn tay múc chè, lấy ghế, mời người đi đường ghé vào đôi quang gánh đơn sơ, gánh chè để bà có tiền trang trải cho con.

Bên hông Saigon Square có một gánh chè

Triển lãm kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, có máy bay, vệ tinh, xe cơ giới đặc chủng

Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh sẽ giới thiệu những thành tựu nổi bật của đất nước, từ những thành tựu của ngành hàng không và vũ trụ, công nghiệp an ninh quốc phòng, đến nông nghiệp, công ngệp văn hóa.

Triển lãm kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, có máy bay, vệ tinh, xe cơ giới đặc chủng
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar