Tỉ phú Elon Musk chia tay chính quyền Tổng thống Donald Trump tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng hôm 30-5 - Ảnh: REUTERS
Theo tạp chí Vox, ketamine dường như hiện diện khắp nơi, từ hộp đêm cho đến cơ sở điều trị tâm thần. Ngay cả tỉ phú Mỹ Elon Musk cũng từng tiết lộ ông sử dụng lượng nhỏ ketamine hai tuần một lần để điều trị trầm cảm theo đơn của bác sĩ.
Là thuốc gây mê, nhưng cũng là... ma túy
Ketamine là loại thuốc gây mê được dùng để giảm đau, gây tê và giảm căng thẳng. Tuy nhiên, do tác dụng an thần và tạo ảo giác, ketamine cũng bị xếp vào nhóm ma túy tổng hợp. Ngày càng nhiều người Mỹ tìm đến ketamine như một lối thoát cho các vấn đề sức khỏe tâm thần.
Tuy nhiên, hồi cuối tháng 5, báo New York Times đưa tin ông Musk đã sử dụng quá nhiều ketamine, đôi khi là mỗi ngày, trong suốt cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm ngoái, thời điểm ông ra sức giúp ông Trump quay lại Nhà Trắng.
Theo tường thuật của tờ báo, vị tỉ phú này đã nói với mọi người rằng ông gặp vấn đề về bàng quang, một triệu chứng phổ biến khi lạm dụng ketamine kéo dài.
Việc ông Musk dùng ketamine - từ sử dụng theo chỉ định y tế cho đến có dấu hiệu lạm dụng - cũng mang đến một cái nhìn về mức độ phổ biến ngày càng tăng của ketamine tại Mỹ, cùng với những nghịch lý mà sự phổ biến này đặt ra.
Ketamine, vừa là thuốc gây mê vừa là chất ma túy gây ảo giác, lần đầu tiên được tổng hợp vào thập niên 1960, và từ lâu đã được sử dụng trong phẫu thuật cũng như trong thú y.
Gần đây, ketamine cho thấy hiệu quả đáng kể trong việc giảm nhẹ các triệu chứng trầm cảm, đặc biệt ở những bệnh nhân không thể dùng các phương pháp điều trị thông thường.
Các phòng khám cung cấp dịch vụ truyền tĩnh mạch ketamine - vốn phải được cơ quan chức năng cấp phép - đang ngày càng trở nên phổ biến. Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) đã phê duyệt loại thuốc xịt mũi đầu tiên có nguồn gốc từ ketamine để điều trị trầm cảm vào năm 2019.
Mặt khác, như bài báo của New York Times đã nêu bật cáo buộc Elon Musk pha trộn ketamine với các loại thuốc khác, ngày càng nhiều người Mỹ dường như có xu hướng sử dụng ketamine với mục đích giải trí và ngoài sự giám sát y tế.
Tuy nhiên, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng những người sử dụng ketamine có thể trở nên phụ thuộc vào nó, đặc biệt khi sử dụng thường xuyên với liều lượng cao.
Các gói ketamine bất hợp pháp ngay trước buổi lễ tiêu hủy nhằm đánh dấu "Ngày Quốc tế chống lạm dụng và buôn bán trái phép ma túy" tại Yangon, Myanmar vào ngày 26-6-2023 - Ảnh: AFP
Hậu quả nghiêm trọng
Việc lạm dụng ketamine kéo dài có thể khiến người dùng đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng về thể chất và tâm thần, từ tổn thương thận và gan đến mất trí nhớ và hoang tưởng.
"Ketamine chắc chắn có vai trò giúp ích cho những người mắc trầm cảm và có ý định tự tử. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc ketamine sẽ an toàn và hiệu quả đối với tất cả mọi người", bác sĩ Kevin Yang - bác sĩ nội trú chuyên ngành tâm thần tại Đại học California ở San Diego, chỉ ra.
Theo nghiên cứu năm 2023 do tác giả Joseph Palamar tại Đại học New York dẫn đầu, số vụ thu giữ ketamine trên toàn nước Mỹ đã tăng từ 55 vụ vào năm 2017 lên 247 vụ vào năm 2022.
Các chuyên gia cho rằng phần lớn ketamine dùng cho mục đích giải trí được sản xuất trái phép. Tuy nhiên, theo một phân tích năm 2024 của ông Palamar và các cộng sự, số lượng các đơn thuốc ketamine hợp pháp bị "chuyển hướng", tức là bị mất hoặc bị đánh cắp, đang gia tăng - dấu hiệu cho thấy thị trường chợ đen ketamine đang phát triển mạnh.
Hiện không thể biết được sự thật đằng sau những phát ngôn công khai của ông Musk cũng như các báo cáo ẩn danh về việc ông sử dụng ketamine.
Theo New York Times, những người thân cận với ông Musk lo ngại rằng việc sử dụng ketamine để trị liệu của tỉ phú này đã chuyển thành dùng cho mục đích giải trí.
Ông Musk đã bác bỏ thông tin trên New York Times về việc ông sử dụng ketamine thường xuyên.
"Cũng xin nói rõ: tôi không sử dụng ma túy! New York Times đã bịa đặt trắng trợn. Tôi đã từng thử ketamine kê đơn cách đây vài năm và cũng đã nói điều đó trên X, nên chuyện này chẳng có gì mới mẻ cả. Nó giúp tôi thoát khỏi những giai đoạn tăm tối về tinh thần, nhưng tôi chưa hề dùng lại kể từ đó" - ông Musk viết trên X hôm 1-6.
Tóm lại, ketamine vừa tồn tại như một loại thuốc chữa bệnh, vừa là một chất gây nghiện. Ranh giới giữa hai vai trò này có thể rất mờ nhạt.
Bác sĩ Yang khuyên mọi người không nên tự ý dùng ketamine để điều trị. Các rủi ro của ketamine cần được xem xét một cách nghiêm túc.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay