Huế và "thành phố nước" của Taro

Phóng to

Một tác phẩm của Taro về “thành phố nước”

Hasegawa Taro - Ảnh: Lê Đức Dục

Tôi gặp Taro vào một buổi trưa Huế, trong gallery của Lê Ngọc Thanh và Lê Đức Hải. Cơ sở nhiệm trú của hai họa sĩ sinh đôi này ở làng Lại Thế được ưu ái dành cho các nghệ sĩ quốc tế cũng như trong nước đến Huế để sáng tác từ mấy năm nay. Kết thúc thời gian nhiệm trú luôn là một triển lãm có hậu dành cho những người yêu nghệ thuật của Huế.

Hasegawa Taro cũng thế. Sinh sống ở Osaka, thành phố sôi động bên dòng sông Yodo đổ ra vịnh Osaka nổi tiếng, nhưng sau ba tháng về đây, giữa Huế, đạp xe lang thang với Huế trong những “đêm về sáng”, Taro mới chiêm cảm được “hương vị cuộc sống” toát ra từ mặt nước của những sông hồ hào thành vây bọc những đền đài phủ đệ. Bao nhiêu người đã chụp Huế, chụp sông Hương, chụp những “ngự hà” của kinh thành... nhưng xuyên suốt Huế để có một “thành phố nước” như cách mà Hasegawa Taro đang làm thì hình như chưa, vì thế Huế trong những tấm hình của Taro vừa quen vừa lạ. Đề từ cho triển lãm (*), Taro nói rằng “từ thế giới này (shigan) hướng về cõi hư vô cực lạc (higan)”, “thành phố nước” trong ảnh của anh cũng chia làm hai mảng: một Huế sắc nét trong từng khuôn hình phố - ánh - sáng - nước... và một Huế nhòe mờ nhân ảnh, chỉ còn lại những vòng tròn giao thoa trên khung hình, những vòng tròn vừa hư vô vừa ảo diệu.

Rất lâu rồi, có nhà báo viết trong một phóng sự đã nói “mặt tiền” của Huế không phải là những con phố sôi động như đường Trần Hưng Đạo ngang qua mặt chợ Đông Ba hay đường Lê Lợi thướt tha dinh thự phía bờ nam thành phố. “Mặt tiền” của Huế phải là mặt nước dòng Hương, và với nguyên tắc “mặt tiền” của thời này, đó là nơi chưng ra những gì đẹp nhất, quyến rũ nhất! Thì biết thế, nhưng rồi sông vẫn chảy đời sông, phố xôn xao đời phố, cho đến một hôm như hôm nay, nhìn những bức ảnh của Hasegawa Taro ta bàng hoàng nhận ra Huế là một “thành phố nước” đúng nghĩa.

Và ta sẽ nhìn thấy gì từ “thành phố nước” này? Hãy chìm vào trong khói sương im lặng của Huế lúc nửa đêm về sáng đi, nhìn như cách Hasegawa Taro đang nhìn, và như sự “đốn ngộ” của thiền, ta sửng sốt nhận ra Huế không hề tịch lặng u trầm với rêu phong thành quách! Giữa khoảng đêm rất lặng đấy, ta nghe dâng đầy trong Huế một điều gì rất khó gọi thành tên, gợi cảm và mời mọc, quyến rũ và mê đắm, với Hasegawa Taro thì anh nói đấy là “bầu không khí đầy sức sống”, nhưng cứ đến và chiêm cảm, buông thả mình trong những khuôn hình của Taro, giữa đêm, giữa lặng, giữa nước, giữa Huế... rồi bạn sẽ thấy!

___________

(*) Triển lãm tại New Space Arts Foundation - Làng Nghề Huế, 15 Lê Lợi, Huế từ ngày 23-3 đến hết 3-4.