Xứ Đàng Trong của Cristoforo Borri: Ghi chép về một vùng đất diệu kỳ

Ảnh: TÙNG PHONG

Không phải là một nghiên cứu chuyên sâu, chỉ là sự ghi chép "mắt thấy tai nghe" của giáo sĩ Cristoforo Borri về vùng đất mà ông đã có cơ hội đến và sống trong thời gian không ngắn.

Tuy nhiên, sau khi được xuất bản lần đầu tiên năm 1631, cuốn sách Xứ Đàng Trong đã vượt khỏi mục đích ban đầu của tác giả cũng như sự giới hạn của thời gian.

Ngoài việc lột tả sự phong phú, giàu có về tài nguyên sản vật, sự tươi đẹp của thiên nhiên nơi vùng đất phía Nam của Đại Việt đương thời, Xứ Đàng Trong còn cho người đọc hình dung về một vùng đất đặc sắc về văn hóa với những con người "muôn vàn lịch thiệp, gần gũi và văn minh".

Ở vùng đất đó, những kẻ xa lạ về cả nhân dạng lẫn văn hóa như Borri, hay thay, lại có được cảm giác "cư xử thân tình như anh em một nhà, ngay cả chưa từng gặp gỡ hay quen biết", được đưa đi từ ngạc nhiên này đến thích thú khác.

Vùng đất đó là Đàng Trong của thế kỷ 17, một xứ sở kỳ lạ hay gần như kỳ diệu dưới con mắt Cristoforo Borri. Và có thể là ngay cả với chính chúng ta, những kẻ hậu sinh sau mấy trăm năm của xứ sở ấy, khi lần giở Xứ Đàng Trong.

TTO - Chùa Thiền Lâm - ngôi chùa được các tài liệu lịch sử mô tả là 'thiền viện lớn nhất xứ Đàng Trong' - hiện nằm ở đâu?