Trước giờ ông Tập gặp ông Biden, Mỹ bắn tín hiệu muốn Trung Quốc 'chơi theo luật'

Tổng thống Biden (trái) và Chủ tịch Tập đã điện đàm 2 lần nhưng đây là lần đầu tiên hai nhà lãnh đạo hội đàm trực tuyến - Ảnh: AFP

Hãng tin Reuters dẫn lời quan chức nói trên cho biết cuộc hội đàm trực tuyến đầu tiên giữa ông Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ kéo dài "vài tiếng". Cuộc gặp sẽ bắt đầu lúc 19h45 ngày 15-11 theo giờ Mỹ, tức 7h45 sáng 16-11 theo giờ Việt Nam.

"Đây là cơ hội để Tổng thống Joe Biden nói thẳng với Chủ tịch Tập rằng ông ấy muốn Trung Quốc tuân thủ luật chơi, vì đó là điều mà các quốc gia có trách nhiệm khác luôn làm", quan chức đề nghị giấu tên thông tin thêm. 

Quan chức Mỹ và Trung Quốc đều không kỳ vọng sẽ có kết quả thực chất sau hội đàm, song cho biết cuộc gặp là cần thiết để quản lý căng thẳng song phương.

Theo Hãng tin Reuters, quan hệ Mỹ -Trung đang rạn nứt vì nhiều vấn đề thuộc nhiều lĩnh vực nhưng sẽ có những vấn đề gây tranh cãi, làm nóng hội nghị thượng đỉnh.

Đầu tiên là vấn đề Đài Loan, vùng lãnh thổ Trung Quốc tuyên bố là một phần lãnh thổ không thể tách rời. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cảnh báo Washington sẽ hành động nếu Bắc Kinh sử dụng vũ lực để thay đổi hiện trạng tại eo biển Đài Loan.

Trong cuộc điện đàm với ông Blinken ngày 13-11, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị kêu gọi Washington ngừng "gửi tín hiệu sai" đến Đài Loan và chấm dứt các động thái ủng hộ lực lượng đòi độc lập cho hòn đảo này.

Vấn đề thứ hai dự kiến sẽ "chiếm sóng" là kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc. Theo Reuters, các quan chức Mỹ ngày càng lo lắng về kho vũ khí hạt nhân đang mở rộng nhanh chóng cả về số lượng và chủng loại của Trung Quốc.

Không giống như Nga, Mỹ và Trung Quốc chưa có hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân song phương. Trong bối cảnh đó, việc Bắc Kinh thử nghiệm tên lửa siêu vượt âm có khả năng mang đầu đạn hạt nhân càng khiến quân đội Mỹ ái ngại, theo Reuters.

Tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm JL-2 của Trung Quốc - Ảnh: AFP

Ở chiều ngược lại, Bắc Kinh không hài lòng với các hoạt động của nhóm Tứ giác kim cương gồm Mỹ, Úc, Ấn Độ và Nhật Bản tại các vùng biển gần Trung Quốc. 

Nước này cũng phản đối cơ chế an ninh AUKUS giữa Mỹ, Anh và Úc, cho rằng việc Úc sở hữu tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân là mối đe dọa trong khu vực.

Các cuộc đàm phán cấp thấp giữa Mỹ và Trung Quốc đã được tổ chức nhằm trấn an, xoa dịu các căng thẳng do AUKUS, theo Reuters.

Thương mại và công nghệ cũng là hai vấn đề có khả năng gây căng thẳng hội đàm, do Trung Quốc muốn chính quyền Biden dỡ bỏ thuế quan bổ sung được áp dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Tuy nhiên, Bắc Kinh đã không đáp ứng được các cam kết trong Thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 đạt được năm 2020. Trong đó Trung Quốc hứa mua hàng trăm tỉ USD hàng hóa từ Mỹ và có các biện pháp bảo vệ sở hữu trí tuệ, mở cửa thị trường cho các công ty Mỹ.

Về công nghệ, dù giám đốc tài chính toàn cầu của Huawei đã được trả tự do, cuộc chiến công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn âm ỉ khi nhiều tập đoàn Trung Quốc vẫn còn nằm trong danh sách đen của Mỹ. 

Điều này gây khó khăn cho các công ty Trung Quốc muốn tiếp cận các công nghệ có yếu tố trí tuệ Mỹ, kể cả qua các công ty thuộc nước thứ ba.

Thế vận hội mùa đông sắp diễn ra tại Trung Quốc và mức độ hợp tác của Bắc Kinh trong cuộc điều tra nguồn gốc COVID-19 cũng là những vấn đề có thể xuất hiện trong hội đàm, theo Reuters.

Thấy gì từ thượng đỉnh Mỹ - Trung?

TTO - Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến diễn ra đầu tuần tới, khi quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có những động thái cải thiện lặng lẽ gần đây.