Trưng bày kim ấn, kim sách triều Nguyễn: vàng son một thuở

Ấn hoàng đế tôn chi bảo, chất liệu bằng vàng, nặng 8989 gram, niên đại tháng 10 năm Minh Mạng thứ 8 (1827) dùng để đóng trên các văn bản khuyến giáo dân chúng hoặc sắc bằng khen tặng các nhân vật hiếu hạnh, tiết nghĩa - Ảnh: MINH AN

Tại triển lãm do Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế tổ chức, bộ sưu tập quý giá gồm một kim ấn và ba kim sách do Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam cho phía Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế mượn để “hồi hương”, phục vụ nhu cầu thưởng lãm của công chúng.

Cụ thể, kim ấn hoàng đế tôn chi bảo được làm bằng chất liệu bằng vàng (nặng 8989 gram) niên đại tháng 10 năm Minh Mạng thứ 8 (1827) dùng để đóng trên các văn bản khuyến giáo dân chúng hoặc sắc bằng khen tặng các nhân vật hiếu hạnh, tiết nghĩa.

Ngoài ra, ba kim sách được làm bằng chất liệu vàng hoặc bạc mạ vàng vào hai niên đại Gia Long và Minh Mạng dùng để truy tôn, phong tước.

Theo tiến sĩ Phan Thanh Hải, giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế, kim ấn hay còn gọi kim bảo tỷ biểu thị cho quyền lực tối cao của hoàng đế và cả triều đại, gắn liền với những sự kiện trọng đại của đất nước dưới thời Nguyễn.

Trong suốt 143 năm tồn tại, triều đại này đã cho chế tác và đưa vào sử dụng hơn 100 kim ấn bằng vàng và bằng ngọc, chưa kể số ấn tín quý khác dùng trong hoạt động hành chính của triều Nguyễn.

Còn kim sách (sách vàng) là loại thư tịch cổ đặc biệt, được làm từ chất liệu vàng, dùng để ghi lại việc chính sự, lễ nghi triều đình như sự kiện các hoàng đế lên ngôi, lập thái tử, hoàng hậu hoặc ghi công, phong tước và dâng, ban tôn hiệu, tôn thụy cho hoàng thân, quốc thích...

Ngoài chất liệu vàng, còn có một số sách được chế bằng chất liệu khác như bạc, bạc mạ vàng, đồng hoặc bằng lụa.

Ngay khi triều Nguyễn kết thúc vai trò của mình trong lịch sử, vào năm 1945 hầu hết các kim ấn, kim sách cùng nhiều hiện vật quý khác của triều đình được di chuyển ra Hà Nội để đảm bảo an toàn tối đa trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt.

Kim sách thời Nguyễn, chất liệu bằng vàng, trọng lượng 1371 gram, niên đại Gia Long thứ 5 (1806) dùng để truy tôn thụy hiệu Hiếu văn hoàng đế - Ảnh: MINH AN

Kim sách thời Nguyễn, chất liệu bằng vàng, trọng lượng 4529 gram, niên đại Minh Mạng thứ 21 (1840) tấu về việc lên ngôi của Hoàng tử trưởng Trường Khanh Công (sau này là vua Thiệu Trị) - Ảnh: MINH AN

Kim sách thời nguyễn, chất liệu bạc mạ vàng, trọng lượng 1349 gram, niên đại Minh Mạng thứ 11 (1830), nói về nội dung hoàng đế Minh Mạng phong tước Trường Khanh Công cho hoàng tử Miên Tông (tức vua Thiệu Trị sau này) - Ảnh: MINH AN

Du khách thưởng lãm các kim ấn, kim sách được trưng bày bên trong không gian Bảo tàng Cổ vật cung đình Huế (3 Lê Trực, TP Huế) - Ảnh: MINH AN