Thiếu Lâm Tự ngày càng giống công viên giải trí

Bằng ngòi bút đại tài của mình, Kim Dung đã tạo nên một nhân vật kinh điển - "Vô danh thần tăng", nhà sư quét chùa trông coi Tàng kinh các của Thiếu Lâm Tự. 

Vị lão tăng già nua này trở thành đại biểu cho tinh hoa Phật giáo nói chung cũng như ngôi nghìn năm cổ tự nói riêng. Bằng trí tuệ, kiến thức và võ công siêu phàm, ông hóa giải mọi tranh chấp đeo bám xuyên suốt bộ truyện, và vãn hồi sự uy nghiêm cho Thiếu Lâm Tự. 

Truyện là truyện, còn đời thật vẫn là đời thật. Ở đời thật, xì-căng-đan Thiếu Lâm Tự hiện đang trải qua còn lớn hơn nhiều so với cả trí tưởng tượng của Kim Dung. 

Không chỉ có vụ bê bối của sư trụ trì Thích Vĩnh Tín, tên tuổi Thiếu Lâm Tự - xét riêng ở lĩnh vực võ thuật trong nhiều năm qua đã ngày càng sa sút.

Đươc xem là đại biểu cho võ thuật Trung Hoa nghìn năm qua, Thiếu Lâm Tự dưới sự quản lý của Thích Vĩnh Tín (tục danh Lưu Ứng Thành) tập trung vào các hoạt động thương mại, và bị làng võ chỉ trích là "đại trà hóa" việc luyện võ.

Sư Shi Yan Ming (Thích Diên Minh) - thuộc đời thứ 34 Thiếu Lâm, hiện đang sống và giảng dạy võ thuật tại Mỹ - không giấu được thất vọng khi nhắc về sư môn của mình.

Trả lời tạp chí Time vào năm 2023, sư Thích Diên Minh thẳng thắn nhận định: “Ngày nay, Thiếu Lâm Tự giống một công viên giải trí hơn là một thánh địa linh thiêng".

Bất kỳ ai ngày nay cũng có thể mua vé vào cổng Thiếu Lâm Tự, chứng kiến các võ tăng biểu diễn kungfu mỗi ngày, với mức vé vào cửa khoảng 80 nhân dân tệ (khoảng 12 USD). Có nhiều thống kê cho thấy chùa Thiếu Lâm mỗi năm thu 40-50 triệu USD từ việc bán vé và cả trăm triệu USD từ những hoạt động thương mại khác.

Theo sư Thích Diên Minh, vấn đề không phải nằm ở việc Thiếu Lâm Tự kinh doanh, mà là cách họ giảm đi yếu tố thiền định, Phật học trong quá trình luyện võ.

“Không chỉ học võ, anh phải cạo đầu, ăn chay theo nghi thức Phật giáo, mặc tăng bào, rèn luyện đạo đức, và tìm hiểu kinh nghĩa của đạo Phật. Đó là tiền đề của võ thuật Thiếu Lâm", sư Thích Diên Minh nói.

Theo ông, Thiếu Lâm Tự dưới thời Thích Vĩnh Tín đã quá dễ dãi trong việc đào tạo, truyền thụ võ thuật cho công chúng, nhằm thu hút thật nhiều học viên.

Sự dễ dãi đó thậm chí nằm ngay trong Thiếu Lâm Tự, thể hiện qua việc "chạy sô" biểu diễn. Được biết mỗi sô diễn của các sư Thiếu Lâm có giá vào khoảng 3.000 - 5.000 USD, và mỗi năm họ nhận không dưới 1.000 sô. 

 "Những màn nhào lộn này đẹp mắt thật, nhưng đây không phải là võ thuật, hoàn toàn không có tính thực chiến", sư Thích Diên Minh chỉ trích.

Chú trọng vào biểu diễn

Tình trạng thương mại hóa quá mức là một trong những vấn đề được đề cập trong bài viết “The Death of Shaolin” của tác giả Shannon Roxborough, người đã dày công tìm hiểu võ thuật Trung Hoa nhiều thập niên.

Tác giả nhận định rằng Thiếu Lâm đã biến đổi mạnh từ thập niên 1990 - khi truyền thông Trung Quốc và quốc tế bắt đầu đổ dồn sự chú ý, trở thành một sân khấu trình diễn kungfu. 

“Thứ mà du khách thấy là màn nhào lộn, những cú đá xoay ba vòng, nhưng tất cả đều được dàn dựng. Rất ít người ở đây còn thực sự học cách chiến đấu", trích trong bài viết.

Bài viết còn dẫn ra nhiều ví dụ cho thấy các võ sĩ xuất thân Thiếu Lâm khi thi đấu thực chiến (MMA hoặc sanda) thất bại chóng vánh, cho thấy khoảng cách lớn giữa kungfu trình diễn và võ thuật đối kháng. 

“Thiếu Lâm giờ không còn dạy người ta chiến đấu. Họ dạy người ta làm diễn viên", Roxborough viết.

Một trong những võ sĩ nổi tiếng nhất xuất thân từ Thiếu Lâm là Yi Long (Nhất Long), với thành tích thắng 62, thua 13, hòa 1 trong tổng số 76 lần thượng đài. Nhưng Yi Long hầu như chỉ thắng trận ở các giải đấu làng nhàng. Mỗi khi bước ra đấu trường chuyên nghiệp quốc tế, anh đều thua xiểng liểng. 

Thật ra, làng võ ngày nay đã không nhìn nhận các môn phái truyền thống dựa theo thành tích võ đài chuyên nghiệp. 

Thiếu Lâm Tự, hay Võ Đang, Nga My, Vịnh Xuân... vẫn được ngưỡng mộ vì "võ đạo" của mình. Đông đảo người Tây phương vẫn thích tìm hiểu, thọ giáo các võ phái giàu truyền thống này vì các giá trị về văn hóa, tinh thần.

Nhưng sau xì-căng-đan của trụ trì Thích Vĩnh Tín, người hâm mộ võ thuật Trung Quốc không khỏi chững lại, có một cái nhìn sâu hơn về biểu tượng nghìn năm của làng võ.

Khi vẻ thanh u, cổ phác không còn, thay vào đó là bầu không khí đặc sệt tính thương mại, Thiếu Lâm Tự biết tìm đâu một "Vô danh thần tăng"?

Thiếu Lâm Tự làm ăn xôm tụ, kiếm tiền như nước mỗi năm

Xì căng đan của sư trụ trì Thích Vĩnh Tín mới đây còn phơi bày một góc độ "trần tục" khác của Thiếu Lâm Tự, đó là khả năng kinh doanh đáng nể.