Thi tốt nghiệp THPT trên máy tính: Cần chuẩn bị ra sao?

Việc thi tốt nghiệp THPT trên máy tính nên được chuẩn bị ra sao?

Xu thế của thế giới

Thực tế, việc thi tốt nghiệp THPT trên máy tính từng được Bộ GD-ĐT đề cập từ khoảng 5 năm trước và rải rác được các chuyên gia giáo dục, công nghệ nhắc đến sớm hơn nữa cùng với những dự đoán về tốc độ phát triển công nghệ ở Việt Nam.

Đặc biệt, mỗi khi xảy ra một sự cố hay các trường hợp gian lận thi cử thì lại có những ý kiến nêu lại việc "thi trên máy" như một thay đổi nhằm hạn chế gian lận, bất cập của cách thức thi truyền thống.

Cùng với định hướng thi trên máy, các chuyên gia giáo dục cũng đề xuất với Bộ GD-ĐT về những thay đổi đi kèm như tổ chức thi nhiều đợt, đổi mới cách ra đề thi và ứng dụng các phần mềm để kiểm soát gian lận... Cách thức tổ chức thi của một số tổ chức khảo thí độc lập trên thế giới như ETs, ACT...

Gần đây là cách tổ chức thi trên máy trong các kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy của các cơ sở đại học Việt Nam thực hiện với các cụm thi rải rác ở nhiều vùng miền cũng là một cơ sở tin cậy để tiến tới tổ chức thi tốt nghiệp THPT trên máy tính.

"Thi trên máy là xu thế thế giới. Với hạ tầng công nghệ thông tin như hiện nay, hoàn toàn có thể tổ chức được việc thi tốt nghiệp THPT trên máy. Thậm chí có thể làm sớm hơn cái mốc 2027" - TS Lê Trường Tùng, chủ tịch HĐQT Trường ĐH FPT, cho biết.

Theo ông Tùng, từ 20 năm trước sinh viên Trường ĐH FPT đã thi trên máy, sử dụng chính máy tính cá nhân của sinh viên để thi.

Ông Tùng cho rằng ngoài việc có các biện pháp kỹ thuật để ngăn sinh viên gian lận bằng cách nhờ sự hỗ trợ của người hay hệ thống bên ngoài, thực hiện tốt việc hậu kiểm thì việc ra đề thi là yếu tố quan trọng khi áp dụng hình thức thi này. Theo đó, đề thi có thể cho phép người học tham khảo tài liệu nhưng vẫn kiểm tra được năng lực của người học.

"Hiện nay AI tham gia nhiều vào quá trình học tập, khó mà ngăn người học sử dụng AI để thực hiện các yêu cầu học tập. Vì thế chỉ có thay đổi cách ra đề thi, cách kiểm tra, đánh giá. Trong khoảng 2-3 năm nữa, tốc độ phát triển của AI sẽ càng lớn. Bởi thế, quay lại việc tổ chức thi trên máy tính, việc đổi mới ra đề thi, xây dựng ngân hàng đề thi là điều kiện rất quan trọng", ông Tùng chia sẻ.

Thi trên máy là xu thế thế giới. Với hạ tầng công nghệ thông tin như hiện nay, hoàn toàn có thể tổ chức được việc thi tốt nghiệp THPT trên máy. Thậm chí có thể làm sớm hơn cái mốc 2027.

TS Lê Trường Tùng (chủ tịch HĐQT Trường ĐH FPT)

Cần theo lộ trình

Tuy vậy, giữa việc tổ chức thi cho sinh viên một trường đại học hay tổ chức thi đánh giá năng lực, tư duy cho một bộ phận thí sinh ở một số vùng thuận lợi hoàn toàn khác với việc tổ chức thi cho hơn 1 triệu thí sinh trên cả nước, gồm cả vùng thuận lợi, khó khăn, vùng biên giới, hải đảo.

Vì thế các chuyên gia giáo dục và công nghệ cho rằng cần có lộ trình: làm trước ở một số thành phố, khu vực thuận lợi, nơi có thể đảm bảo về đường truyền, điều kiện về máy móc, thiết bị. Sau đó mới mở rộng dần ra cả nước.

 Việc tổ chức thi tại trường hay ở các trung tâm khảo thí cũng là vấn đề có nhiều ý kiến khác nhau. Có luồng ý kiến cho rằng có thể tiến tới tổ chức thi tại trường THPT, nhưng cũng nhiều ý kiến cho rằng nên thành lập các trung tâm khảo thí độc lập.

"Với việc thi trên máy, sẽ phải tính đến việc tổ chức nhiều đợt thi trong năm. Thậm chí một thí sinh thi đợt 1 kết quả không như ý có thể được thi đợt 2, đợt 3. Việc chia cụm thi, nhiều đợt thi sẽ giảm áp lực căng thẳng dồn vào một kỳ thi như hiện nay. 

Nhưng cũng chính vì đặc thù này mà không thể để trường THPT đảm nhiệm việc thi. Trường chủ yếu để dạy học, còn việc tổ chức thi nên để các trung tâm khảo thí đảm nhiệm", một hiệu trưởng trường ĐH khu vực Hà Nội bày tỏ quan điểm.

Đã thử thi tốt nghiệp THPT trên máy tính ở một số địa phương

Chuẩn bị cho hướng đổi mới "thi trên máy", trong năm qua Bộ GD-ĐT đã tổ chức thí điểm việc thi trên máy ở nhiều địa phương gồm cả Bắc - Trung - Nam, cả khu vực thành phố và nông thôn. Mỗi địa phương tổ chức cho khoảng 200 - 250 học sinh THPT tham gia và thu nhận kết quả tốt.

Theo một giáo viên của Trường THPT chuyên Bắc Giang, một trong những nơi phối hợp thử nghiệm thi tốt nghiệp THPT trên máy, việc tổ chức thi diễn ra thuận lợi, cơ bản học sinh đáp ứng yêu cầu. Nhưng giáo viên này cũng cho biết nếu tổ chức thi trên diện rộng thì sẽ cần lưu tâm nhiều vấn đề hơn.

Cụ thể, học sinh cần được hướng dẫn và thực hành thi trên máy trong giai đoạn ôn tập để làm quen với cách thức thi, cấu trúc đề thi, thời gian thi, thậm chí là cách sử dụng máy tính thành thạo. Chưa kể các vấn đề khác như điều kiện về đường truyền, máy móc, giải pháp kỹ thuật kiểm soát tiêu cực...

Xây dựng đề án thí điểm thi tốt nghiệp THPT trên máy tính một số địa phương từ 2027

Chiều 18-6, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo như vậy khi chủ trì Hội nghị toàn quốc về công tác tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025.