Sàng lọc sớm suy giáp ở phụ nữ có thai

Khi chuẩn bị có con, một số đối tượng cần được làm xét nghiệm TSH và FT4 Ảnh minh họa. Nguồn: istockphoto.com

Việt Nam nằm trong vùng bị thiếu i-ốt, nhất là ở các khu vực miền núi, nên các thai phụ có nguy cơ bị mắc bệnh tuyến giáp rất cao. Theo thống kê có khoảng 3-4% phụ nữ khi mang thai bị rối loạn chức năng tuyến giáp. Tuy nhiên vấn đề kiểm tra chức năng tuyến giáp cho phụ nữ mang thai ở Việt Nam chưa được quan tâm đúng mức. Một trong những bệnh lý cần quan tâm là suy giáp, nó có thể không có biểu hiện triệu chứng lâm sàng nhưng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời thì có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm cho cả người mẹ và thai nhi

Vai trò của hormon tuyến giáp đối với thai nhi

Khi có thai, tuyến giáp của mẹ phải tăng cường hoạt động để cung cấp nội tiết tố cho thai nhi, nhất là 3 tháng đầu của thai sản. Thyroxin rất cần cho sự phát triển của não và hệ thần kinh trung ương của thai nhi. Trong 3 tháng đầu tuyến giáp của thai nhi chưa hoạt động, chưa tự tổng hợp được hormon nên thai nhi phải sử dụng thyroxin hoàn toàn từ mẹ, các tháng tiếp theo, thyroxin được lấy một phần từ mẹ, một phần tự tổng hợp được. Thyroxin được vận chuyển đến não của thai nhi và chuyển thành T3 tham gia sớm vào sự phát triển, sự trưởng thành của não bộ và hệ thần kinh trung ương. Vì vậy mẹ bị suy giáp trong thời gian mang thai sẽ ảnh hưởng rất lớn đến thai.

Hậu quả của suy giáp trong thời kỳ mang thai

Nếu mẹ bị suy giáp trong thời gian mang thai không được điều trị, thai nhi có nhiều nguy cơ:

- Tỷ lệ sảy thai tăng gấp đôi;

- Tỷ lệ chết chu sinh xấp xỉ 20%;

- Các dị tật bẩm sinh tăng 20%;

- Gần ½ các trẻ sinh ra có sự chậm phát triển tâm thần vận động.

Ngoài ra, công trình nghiên cứu gần đây cho thấy con của các bà mẹ có nồng độ TSH cao (TSH cao thường có ý nghĩa là tuyến giáp hoạt động kém) trong thời gian mang thai bị giảm khả năng chú ý, giảm khả năng học tập, chỉ số thông minh (IQ) giảm 4 điểm so với trẻ nhóm đối chứng có cùng độ tuổi (8 tuổi).

Nếu suy giáp do nguyên nhân tự miễn, các kháng thể tự miễn dịch sẽ qua nhau thai và có thể gây suy giáp thoáng qua ở thai nhi và trẻ sơ sinh. Nếu nồng độ anti TPO, TRAb cao ở mẹ, chứng tỏ mẹ suy giáp do viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto, con sinh ra có chỉ số thông minh thấp hơn 10 điểm so với trẻ cùng độ tuổi (5 tuổi).

Vậy đối tượng phụ nữ mang thai nào cần phát hiện sớm suy giáp trong thời gian có thai?

Đó là những người:

- Có tiền sử phẫu thuật cắt tuyến giáp, điều trị phóng xạ vùng đầu cổ, điều trị Iod phóng xạ;

- Có các bệnh lý tự miễn, tiền sử gia đình bị các bệnh lý tự miễn dịch (đái tháo đường type 1, viêm khớp dạng thấp);

- Có tiền sử bệnh lý tuyến giáp;

- Ở trong vùng thiếu Iod;

- Có bướu cổ;

- Đang điều trị suy giáp.

Với các đối tượng này, khi chuẩn bị có con cần được làm xét nghiệm TSH (Thyroid-Stimulating Hormone) và FT4 (Free Thyroxine) để đánh giá chức năng tuyến giáp và trong quá trình mang thai cũng phải theo dõi thường xuyên.