Đó là tiền đề cho tác phẩm lạ kỳ, cô đọng, nhẹ bẫng như thứ âm nhạc của sóng biển, bản nhạc mang tên Novecento nghệ sĩ dương cầm trên đại dương.
Alessandro Baricco không xa lạ với độc giả Việt Nam. Hồi năm 2010, nhà văn người Ý này còn đến Hà Nội để giao lưu cùng độc giả. Một số tác phẩm của ông được dịch sang tiếng Việt có thể kể đến Lụa, Không lắm máu, Đại dương biển.
Tính mơ hồ của Novecento nghệ sĩ dương cầm trên đại dương làm tác phẩm mang dáng dấp một huyền thoại sản sinh đầu thế kỷ 20, vừa như một dụ ngôn về tồn tại.
Là một vở kịch, nó thường xuyên làm ta quên mất sự hiện diện của các diễn viên, giống kịch độc thoại nơi người kể chuyện thuật lại cuộc đời của Danny Boodmann T.D. Lemon Novecento, người chơi dương cầm trên con tàu di chuyển từ châu Âu đến Mỹ.
Là một tiểu thuyết, tác giả thi thoảng nhắc ta rằng ông đang đặt chúng ta vào một không gian sân khấu. Với những miêu tả về dàn dựng, chuyển cảnh, với diễn viên tới lui qua lại cánh gà.
Với Novecento nghệ sĩ dương cầm trên đại dương, khi ta nói rằng mình đang đọc một tiểu thuyết, đồng thời ta cũng xem một vở kịch. Ta "cầm" vở kịch đó trên tay, "giở" nó ra và chứng kiến toàn bộ câu chuyện. Ta vừa là độc giả, vừa là khán giả.
Novecento là đứa trẻ bị bỏ rơi trên tàu, trong khoang của những thủy thủ. Không ai biết cha mẹ của anh là ai, như thể anh sinh ra từ hư vô.
Mà không, nhiều khả năng Novecento là con trai của thanh âm, giữa tiếng triều rào rạc của đại dương, tiếng sôi sục của các lò hơi, tiếng âm nhạc réo rắt trong vũ trường sang trọng của con tàu.
Novecento là nhân vật không có lai lịch, không có trú xứ. Không gian sinh tồn duy nhất của anh là con tàu qua lại giữa các đại dương, đôi khi tàu cập cảng và neo lại ít lâu, nhưng Novecento kiên quyết không bước xuống đất liền.
Thái độ sống của Novecento là sự tồn tại chòng chành, là khước từ đất bằng, sự cố định, để tìm kiếm chuyển động không ngừng của con nước. Là cuộc sống từ bờ này sang bờ khác, từ thành phố nọ đến thành phố kia.
Trong cái không gian bị hạn chế là con tàu, trong cái nghệ thuật không biên giới nhưng giới hạn bằng các phím đàn của cây dương cầm, Novecento tồn tại. Cuối cùng, anh chọn nổ tung cùng con tàu khi nó đã cũ, chấm dứt sứ mạng vận tải hành khách.
Cả sự ra đi của Novecento cũng đánh mất cái vẻ trầm trọng của bi kịch. Theo nghĩa nào đó, nó mang dáng dấp của sự tuẫn tử vì trú xứ duy nhất sắp tan rã. Cả đời anh đã gắn với con tàu, nó "sinh" ra anh, là quê hương, là mái nhà, là mẹ, là sân khấu.
Nhưng đồng thời vì là kẻ đến từ hư vô nên hành động của Novecento chẳng qua là trả mình về cái hư vô tuyệt đối ấy như chưa từng tồn tại. Bởi không có khai sinh hay bất kỳ giấy tờ nào, nên trong thế giới hiện đại của các quốc gia và biên giới, cơ bản Novecento không tồn tại.
Alessandro Baricco đồng thời cũng là một nhà soạn nhạc.
Đọc Novecento nghệ sĩ dương cầm trên đại dương ta có thể cảm nhận nhịp điệu của các câu, và trên hết là nhận ra ý nghĩa của tồn tại trong âm nhạc mà Baricco gửi gắm vào cuộc đời "điên điên khùng khùng, thực tình mà nói, nhưng đẹp đẽ quá chừng" của Novecento.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay