Narges Mohammadi, chủ nhân giải Nobel Hòa bình 2023 - Ảnh: REUTERS
Ủy ban Nobel Na Uy quyết định trao Giải Nobel Hòa bình năm 2023 cho bà Narges Mohammadi vì "cuộc chiến chống lại áp bức phụ nữ ở Iran và cuộc đấu tranh của bà nhằm thúc đẩy nhân quyền và tự do cho tất cả mọi người".
Theo Hãng tin Reuters, bà Mohammadi là một trong những nhà hoạt động nhân quyền hàng đầu của Iran. Bà đã vận động cho quyền phụ nữ và bãi bỏ án tử hình. Bà Mohammadi là người phụ nữ thứ 19 giành được giải thưởng 122 năm tuổi này và là người đầu tiên kể từ khi nữ nhà báo Maria Ressa của Philippines thắng giải vào năm 2021.
Người chiến thắng do Ủy ban Nobel Na Uy gồm 5 người lựa chọn. Ủy ban này do Quốc hội Na Uy bổ nhiệm.
Ủy ban đưa ra quyết định dựa trên đề cử chốt trước ngày 31-1, từ các thành viên hiện tại và cựu thành viên của ủy ban, Quốc hội, chính phủ, những người từng đoạt Nobel Hòa bình, giáo sư trong một số ngành, giám đốc trung tâm nghiên cứu các vấn đề hòa bình và quốc tế cũng như thành viên của tòa án quốc tế.
Năm nay có 351 ứng cử viên cho giải Nobel Hòa bình, trong đó có 259 cá nhân và 92 tổ chức. Một số ứng cử viên nổi bật năm nay gồm Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, nhà hoạt động đối lập Nga Alexei Navalny, Tòa án Công lý quốc tế (ICJ)...
Trong đó, tên ông Zelensky đứng đầu trên các trang cá cược trực tuyến. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng giải thưởng này khó có thể thuộc về nhà lãnh đạo của một quốc gia đang có chiến tranh.
Kết quả 2023 được cho là khó đoán, do thế giới trải qua nhiều biến động như cuộc xung đột ở Ukraine đã bước sang năm thứ hai, căng thẳng Mỹ - Trung, hàng loạt cuộc đảo chính ở châu Phi...
Hơn nữa, tên của những người được đề cử cũng như những người đề cử giải Nobel Hòa bình sẽ không được tiết lộ cho đến 50 năm sau, trừ trường hợp người đề cử tự tiết lộ.
Từ năm 1901 đến năm 2022, Nobel Hòa bình đã được trao 103 lần cho 140 người.
Giải Nobel Hòa bình 2022 trao cho nhà hoạt động nhân quyền Belarus Ales Bialiatski, tổ chức nhân quyền Nga Memorial và tổ chức nhân quyền Ukraine Center for Civil Liberties, vì các đóng góp trong vấn đề nhân quyền.
Năm 2021, giải Nobel Hòa bình được trao cho hai nhà báo Maria Ressa (Philippines) và Dmitry Muratov (Nga) vì nỗ lực bảo vệ tự do ngôn luận.
Các giải Nobel đã trao gồm Y sinh (2-10), Vật lý (3-10), Hóa học (4-10), Văn học (5-10) và Hòa bình (6-10). Hiện chỉ còn giải Nobel Kinh tế sẽ trao ngày 9-10.
Chủ nhân của giải Nobel năm nay sẽ được nhận khoản tiền thưởng 11 triệu crown Thụy Điển (xấp xỉ 1 triệu USD), tăng 1 triệu crown Thụy Điển so với năm ngoái.
Đăng ký tại đây