Những câu hỏi về thảm họa Thiên Tân

Một chiếc xe tải bị phá hủy ở hiện trường hai vụ nổ Ảnh: Reuters

Nguy cơ hóa chất độc hại, đặc biệt là chất độc sodium cyanide, lan trong không khí và nguồn nước thành phố Thiên Tân, một trong những thành phố lớn nhất Trung Quốc với 15 triệu dân, đang khiến cư dân địa phương hoang mang lo sợ. Dưới đây là các câu hỏi và câu trả lời về những gì giới truyền thông đã biết về thảm họa.

Các vụ nổ xảy ra như thế nào?

Lính cứu hỏa Thiên Tân được điều động đến dập lửa ở nhà kho chứa hóa chất tại khu công nghiệp thành phố tối 12-8. Lúc 23g30, hai tiếng nổ khủng khiếp ầm vang, một quả cầu lửa bùng phát, bao trùm khu công nghiệp.

Nhà chức trách vẫn chưa xác định chính xác các loại hóa chất trong nhà kho và chưa rõ nguyên nhân nào khiến hai vụ nổ lớn xảy ra. Tuy nhiên giới chuyên gia hóa chất Trung Quốc và quốc tế cho biết nhiều khả năng chính các lính cứu hỏa khiến hai vụ nổ trở nên tồi tệ hơn khi phun nước vào chất calcium carbide tại nhà kho. Calcium carbide là chất rất dễ cháy nổ khi tiếp xúc với nước.

Có bao nhiêu người chết và họ là ai?

Đến hôm nay, chính quyền Thiên Tân cho biết có ít nhất 112 người thiệt mạng, bao gồm 21 lính cứu hỏa đến dập lửa khi đám cháy ở nhà kho chứa hóa chất bùng lên. Các nạn nhân thiệt mạng khác là công nhân nhập cư sống trong các ký túc xá của khu công nghiệp.

Ngoài ra còn có 722 người bị thương, bao gồm 58 người đang trong tình trạng nguy kịch. Khoảng 85 lính cứu hỏa mất tích. Phần lớn các thi thể vẫn chưa được nhận dạng. Một số cảnh sát địa phương cũng mất tích, nhưng không được tính vào danh sách thiệt mạng, bị thương và mất tích.

Chính quyền cũng cho biết hai vụ nổ ảnh hưởng tới 17.000 gia đình và 1.700 doanh nghiệp tại khu công nghiệp.

Quy mô thiệt hại?

Cư dân Thiên Tân so sánh sóng chấn động từ hai vụ nổ với động đất. Hình ảnh quay từ trên không cho thấy tại khu công nghiệp Thiên Tân, hàng loạt tòa nhà cháy đen, các công tai nơ bẹp dúm, khoảng 10.000 xe hơi bị phá hủy. Kể cả những tòa nhà cách hiện trường 3km cũng bị vỡ cửa kính. Khoảng 6.000 người được di tản đến các trường học bởi nhà cửa của họ bị hư hại.

Nhà kho bị nổ chứa hóa chất gì?

Các quan chức Thiên Tân công bố danh sách nhiều loại hóa chất có thể hiện diện trong nhà kho bị nổ, nhưng chưa nói rõ là loại nào. Hai khả năng lớn là potassium nitrate và ammonium nitrate. Truyền thông Trung Quốc cho biết nhà kho chứa khoảng 700 tấn sodium cyanide cực kỳ độc hại.

Sodium cyanide là gì?

Sodium cyanide là loại bột trắng, xả ra khí hydrogen cyanide. Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh Mỹ (CDC) mô tả loại khí này “cực kỳ độc hại, đe dọa khả năng sử dụng khí oxy của cơ thể”. Khí này có mùi quả hạnh đắng, nhưng phần lớn người bình thường không thể phát hiện ra nó.

Nhà chức trách Mỹ từng sử dụng khí hydrogen cyanide trong các cuộc tử hình bằng phòng hơi độc. Chất sodium cyanide thường được sử dụng trong ngành công nghiệp khai thác mỏ.

Mối lo ngại hiện nay?

Nguy cơ lớn nhất là các hóa chất cực kỳ nguy hiểm có thể bay vào không khí, có thể vẫn đang rò rỉ từ hiện trường hai vụ nổ và tiếp tục gây cháy nổ. Các quan chức chính quyền Thiên Tân tuyên bố chất lượng không khí thành phố vẫn chưa có vấn đề gì, nhưng quan chức, cảnh sát và lính cứu hỏa có mặt tại hiện trường đều đeo mặt nạ phòng độc.

Đêm qua 15-8, Tân Hoa xã đưa tin nồng độ cyanide trong nước ở Thiên Tân cao gấp 10,9 lần so với tiêu chuẩn an toàn thông thường sau hai vụ nổ. Hiện nồng độ cyanide đã giảm, nhưng vẫn cao hơn tiêu chuẩn an toàn.

Chính phủ Trung Quốc phản ứng như thế nào?

Nhà chức trách gặp khó khăn trong việc dập lửa. Chính quyền trung ương Trung Quốc cũng đang hạn chế những phản ứng chỉ trích. Bắc Kinh chặn các bình luận mang tính chỉ trích, và đóng cửa hơn 360 tài khoản mạng xã hội.

Hơn 50 trang web bị phạt vì “gây hoảng loạn do đăng tải thông tin chưa kiểm chứng, khiến độc giả tung tin đồn thất thiệt”. Các quan chức công ty Thụy Hải, chủ sở hữu nhà kho chứa hóa chất độc hại, đã bị bắt.