Thái Thanh cùng Hoài Trung (trái) và Hoài Bắc trong ban hợp ca Thăng Long - Ảnh tư liệu
Ban hợp ca Thăng Long có năm thành viên gồm bốn anh em ruột là Hoài Trung, Thái Hằng, Hoài Bắc, Thái Thanh và Khánh Ngọc (vợ Phạm Đình Chương).
Ban nhạc này ra đời ở Hà Nội cuối thập niên 1940, đến giữa thập niên 1950 vào Sài Gòn gây tiếng vang "đình đám". Sự thu hút của ban nhạc này đối với dân miền Nam vừa ở sự nổi bật của từng thành viên, vừa ở sự đặc biệt và độc đáo khi hợp ca.
Ca sĩ Hoài Trung, tức Phạm Đình Viêm, là giọng ca nam rất hay, vừa có khả năng phụ họa rất đặc biệt như giả ngựa hí, hò dô ta… Ca sĩ Thái Hằng (vợ Phạm Duy) gần như chưa hề đơn ca mà chỉ song ca; mà tuyệt hảo nhất vẫn là song ca cùng em gái Thái Thanh. Ca sĩ Hoài Bắc - tức nhạc sĩ Phạm Đình Chương - là một nhạc sĩ tài ba. Và giọng ca "hạt nhân" là Thái Thanh…
Ban hợp ca Thăng Long, vì vậy tương tự như một quần tinh ca sĩ và nhạc sĩ trong một gia đình, gây đình đám ở miền Nam một thời gian dài, mà giọng ca lạ lùng của Thái Thanh vẫn nổi trội nhất trong đó.
Tốt tươi và phơi phới, bay bổng và cao vút, tiếng hát Thái Thanh (...) là một hơi thở bình minh, ở đó không có một dấu vết nhỏ của tháng năm và quá khứ đè nặng.
Nhà văn Mai Thảo
Một điều đặc biệt khác, cũng trong gia đình ấy, người anh rể là Phạm Duy (chồng Thái Hằng) và người anh trai Phạm Đình Chương là hai nhạc sĩ tài ba, sáng tác nhạc gần như để dành cho giọng ca Thái Thanh.
Hình Thái Thanh và lời nhận xét của nhạc sĩ Nguyễn Đình Toàn trên tập nhạc Ngày đó chúng mình yêu nhau của Phạm Duy, xuất bản năm 1969 - Ảnh: THÁI LỘC
Giọng Thái Thanh đặc biệt hợp với dân ca. Người ca sĩ sở hữu giọng ca thướt tha và da diết vô cùng; thướt tha như khi hát Nụ tầm xuân và da diết như khi hát Mùa đông binh sĩ (đều của Phạm Duy).
Nếu so sánh với một ca sĩ khác là Hà Thanh (cũng rất đặc sắc của Việt Nam và của Huế, đã rời chúng ta mấy năm trước) sẽ thấy cả Thái Thanh lẫn Hà Thanh đều có điểm tương đồng nhất định ở sự thướt tha và mượt mà. Tuy nhiên, chất da diết riêng Thái Thanh sở hữu. Trời đang lạnh nghe Thái Thanh sẽ thấy lạnh thêm; đang nhớ nhung ai nghe Thái Thanh thì nhớ nhiều hơn nữa…
Thái Thanh, ngoài giọng hát điêu luyện phong phú mở rộng trên nhiều cung bậc, còn có nghệ thuật làm nổi bật lời ca trong nhạc khúc và tạo ra một khí hậu, một tâm cảnh chung quanh bài hát. Nghe Thái Thanh hát là thưởng thức một khúc nhạc, một bài thơ, trong một thế giới nghệ thuật trọn vẹn. Giọng hát xoắn sâu, xoáy mạnh vào tâm tư người nghe, khi lâng lâng, khi tê buốt, sai khiến tâm tư vươn lên, hay lắng xuống.
Nhà phê bình Thụy Khuê
Tôi hân hạnh gặp Thái Thanh cùng con gái là ca sĩ Ý Lan khi sang Pháp năm 1989. Qua trao đổi, tôi nhận thấy bà rất có tư cách, rất nhẹ nhàng, ít nói và rất tinh tế. Lần ấy, tôi đã bày tỏ sự cảm phục và ngưỡng mộ của mình đối với người ca sĩ rất đỗi tài danh.
Khi nghe tin Thái Thanh mất, dù đã chuẩn bị tâm thế đón nhận thông tin này từ khá lâu vì bà bị bệnh và lớn tuổi, nhưng tôi vẫn rất xúc động. Đây là một thiệt thòi lớn cho nền âm nhạc Việt Nam.
"....Rồi mấy tuần sau đó, tại đường Doudeauville Ba Lê, họp mặt với các bạn sinh viên bên đó, tôi được vặn cho nghe vài bản nhạc Việt Nam của ban Thăng Long trình diễn. Và trong một giây phút nào đó, nghe giọng cô Thái Thanh, tôi bỗng thấy hiện ra rõ rệt tất cả những cordes vocales nơi cổ họng của cô ca sĩ nổi tiếng mà tôi rất ưa chuộng.
Tôi thấy được hết những hạch tuyến nơi cổ họng, những tế bào, những bộ phận lớn nhỏ đã phụ họa với nhau để phát ra những âm thanh trong, ấm, thanh tao và diệu kỳ kia".
Trích Nẻo về của ý, Thích Nhất Hạnh
Đăng ký tại đây
Bình luận hay