Những người thường xuyên gặp ác mộng, mộng du hoặc các rối loạn giấc ngủ không do bệnh lý nền gây ra có nguy cơ mắc sa sút trí tuệ thể mạch máu cao gấp đôi so với người ngủ bình thường - Ảnh: AI
Nghiên cứu do các nhà khoa học tại Đại học Cardiff (Anh) thực hiện. Họ đã sử dụng dữ liệu y tế từ hơn 1 triệu người tại Anh và Phần Lan, trích xuất từ ba cơ sở dữ liệu sinh học lớn, nhằm làm rõ mối liên hệ giữa chất lượng giấc ngủ và nguy cơ phát triển các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer, Parkinson và sa sút trí tuệ.
Không giống như các rối loạn giấc ngủ bắt nguồn từ nguyên nhân thực thể như hội chứng ngưng thở khi ngủ, "các rối loạn giấc ngủ không do thực thể" (non-organic sleep disorders) là những hiện tượng như ác mộng kinh niên, mộng du, sợ hãi trong khi ngủ (night terrors), mất ngủ và ngủ quá nhiều (hypersomnia).
Nghiên cứu cho thấy những người mắc các rối loạn này có khả năng bị chẩn đoán sa sút trí tuệ thể mạch máu cao gấp 2,4 lần so với người không mắc, nguy cơ bị sa sút trí tuệ nói chung tăng 67%, còn nguy cơ mắc bệnh Parkinson tăng 68%.
Phát hiện đáng chú ý nhất của nghiên cứu là nguy cơ mắc các bệnh thần kinh vẫn gia tăng ngay cả ở những người có yếu tố di truyền thấp. Nghĩa là, những người không mang gene có liên quan đến Alzheimer hoặc Parkinson vẫn có nguy cơ cao nếu từng gặp vấn đề nghiêm trọng với giấc ngủ.
"Có vẻ như rối loạn giấc ngủ gần như 'bù trừ' cho nguy cơ di truyền thấp. Điều này cho thấy các vấn đề về giấc ngủ có thể là yếu tố nguy cơ độc lập, không phụ thuộc vào gene", ông Hampton Leonard, đồng tác giả nghiên cứu thuộc Viện Y tế quốc gia Mỹ (NIH) nhận định.
Phân tích dữ liệu sinh học cho phép các nhà khoa học truy vết theo thời gian, đối chiếu thời điểm khởi phát rối loạn giấc ngủ với thời điểm chẩn đoán bệnh thần kinh sau đó nhiều năm. Họ phát hiện rằng triệu chứng giấc ngủ thường xuất hiện từ 10-15 năm trước khi người bệnh có biểu hiện thần kinh rõ rệt.
"Chúng tôi có thể xác định chính xác thời điểm người bệnh được chẩn đoán rối loạn giấc ngủ và thời điểm họ bắt đầu mắc bệnh thần kinh, thay vì chỉ dựa vào lời kể lại sau này", tiến sĩ Emily Simmonds, chuyên gia tin sinh học tại Viện Nghiên cứu sa sút trí tuệ Vương quốc Anh (UK DRI) tại Đại học Cardiff, cho biết.
Việc xác định được những người có nguy cơ cao từ sớm là chìa khóa để phòng ngừa bệnh. "Nếu ta có thể nhận diện người dễ mắc bệnh sa sút trí tuệ trước 10-15 năm, sẽ có nhiều thời gian để áp dụng các biện pháp can thiệp nhằm trì hoãn hoặc ngăn ngừa bệnh tiến triển", bà Kristin Levine từ NIH nhấn mạnh.
Các nhà khoa học kỳ vọng nghiên cứu này sẽ thúc đẩy thêm nhiều công trình khác đi sâu vào cơ chế sinh học giữa giấc ngủ và thoái hóa thần kinh, cũng như đánh giá hiệu quả của các liệu pháp cải thiện giấc ngủ như trị liệu hành vi nhận thức, can thiệp thuốc hoặc công nghệ hỗ trợ giấc ngủ trong việc phòng ngừa Alzheimer và Parkinson.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay