Ngừng tim do dùng phải ‘hạt sang rởm’ chữa viêm dạ dày

Ngưng tim, tổn thương não vì ngộ độc 'hạt sang rởm'

Tại Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân 67 tuổi quê Thanh Hóa được xác định ngộ độc strychnin, một chất có trong hạt mã tiền.

Theo lời kể con gái bệnh nhân, bà có tiền sử viêm dạ dày nên tự xin thuốc bột từ một xưởng chế biến ở cùng thôn để chữa đau dạ dày.

Loại thuốc bột này bào chế từ hạt sang, một trong những loại hạt có tác dụng điều trị các bệnh liên quan đến dạ dày và đại tràng (theo dân gian). Đáng nói đây là một trong số các xưởng ở thôn nghiền bột sang để cung cấp nguyên liệu làm thuốc y học cổ truyền.

"Khoảng 17h, mẹ tôi có lấy 2 thìa bột hạt ra và uống hết. Đến khoảng 17h44, đang ăn cơm thì mẹ bắt đầu co giật, khởi đầu tay trái sau tăng dần co giật toàn thân.

Trên đường từ nhà đi cấp cứu khoảng 5 phút (bệnh viện cách nhà 500m), mẹ tôi cứng toàn thân, ưỡn cong người, tím tái, ngừng thở, bất tỉnh. Khi tới bệnh viện bác sĩ xác định tim đã ngừng đập.

Sau khi được cấp cứu khẩn cấp có tuần hoàn trở lại, mẹ tôi vẫn còn xuất hiện nhiều cơn co giật toàn thân, kéo dài khoảng 2 - 3 phút", con gái bệnh nhân kể lại.

Sau đó bệnh nhân được chuyển tới bệnh viện tuyến tỉnh, rồi về Bệnh viện Bạch Mai.

Tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, sau khi tiếp nhận người bệnh ở tình trạng hôn mê, qua kết quả xét nghiệm nước tiểu, phát hiện chất độc strychnin. Chất độc này cũng được tìm thấy trong gói bột thuốc người bệnh sử dụng.

Tuy nhiên, điều đáng buồn, kết quả chụp MRI sọ, não bệnh nhân nữ đã có những tổn thương nặng, tiên lượng khó cải thiện, di chứng do ngừng thở, ngừng tim. Ngoài ra bệnh nhân còn bị viêm phổi, tiêu cơ vân cấp.

Bệnh nhân được chẩn đoán ngộ độc strychnin do sử dụng nguyên liệu thuốc nam không đảm bảo.

Dùng hạt mã tiền thay hạt sang

Trung tâm Chống độc chia sẻ thông tin với Sở Y tế tỉnh Thanh Hóa để cơ quan này vào cuộc thanh kiểm tra, tìm nguyên nhân và ngăn chặn.

Theo thông tin từ Sở Y tế tỉnh Thanh Hóa, đã lấy các mẫu bột nghiền, miếng thái được gọi từ "hạt sang" của tất cả các xưởng nghiền, chế biến hạt sang tại thôn, thậm chí các viên nang có nhồi bột trông giống như sản phẩm thuốc tân dược để bán. Kết quả xét nghiệm tất cả các mẫu này đều thấy có strychnin.

Như vậy, các hạt được chế biến ở tất cả các xưởng của thôn này đều có hạt mã tiền. Sở Y tế tỉnh Thanh Hóa đã có biện pháp ngăn chặn, gửi văn bản thông báo các cơ quan liên quan và chia sẻ với truyền thông để cảnh báo tới người dân.

Do hình thức hạt sang trông giống hạt mã tiền nên rất dễ nhầm lẫn, thậm chí có thể có hiện tượng cố tình dùng hạt mã tiền để thay thế do dễ kiếm và rẻ hơn hạt sang.

Theo bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên - giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai - strychnin là chất độc. Hạt mã tiền là cây độc. Ăn uống vào dễ gây ngộ độc dẫn đến tử vong. 

Cây sang, có tên khoa học là Sterculia lanceolata, khác hoàn toàn với cây mã tiền có tên khoa học là Strychnos nux - vomica L.

Nguy hiểm ở chỗ, người mua nghĩ hạt sang không độc hoặc ít độc, nên dùng liều lượng thoải mái, nhưng không may dùng phải mã tiền nên dễ bị ngộ độc nặng và tử vong. Thậm chí bị ngộ độc nhưng không biết, nghĩ do vấn đề khác nên đến viện muộn. 

Bên cạnh đó, các cơ sở y tế ít kinh nghiệm có thể chẩn đoán nhầm, điều trị không đúng, dẫn đến nguy cơ tử vong.

Ngộ độc rượu ngâm hạt mã tiền

TT - Em Nguyễn Quốc C., 14 tuổi, trú xã Quảng Tùng (Quảng Trạch, Quảng Bình), vừa được các bác sĩ ở Bệnh viện VN - Cuba Đồng Hới cứu sống. C. nhập viện trong tình trạng đau đầu, chóng mặt, nôn mửa nhiều, co giật, cứng cơ... Theo người nhà, do nhầm tưởng ly rượu ngâm hạt cây mã tiền ông nội dùng xoa bóp tay chân là nước trà nên C. đã uống phải, dù chỉ uống khoảng 3ml nhưng bị ngộ độc nặng.