28/04/2022 12:00 GMT+7

Nghỉ lễ 30-4, đọc Hai bên chiến tuyến

LAM ĐIỀN
LAM ĐIỀN

TTO - Tập truyện ngắn và bút ký của nhà báo Từ Nguyên Thạch vừa ra mắt trong dịp 30-4 năm nay trình hiện một mảng đề tài riêng độc đáo về cuộc chiến tranh Việt Nam.

Nghỉ lễ 30-4, đọc Hai bên chiến tuyến - Ảnh 1.

Tập truyện ngắn và bút ký của nhà báo Từ Nguyên Thạch - Ảnh: L.ĐIỀN

Từ Nguyên Thạch trong những năm làm báo làm văn, có lẽ khởi đi từ hoàn cảnh gia đình mà anh đã để ý, lưu giữ và dành nhiều cảm xúc cho các câu chuyện có điểm chung là sự va chạm lòng người giữa hai bên chiến tuyến.

Chính đặc điểm này làm cho các truyện về đề tài chiến tranh ở đây không có những mô típ ta thắng địch thua và lên án sự tàn ác của đối phương như thể tính chất hung hiểm của chiến tranh dường như chỉ được tồn tại ở một phía.

Chiến tranh trong Hai bên chiến tuyến (NXB Tổng Hợp TP.HCM) hiện ra từ những gia đình do hoàn cảnh - đa phần là hoàn cảnh nghiệt ngã đến khốc liệt - đưa đẩy để đồng thời có những người anh em, bà con ruột thịt rơi vào hai bên ta địch đối đầu nhau...

Đọc truyện ký của Từ Nguyên Thạch, thấy thật mừng khi những câu chuyện chiến tranh được cảm nhận và thuật tả ở chiều sâu. Ở đó có người sĩ quan trong ngày cuối cùng của chiến tranh đã vì lòng nhân mà cãi lệnh chỉ huy dùng xe nhà binh để cứu sản phụ chuyển dạ khi đang chạy loạn lạc đường.

Ở đó có hai anh em ruột cùng đi lính ở hai bên đối đầu nhau nhưng số phận oái oăm là cùng bám chung một địa bàn, tình cảm anh em hiện diện trong các tình huống mạng người bị dồn đến góc chết không chỉ một lần là một mặt khác rất lạ của chiến tranh.

Nhưng đau đớn và ám ảnh nhất là những gia đình bị tan nát, xáo trộn do cái lằn ranh chiến tuyến xẻ ngang vào giữa cha mẹ anh em, xới tung họ hàng nội ngoại và đẩy bật những người con chân chất ra khỏi quê hương bản quán nhiều đời.

Như câu chuyện gia đình của O The với những mất mát từ hai bên chiến tuyến đến nỗi khi chiến tranh lùi xa mà câu chữ nhắc lại còn đủ nặng khiến lòng người chùng xuống. Bởi ít ai hình dung số phận cay đắng giáng xuống liên tục trên mấy anh em, riêng O The vừa chịu nỗi đau chồng bị sát hại vừa đau đớn mất đứa con trai khi đã xuất gia làm sư nhưng lại quyết định tự thiêu để phản đối chiến tranh.

Từ Nguyên Thạch cho biết những câu chuyện trong tập này đều xây dựng từ những nguyên mẫu có thật ngoài đời, và chiến tranh Việt Nam ẩn chứa trong lòng nó những tình tiết kỳ lạ.

Như câu chuyện về một sĩ quan Việt Nam Cộng hòa dẫn lính đi càn phát hiện hầm Việt cộng. Anh ta bước xuống hầm, đối diện với người lính đang đơn độc trong một góc hầm, nhưng không hiểu sao, vị chỉ huy ấy trở ra nói với tốp lính "căn hầm không, không có ai hết".

Quyết định trong tích tắc đó chỉ là một đốm lóe của chiến tranh, nhưng nó gieo vào lòng người lính nằm hầm ngày ấy nỗi ám ảnh về vị ân nhân kéo dài đến nhiều năm sau chiến tranh...

Chiến tranh qua đi, nếu có chăng những gì thuộc về bài học ngoài kinh nghiệm quân sự chính trị thì đó chính là những câu chuyện như Hai bên chiến tuyến.

Đó là từng mảng đời sống trong cuộc chiến được lột trần ra cho người đọc chiêm nghiệm. Không hàm ý tố cáo, không dụng ý tuyên truyền, nhưng câu chữ động đến tầng sâu rung cảm của lòng nhân và sẽ góp phần định hình những vấn đề lâu xa trong tương lai, bắt đầu cũng chính từ lòng người - những người đã từng thấy lòng mình rung lên khi đọc về chiến tranh ở góc độ nhân cảm.

Cái ác sẽ không được cổ xúy, những ý niệm phi nhân tính sẽ bớt cơ hội khởi lên nhờ sức mạnh của loại văn chương như vậy.

Nhớ Võ Hồng, người 'đánh thức thiên lương'

TTO - Hội thảo khoa học quốc gia "Hoài cố nhân - kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Võ Hồng" vừa diễn ra chiều 24-4 tại tỉnh Phú Yên, quê hương nhà văn.

LAM ĐIỀN

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Vinh danh di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Ponagar Nha Trang

Tỉnh Khánh Hòa tổ chức đón nhận bằng chứng nhận Tháp Bà Ponagar Nha Trang là di tích quốc gia đặc biệt.

Vinh danh di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Ponagar Nha Trang

Hàn Quốc quảng bá hình ảnh quốc gia quá thành công, Việt Nam học được gì?

Nếu như trước đây người Hàn Quốc thường phải nghe từ người nước ngoài những câu hỏi họ không thích như ‘Hàn Quốc ở đâu?’, thì nay họ thường được nghe ‘Chúng tôi đã nghe BlackPink và xem Squid game rồi’.

Hàn Quốc quảng bá hình ảnh quốc gia quá thành công, Việt Nam học được gì?

Cơm gà Hải Nam không cần thêm nước xốt vẫn ngon, luyện tập tạo nên hoàn hảo

Cơm gà Hải Nam ngon nổi tiếng khắp châu Á. Làm sao để nấu món cơm trứ danh này?

Cơm gà Hải Nam không cần thêm nước xốt vẫn ngon, luyện tập tạo nên hoàn hảo

Đường trùng tên ở TP.HCM tăng mạnh sau sáp nhập

TP.HCM đang có nhiều tuyến đường trùng tên, gây khó khăn trong quản lý và sinh hoạt. Các chuyên gia đề xuất giải pháp, nhấn mạnh cần hạn chế ảnh hưởng đến người dân.

Đường trùng tên ở TP.HCM tăng mạnh sau sáp nhập

Thu hồi văn bản trưng dụng biệt thự cổ di tích lầu Bảo Đại tại Nha Trang cho lãnh đạo sở, ngành ở

Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa đã thu hồi văn bản liên quan việc trưng dụng căn biệt thự tại lầu Bảo Đại (tỉnh Khánh Hòa) làm nhà ở công vụ sau khi sáp nhập.

Thu hồi văn bản trưng dụng biệt thự cổ di tích lầu Bảo Đại tại Nha Trang cho lãnh đạo sở, ngành ở

Họa sĩ Hồng Quân, con trai nhạc sĩ Phan Nhân và nghệ sĩ Phi Điểu: Vẽ một miền Tây không ồn ào

'Miền Tây trong tôi không ồn ào. Nó là con nước lặng lờ, là ghe xuồng lách qua rặng dừa nước, là tiếng gà gáy giữa buổi chiều nghiêng nắng. Tôi không sinh ra ở đó, nhưng mỗi lần tới miền Tây, tôi có cảm giác như mình vừa về nhà…', họa sĩ Hồng Quân.

Họa sĩ Hồng Quân, con trai nhạc sĩ Phan Nhân và nghệ sĩ Phi Điểu: Vẽ một miền Tây không ồn ào
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar