Nên đơn giản việc hoàn công

Theo quy định hiện hành, cấp phép xây dựng ví như khâu tiền kiểm để người dân có thể tổ chức xây dựng nhà ở thì hoàn công ví như khâu hậu kiểm để xác định nhà ở đủ điều kiện để ở và cấp sổ hồng.

Nhà ở phải nghiệm thu - hoàn công

Luật Xây dựng 2014 và Luật Xây dựng bổ sung, sửa đổi năm 2020 quy định hạng mục công trình, công trình xây dựng nhà ở hoàn thành chỉ được phép đưa vào khai thác, sử dụng sau khi được nghiệm thu bảo đảm yêu cầu của thiết kế xây dựng, tiêu chuẩn áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật cho công trình, quy định về quản lý sử dụng vật liệu xây dựng và được nghiệm thu theo quy định.

Theo một cán bộ thanh tra xây dựng, trừ công trình có quy mô lớn thì công trình nhà ở riêng lẻ của người dân thủ tục để nghiệm thu rất đơn giản. Người dân khi xây dựng hoàn thành nhà ở thì chủ nhà thông báo cho thanh tra xây dựng phụ trách. 

Thanh tra xây dựng sẽ sắp xếp lịch (kèm phát thư mời UBND phường, xã, chủ nhà, đơn vị thi công cũng như các đơn vị liên quan như kiểm định, phòng cháy nếu cần) để đến công trình kiểm tra, nghiệm thu.

"Khi nghiệm thu, thanh tra xây dựng cùng cán bộ địa chính xã, phường kiểm tra công trình thi công có đúng theo bản vẽ cấp phép hay không (về quy mô, chiều cao, lộ giới, khoảng lùi, độ vươn ban công…). Nếu đúng thì lập biên bản nghiệm thu hoàn thành công trình, phát hành cho chủ nhà. Chủ nhà dựa vào xác nhận nghiệm thu đó kèm hồ sơ liên quan để đề nghị văn phòng đăng ký đất đai cấp sổ hồng cho nhà đất", cán bộ thanh tra xây dựng nói.

Cần đơn giản thủ tục hoàn công - hậu kiểm

Ông Nguyễn Hải Long, cố vấn pháp lý Công ty luật TNHH AGL, cho rằng việc bỏ cấp phép xây dựng là để tạo thuận lợi, tăng tính tự giác, trách nhiệm cho người dân nhưng phải chốt chặn bằng việc nghiệm thu - hậu kiểm để bảo đảm trật tự xây dựng, mỹ quan đô thị. Đồng thời nghiệm thu là cơ sở để cơ quan có thẩm quyền làm thủ tục cấp sổ hồng.

Luật sư Bùi Quốc Tuấn, Đoàn luật sư TP.HCM, cho rằng cùng với việc bỏ thủ tục cấp phép, các cơ quan chức năng cũng nên nghiên cứu đơn giản hóa thủ tục nghiệm thu, cấp sổ hồng. 

"Cần quy định lực lượng chức năng chỉ hậu kiểm công trình một lần trên cơ sở thông báo của người dân, doanh nghiệp về việc nghiệm thu, căn cứ vào mẫu khung công trình người dân đăng ký xây dựng để đối chiếu, kiểm tra. 

Thành phần tham gia nghiệm thu nên có luôn đại diện cơ quan cấp sổ hồng và có thể xác nhận điện tử, liên thông cho đơn vị cấp sổ hồng cũng như cơ quan quản lý khác. Cơ quan cấp sổ hồng căn cứ vào mẫu khung nhà người dân đăng ký vào kết quả nghiệm thu để cấp sổ hồng luôn" - ông Tuấn nói.

Bên cạnh đó, ông Tuấn cũng góp ý về việc Nhà nước cần ban hành hướng dẫn thống nhất, chi tiết về mẫu khung nhà ở (tương ứng với diện tích, chiều cao tối đa, lộ giới, khoảng lùi, độ vươn ban công…) để người dân đăng ký xây dựng cho đúng và để cơ quan chức năng tổ chức nghiệm thu, cấp sổ hồng cho thuận tiện.

"Trong điều kiện chính quyền còn hai cấp, không còn lực lượng thanh tra xây dựng và bỏ cấp phép xây dựng thì phải nhanh chóng quy định bổ sung đơn vị kiểm tra nghiệm thu. Trong quá trình công trình xây dựng cũng nên có lực lượng kiểm tra để nếu có vi phạm thì kịp thời nhắc nhở và xử lý, tránh gây thiệt hại cho người dân và bảo đảm nguyên tắc mọi hành vi vi phạm phải được xử lý kịp thời. Đồng thời tránh luôn cả tình trạng chấp nhận xây bừa, xây lụi, không cần hoàn công" - ông Tuấn nói thêm.

Bộ Xây dựng thông tin về lộ trình bỏ giấy phép xây dựng

Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết cần đánh giá tác động khi bỏ giấy phép xây dựng, để có tổng kết đánh giá từ đó có lộ trình sửa đổi, cắt giảm.