Nam giới ít ‘hormone nam tính’ có nguy cơ vô sinh cao hơn?

Nhiều nam giới lo lắng rằng testosterone thấp có thể gây vô sinh. Bác sĩ Nguyễn Văn Phúc, khoa nam học Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, có những chia sẻ.

Testosterone thấp là gì?

Testosterone thấp, hay suy sinh dục nam, xảy ra khi mức testosterone trong máu dưới mức bình thường.

Theo Hiệp hội Nội tiết Mỹ, mức testosterone bình thường của nam giới dao động từ 300 - 1.000 ng/dL. 

Khi giảm dưới 300 ng/dL có thể gây ra các triệu chứng như: giảm ham muốn tình dục; rối loạn cương dương; mệt mỏi, mất năng lượng; giảm khối lượng cơ và tăng mỡ cơ thể; tâm trạng thay đổi, dễ cáu gắt hoặc trầm cảm; giảm số lượng và chất lượng tinh trùng...

Testosterone thấp có gây vô sinh nam không?

Mặc dù testosterone có vai trò quan trọng nhưng bản thân nó không quyết định hoàn toàn khả năng sinh sản. Vô sinh nam chủ yếu liên quan số lượng và chất lượng tinh trùng, trong khi testosterone chỉ ảnh hưởng gián tiếp đến quá trình này.

Quá trình sản xuất tinh trùng do trục hạ đồi - tuyến yên - tinh hoàn kiểm soát. Hai hormone chính tham gia là FSH: Kích thích tế bào Sertoli hỗ trợ sự phát triển của tinh trùng.

LH (hormone tạo hoàng thể): Kích thích tế bào Leydig sản xuất testosterone.

Testosterone cần thiết để duy trì sinh tinh, nhưng nếu giảm nhẹ, tinh hoàn vẫn có thể tiếp tục sản xuất tinh trùng. Khi mức testosterone quá thấp, chất lượng và số lượng tinh trùng có thể bị ảnh hưởng.

Khi nào testosterone thấp gây vô sinh?

Testosterone thấp có thể dẫn đến vô sinh nếu làm suy giảm quá trình sinh tinh. Các tình trạng sau có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản:

- Suy sinh dục nguyên phát: Khi tinh hoàn không sản xuất đủ testosterone và tinh trùng, thường gặp trong hội chứng Klinefelter, viêm tinh hoàn do quai bị hoặc tổn thương tinh hoàn.

- Suy sinh dục thứ phát: Khi tuyến yên hoặc vùng hạ đồi không kích thích tinh hoàn sản xuất đủ testosterone.

- Lạm dụng testosterone ngoại sinh: Khi sử dụng testosterone nhân tạo, cơ thể giảm sản xuất FSH và LH, khiến tinh hoàn ngừng sinh tinh.

Theo bác sĩ Phúc, có nhiều nguyên nhân khác gây vô sinh nam. Trong đó, ngoài testosterone thấp, nhiều yếu tố khác cũng có thể gây vô sinh, bao gồm:

- Giãn tĩnh mạch tinh (Varicocele): Là nguyên nhân phổ biến nhất gây suy giảm chất lượng tinh trùng.

- Rối loạn di truyền: Hội chứng Klinefelter, đột biến gene CFTR liên quan đến xơ nang.

- Mất cân bằng nội tiết tố: Không chỉ testosterone, mà các hormone khác như FSH, LH, prolactin cũng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

- Nhiệt độ tinh hoàn cao: Do mặc quần chật, sử dụng laptop trên đùi, làm việc trong môi trường nóng.

- Tác động từ môi trường và lối sống: Hút thuốc, rượu bia, béo phì, căng thẳng kéo dài, tiếp xúc hóa chất độc hại.

Điều trị testosterone thấp để cải thiện khả năng sinh sản

Điều trị testosterone thấp cần cá nhân hóa theo nguyên nhân cụ thể. Một số phương pháp phổ biến bao gồm liệu pháp hormone thay thế; cải thiện các triệu chứng testosterone thấp như giảm ham muốn, rối loạn cương dương.

Tuy nhiên liệu pháp thay thế testosterone có thể ức chế sản xuất FSH và LH, làm giảm số lượng tinh trùng. Không khuyến khích bổ sung testosterone cho nam giới muốn có con.

Thuốc kích thích sản xuất testosterone nội sinh, kích thích tuyến yên sản xuất LH và FSH, tăng testosterone tự nhiên mà không ảnh hưởng đến sinh tinh và kích thích tinh hoàn sản xuất testosterone và duy trì quá trình sinh tinh.

Đồng thời thay đổi lối sống; duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục thường xuyên; ăn uống lành mạnh, bổ sung thực phẩm giàu kẽm, vitamin D; hạn chế rượu bia, không hút thuốc, tránh căng thẳng; tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, nhựa chứa BPA.

Testosterone thấp có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nhưng không phải là nguyên nhân duy nhất gây vô sinh nam, mặc dù có thể làm giảm ham muốn, rối loạn cương dương và gián tiếp ảnh hưởng đến sinh tinh, nhiều nam giới có testosterone thấp vẫn có thể có con bình thường.

Nếu lo lắng về khả năng sinh sản, hãy gặp bác sĩ nam khoa để được kiểm tra và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp. Không tự ý sử dụng testosterone ngoại sinh vì có thể gây tác dụng phụ và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản lâu dài.

Việt Nam công bố nghiên cứu đầu tiên trên thế giới về thụ tinh ống nghiệm

Công trình nghiên cứu của Bệnh viện Mỹ Đức công bố hiệu quả của phác đồ thụ tinh trong ống nghiệm hoàn toàn không tiêm hormone kích thích buồng trứng, cho bệnh nhân hội chứng buồng trứng đa nang.