Tác phẩm Mona Lisa của họa sĩ Leonardo Da Vinci (trái) và của họa sĩ Mai Trung Thứ - Ảnh: GETTY IMAGES
Phỏng theo tuyệt tác cùng tên của Leonardo da Vinci, bức tranh Mona Lisa do họa sĩ Mai Trung Thứ sáng tác sẽ mở bán trong khuôn khổ phiên đấu giá 20th and 21st Century Art Evening Sale với mức giá dự kiến 300.000 - 400.000 USD.
Trong quá trình sinh sống ở Pháp, Mai Trung Thứ (1906 - 1980) đã thụ nhận âm hưởng hội họa đặc sắc từ các bậc thầy Phục hưng.
Ông không ngần ngại thể hiện lại những kiệt tác phương Tây. Thế nhưng, nỗi niềm nhung nhớ quê hương đã thổi cảm hứng Việt Nam vào tranh Mai Trung Thứ. Bức Mona Lisa (1974) nằm trong số này.
Họa sĩ Mai Trung Thứ có nhiều bức vẽ phái sinh từ tranh danh họa phương Tây, trong đó có tác phẩm Grande Odalisque của Jean Auguste Dominique Ingres (trái) - Ảnh: GETTY IMAGES
Nàng Mona Lisa của ông mang đậm nét phụ nữ Việt Nam với chiếc khăn voan trùm đầu. Sự phóng khoáng của Leonardo da Vinci khi tạo nên hiệu ứng gò ngực căng tràn trong tác phẩm gốc được Mai Trung Thứ tinh tế khoác lên chiếc áo dài truyền thống.
Họa sĩ cũng biến chuyển một cách khéo léo khung cảnh đằng sau chân dung người phụ nữ, từ một không gian đậm chất kỳ ảo Tây phương trở nên gần gũi tựa những ngọn núi len giữa con nước vịnh Hạ Long.
Năm 2010, một bức tranh khác của ông vẽ nàng Mona Lisa (1961) chỉ đạt giá 17.000 USD (tương đương 391 triệu đồng) trên sàn Sotheby’s. Tuy nhiên, tác phẩm được vẽ năm 1974 đem ra đấu giá lần này được tiên lượng có thể nằm trong danh sách "tranh triệu đô" của Việt Nam.
Sự đột phá trên là khả dĩ trong bối cảnh bức Chân dung cô Phương của Mai Trung Thứ vừa thiết lập kỷ lục tranh Đông Dương với mức giá 3,1 triệu USD, đẩy thương hiệu của danh họa lên một tầm mới.
Mona Lisa (1974) của Mai Trung Thứ được gõ búa lần đầu vào năm 1998, không rõ chủ sở hữu. Sàn Christie’s Hong Kong chỉ cho biết tác phẩm nằm trong "một bộ sưu tập quan trọng ở châu Á".
Trong phiên đấu giá tối 24-5, các sáng tác của họa sĩ Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương cũng sẽ được mở bán với mức giá dự kiến rất cao, tiêu biểu như bức Young Lady Tying Her Scarf (lên đến 1,1 triệu USD) của Lê Phổ.
Dự đoán xu hướng giá bức Mona Lisa của họa sĩ Mai Trung Thứ, nhà nghiên cứu Phạm Long cho rằng đây sẽ là một phiên bỏ giá phức tạp. Thông thường, giá tranh của Mai Trung Thứ không quá cao do ông trung thành với một phong cách nhất định và để lại khá nhiều bức vẽ.
Tuy nhiên, có khả năng nhà sưu tập sẽ lợi dụng đà tăng giá tranh của Mai Trung Thứ, tự bỏ tiền túi mua lại tranh của mình và chờ một thời gian sau mặt bằng giá nâng cao hơn sẽ bán ra thị trường. Đây cũng là một thủ thuật thường thấy ở những nhà sưu tập "sừng sỏ".
Hai bức vẽ khác của họa sĩ Mai Trung Thứ về chủ đề Mona Lisa - Ảnh: GETTY IMAGES
Tác phẩm của Mai Trung Thứ là phái sinh hay đạo nhái?
Mỗi lần xuất hiện, các phiên bản Mona Lisa của Mai Trung Thứ đều vướng vào cuộc tranh cãi về lằn ranh sáng tạo và đạo nhái trong tác phẩm.
Trong khi một số ý kiến cho rằng tranh ông là sự sao chép trắng trợn kiệt tác của Leonardo da Vinci, nhiều người chỉ ra đây đích xác là tranh phái sinh.
Tác phẩm phái sinh gồm một số đặc điểm như sau: Thứ nhất: hình thành trên cơ sở thay đổi tác phẩm gốc, có dấu ấn của tác phẩm gốc; khi tiếp xúc với tác phẩm phái sinh, công chúng phải liên tưởng đến tác phẩm gốc. Thứ hai: mang dấu ấn cá nhân của tác giả tác phẩm phái sinh. Và thứ ba: hình thức thể hiện phải khác biệt hoàn toàn hoặc khác biệt từng phần với hình thức thể hiện của tác phẩm gốc.
Bức Mona Lisa của Mai Trung Thứ đều thể hiện trọn vẹn những nét đặc trưng trên.
Nhà nghiên cứu mỹ thuật Phạm Long phân tích: "Trong mỹ thuật hiện đại, chữ "nhái" bị hiểu sai rất nhiều.
Ngày xưa, giới hội họa vẫn luôn có truyền thống chép lại tranh các tiền bối đi trước, vừa để học hỏi, thể hiện lòng ngưỡng mộ, vừa để được truyền cảm hứng sáng tác.
Còn ngày nay, "nhái" bị hiểu theo kiểu sao chép tác phẩm của người khác để hòng tư lợi. Nghĩ theo hướng này rất tiêu cực và không đúng với bối cảnh mỹ thuật thời trước.
Bức Mona Lisa đã tạo cảm hứng sáng tác cho hàng loạt họa sĩ danh tiếng chứ không riêng gì họa sĩ Mai Trung Thứ. Nhìn vào tác phẩm, người xem vẫn nhận biết ngay được đó là bức được phỏng theo tranh của Leonardo da Vinci.
Trên nền tảng ấy, họa sĩ Mai Trung Thứ đã thể hiện bút pháp riêng biệt của mình. Như vậy thì không gọi là đạo tranh được".
Đăng ký tại đây
Bình luận hay