Lễ cúng rừng của người Mông xã Nà Hẩu, Yên Bái là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Sân vận động xã Nà Hẩu tối 26-2 thu hút rất đông người dân địa phương lẫn du khách về dự lễ công bố quyết định và trao chứng nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ cúng rừng của người Mông xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái, do UBND huyện Văn Yên tổ chức.

Cam kết bảo vệ di sản Lễ cúng rừng của người Mông xã Nà Hẩu

Hàng ngàn người, đặc biệt đồng bào người Mông ở xã Nà Hẩu và các địa phương lân cận, tụ về sân vận động xã Nà Hẩu từ rất sớm bởi đây không chỉ là vinh dự lớn cho địa phương.

Lý do, buổi lễ còn có chương trình nghệ thuật hấp dẫn, với sự tham gia của các nghệ sĩ nổi tiếng như Trọng Tấn, Ploong Thiết, Hà Myo, Ngọc Anh, Tô Minh Đức, Quách Mai Thi…, một sự kiện văn hóa hiếm hoi ở xã người Mông đặc biệt khó khăn nằm trong vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu.

Các nghệ sĩ biểu diễn các ca khúc về rừng, về miền núi, về địa phương và về quê hương đất nước.

Tại buổi lễ, ông Nông Quốc Thành - phó cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - đã trao quyết định và bằng chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ cúng rừng của người Mông xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái cho đại diện lãnh đạo địa phương, các nghệ nhân.

Với quyết định này, Yên Bái có tổng số 11 di sản được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Ngay sau nghi lễ trao quyết định, ông Hoàng Việt Hóa - chủ tịch UBND huyện Văn Yên - đã đại diện cán bộ và nhân dân địa phương cam kết bảo vệ di sản Lễ cúng rừng người Mông xã Nà Hẩu.

Ông nói đây không chỉ là niềm vinh dự lớn lao đối với cộng đồng người Mông nơi đây, mà còn là trách nhiệm to lớn đối với cấp ủy, chính quyền và nhân dân huyện Văn Yên trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản quý báu này.

Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Văn Yên cam kết bảo tồn nguyên vẹn giá trị truyền thống của Lễ cúng rừng; đưa Lễ cúng rừng vào đời sống cộng đồng và giáo dục thế hệ trẻ; lồng ghép bảo tồn di sản với phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng; bảo vệ và phát triển rừng gắn với truyền thống cúng rừng.

Lời thề giữ rừng

Theo hồ sơ di sản, Lễ cúng rừng Nà Hẩu sẽ được tổ chức vào ngày âm lịch cuối cùng của tháng giêng.

Tết rừng để cảm tạ trời đất, cảm ơn thần rừng thần núi, cầu mong các vị thần che chở, bảo vệ và giúp người Mông Nà Hẩu có cuộc sống mạnh khỏe, hạnh phúc và bình yên; cho cây cối, gia súc, gia cầm phát triển, cho sự trường tồn của các dòng họ cùng với màu xanh ngút ngàn của những cánh rừng nguyên sinh.

Đây cũng là dịp để tuyên truyền giáo dục bảo vệ rừng nguyên sinh của người Mông xã Nà Hẩu nói riêng và nhân dân Văn Yên nói chung.

Nà Hẩu là xã đặc biệt khó khăn của huyện Văn Yên nằm trong vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu và là nơi định cư lâu đời của các dòng họ người Mông. Xã Nà Hẩu cách trung tâm huyện Văn Yên 30km.

Nơi đây, có 92% đồng bào dân tộc Mông sinh sống ở ba thôn gồm Ba Khuy, Trung Tâm và Bản Tát.

Những năm qua, rừng luôn là nguồn sống, che chở cho đồng bào dân tộc Mông trong xã. Để bảo vệ rừng cũng như phát huy phong tục, tập quán truyền thống lâu đời của người Mông Nà Hẩu, hằng năm nhân dân trong xã đều tổ chức Tết rừng.

Tết rừng đã có từ khi người Mông Nà Hẩu di cư đến đây lập làng, lập bản và trở thành nét sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng dân gian, tạo ra sắc thái văn hóa riêng của người Mông nơi đây.

Lễ cúng rừng được tổ chức đồng thời tại ba điểm cúng rừng truyền thống của xã Nà Hẩu (thôn Trung Tâm, thôn Bản Tát, thôn Ba Khuy) vào sáng 27-2 và đến trưa là ăn Tết rừng cùng đồng bào dân tộc Mông ngay tại ba địa điểm cúng rừng.

Với Lễ cúng rừng, người Mông thề giữ rừng. Trong ba ngày sau Lễ cúng rừng, người dân địa phương kiêng tuyệt đối việc chặt cây, bẻ cành hay bất cứ tác động nào vào rừng.

Lễ cúng Rừng thành di sản

TTCT - Là dân tộc ít người nhất (705 người), nhưng người Pu Péo sống rải rác ở Hà Giang vẫn gìn giữ lễ cúng thần rừng truyền thống của mình. Lễ cúng này vừa được Bộ Văn hóa - thể thao & du lịch công bố (đợt 1, ngày 27-12-2012) là một trong 33 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.