Kính thiên văn lớn nhất thế giới nguy cơ không quan sát được vũ trụ vì ô nhiễm ánh sáng

Một khu phức hợp năng lượng tái tạo trị giá 10 tỉ USD, dự kiến chỉ cách Kính thiên văn rất lớn (Very Large Telescope - VLT) của Đài quan sát phía Nam châu Âu (ESO) tại Chile vài dặm, có thể gây cản trở nghiêm trọng cho các quan sát do làm tăng ô nhiễm ánh sáng.

Nguy cơ ô nhiễm ánh sáng từ khu phức hợp

Tổng giám đốc ESO, ông Xavier Barcons, nói rằng các nhà thiên văn học dự đoán dự án này sẽ làm bầu trời quanh đài quan sát sáng hơn tới 10%. Mức tăng như vậy đủ để làm giảm vị thế của Kính thiên văn rất lớn từ đài quan sát hàng đầu thế giới xuống chỉ còn là một cơ sở "trung bình".

Mức tăng "khiêm tốn" 10% này có tác động lớn hơn nhiều so với vẻ ngoài của nó. Ông Barcons cảnh báo rằng ánh sáng gia tăng có thể ngăn cản việc quan sát tới 30% số thiên hà mờ nhạt nhất hiện đang có thể nhìn thấy.

Nhờ độ nhạy đáng kinh ngạc của VLT, các nhà khoa học đã có những khám phá mang tính đột phá như hình ảnh trực tiếp đầu tiên của một ngoại hành tinh và cấu trúc mạng lưới vũ trụ. Tuy nhiên, khả năng này sẽ biến mất nếu bầu trời trở nên sáng hơn.

Khu phức hợp năng lượng được đề cập là Công viên Năng lượng tái tạo INNA, do tập đoàn năng lượng AES của Mỹ đầu tư. Công viên này sẽ bao phủ hơn 2,99 hecta tại sa mạc Atacama của Chile, bao gồm các trang trại năng lượng mặt trời, năng lượng gió và cơ sở sản xuất hydro. 

Đáng tiếc là, theo ước tính của ESO, dự án này cũng có thể rò rỉ lượng ánh sáng vào bầu trời đêm ngang với một thành phố có 20.000 dân.

Hai kính thiên văn gặp nguy hiểm

Công viên này gây nguy cơ tiềm tàng cho Kính thiên văn rất lớn trị giá 840 triệu USD của ESO, đồng thời ảnh hưởng đến Kính thiên văn cực lớn (Extremely Large Telescope - ELT) trị giá 1,5 tỉ USD sắp tới của ESO tại núi Armazones.

Cả hai kính viễn vọng này đều được đặt cẩn thận tại các khu vực hẻo lánh ở Atacama để tận dụng lợi thế của bầu trời đêm tối nhất trên hành tinh. ESO và 16 quốc gia thành viên đã chọn vị trí này sau một cuộc tìm kiếm toàn cầu kéo dài để tìm điều kiện quan sát lý tưởng.

Ông Barcons nêu rõ rằng ESO không phản đối dự án này, vấn đề chỉ là ở vị trí của nó. Ông cho rằng AES nên xây dựng khu phức hợp năng lượng cách xa đài quan sát hơn, ít nhất phải cách xa hơn 50km. 

ESO cũng kêu gọi các biện pháp bảo vệ pháp lý nghiêm ngặt hơn đối với bầu trời đêm của Chile, đặc biệt là xung quanh các đài quan sát ở sa mạc Atacama.

Theo AES Chile, dự án này vẫn đang trong giai đoạn đầu và chờ phê duyệt cuối cùng. Vào tháng 12, họ đã đệ trình một nghiên cứu môi trường, tuyên bố rằng "sự tham gia của cộng đồng là ưu tiên hàng đầu".

Chúng ta đang bị ô nhiễm ánh sáng

TTO - Một kết quả nghiên cứu quốc tế vừa được đăng trên tạp chí khoa học Science Advances cho thấy hơn 80% dân số thế giới sống trong tình trạng “ô nhiễm ánh sáng”. Đặc biệt, 99% dân số Mỹ và châu Âu phải chịu tình trạng này.