Từ ngày 1-6, các cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền - Ảnh: T.T.D.
Tiểu thương doanh thu thấp hơn cũng phải chủ động ứng phó với các thay đổi sắp tới trong chính sách thuế nhằm tăng tính minh bạch. Nhiều hộ kinh doanh đã chuẩn bị triển khai, nhưng còn không ít lo lắng trước giờ áp dụng.
Sẵn sàng chấp hành nhưng còn e dè rủi ro bị phạt
Bán hoa tại chợ Bà Chiểu (quận Bình Thạnh, TP.HCM), bà Nguyễn Thị Ngọc Châu cho biết gia đình đã chủ động triển khai hóa đơn điện tử theo quy định. Phần lớn khách quen của bà là cơ quan, đơn vị nhà nước nên việc có hóa đơn hợp lệ là yêu cầu bắt buộc.
Tuy nhiên, bà Châu thừa nhận quá trình triển khai không hề đơn giản. Việc xuất hóa đơn bán hàng không khó, nhưng hóa đơn đầu vào lại là vấn đề lớn.
"Nguồn hoa nhập từ nhiều mối nhỏ lẻ, không có hóa đơn. Nếu chỉ có đầu ra mà không chứng minh được đầu vào thì rất dễ bị cơ quan thuế "soi" vì chênh lệch quá lớn", bà Châu lo lắng.
Thực tế, một số hộ kinh doanh tại TP.HCM đã bị xử phạt do kê khai hàng xuất vượt quá mức hợp lý so với đầu vào. Ngoài ra, chi phí đầu tư hạ tầng cũng là trở ngại không nhỏ.
Bà Châu cho biết đã phải chi hơn 20 triệu đồng để mua phần mềm, chữ ký số và thuê kế toán. "Nếu phải sắm máy tính mới nữa chắc phải tới 30 triệu đồng", bà nói.
Tại quận 3, bà Ngô Linh, chủ quán cơm văn phòng, cũng băn khoăn khi nghe đến yêu cầu áp dụng hóa đơn điện tử. "Tôi tự đi chợ, nấu ăn, phục vụ, không có hóa đơn đầu vào, càng không có quầy thu ngân hay máy móc gì. Mua thịt cá, rau củ đều từ mối quen trong chợ", bà chia sẻ.
Không riêng gì bà Linh hay bà Châu, nhiều tiểu thương khác cũng đang e ngại khi chuyển đổi. Từ chi phí đầu tư ban đầu đến áp lực vận hành hệ thống và nỗi lo sai sót khi thao tác, tất cả đang khiến hộ kinh doanh nhỏ rơi vào thế khó.
Cố gắng lấp khoảng cách chính sách và thực tiễn
Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 31-5, ông Lý Đại Lâm, chủ sạp cà ri Anh Hai (chợ Bến Thành, quận 1), cho biết có ba khâu mà người kinh doanh cần nắm như chuẩn bị thiết bị và phần mềm máy tính tiền có tích hợp hóa đơn điện tử; chủ động tham gia bảo hiểm xã hội cho hộ và người lao động (nếu có); chuyển từ thuế khoán sang hình thức ghi sổ, kê khai thuế minh bạch.
Tuy nhiên theo ông Lâm, vẫn còn nhiều tiểu thương chưa nắm kỹ nên cần đơn vị chuyên môn, tổ chức liên quan hỗ trợ, hướng dẫn thêm công nghệ, quá trình triển khai.
"Chính sách này phù hợp với xu hướng tăng áp dụng công nghệ, siết quản lý về thu thuế nên bản thân tôi sẽ cố gắng thích nghi. Những khó khăn ban đầu sẽ có nhưng hy vọng với sự hỗ trợ, hướng dẫn thêm, dần dần rồi cũng ổn", ông Lâm nhận định.
Đánh giá việc sử dụng hóa đơn điện tử là điều thiết thực, phù hợp với xu hướng phát triển, bà Bùi Thị Ánh Nguyệt, phó ban quản lý chợ Phạm Văn Hai (Tân Bình), vẫn khá băn khoăn khi hơn 400 tiểu thương tại chợ, thì chỉ có ít người rành về quy định thuế mới này.
Thậm chí ngay cả nhân viên của ban quản lý cũng chưa tỏ tường vì thời điểm này vẫn chưa được cơ quan thuế tập huấn.
"Tiểu thương cố gắng nhưng hiện vẫn chưa sẵn sàng để áp dụng phát hành hóa đơn điện tử. Một chính sách mới, thay đổi mới về thuế rất cần cơ quan, đơn vị liên quan hỗ trợ tập huấn, đặc biệt với tiểu thương", bà Nguyệt kiến nghị.
Trưởng ban quản lý một chợ truyền thống tại TP.HCM cho biết trước đây chợ tự thuê bên ngoài để xây dựng phần mềm thu chi, nên hơn 80% thương nhân tại chợ đã sử dụng công nghệ. Do đó, việc tiếp cận hóa đơn điện tử cũng không quá khó khăn.
Tuy vậy, vị này cho biết chợ cần có một buổi tập huấn hoặc Nhà nước cần thiết lập một đội ngũ kỹ thuật túc trực để hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, hướng dẫn từ xa cho người kinh doanh.
Tránh gây áp lực thực thi
Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), cả nước hiện có khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh đang được cơ quan thuế quản lý, đóng góp hơn 25.950 tỉ đồng ngân sách nhà nước. Trong đó, gần 2 triệu hộ nộp thuế theo phương pháp khoán, bình quân 700.000 đồng/tháng.
TS Nguyễn Anh Vũ, trưởng khoa tài chính Trường ĐH Ngân hàng TP.HCM, cho biết hiện có ba phương pháp nộp thuế dành cho hộ và cá nhân kinh doanh: kê khai định kỳ, khai từng lần phát sinh và thuế khoán. Thuế khoán thường áp dụng cho nhóm hộ nhỏ, với thủ tục đơn giản.
Tuy nhiên theo nghị quyết 198/2025 của Quốc hội, từ ngày 1-1-2026, phương pháp thuế khoán sẽ bị bãi bỏ. Khi đó, hộ kinh doanh bắt buộc phải nộp thuế theo phương pháp kê khai doanh thu thực tế.
Trước mắt, nghị định 70 yêu cầu các hộ có doanh thu trên 1 tỉ đồng/năm phải sử dụng hóa đơn điện tử qua máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế, bắt đầu từ hôm nay. Các hộ dưới ngưỡng doanh thu này tạm thời được miễn, nhưng cần chủ động chuyển đổi để kịp thích ứng.
TS Vũ nhận định việc chuyển từ thuế khoán sang kê khai là xu hướng tất yếu, giúp tăng minh bạch và giảm thất thu. Bởi lâu nay, tồn tại nghịch lý: nhiều hộ kinh doanh lớn chỉ đóng thuế khoán như các hộ nhỏ, trong khi những hộ buôn bán nhỏ lại chịu mức thuế tương tự.
"Đã kinh doanh thì phải bình đẳng về nghĩa vụ thuế. Không thể để người thu nhập cao đóng thấp, người thu nhập thấp cũng phải đóng như vậy", một chuyên gia nhận định.
Tuy nhiên TS Vũ cũng lưu ý chính sách thực thi đang bộc lộ khoảng cách lớn giữa yêu cầu của Nhà nước và khả năng thực tế của nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đặc biệt là những người lớn tuổi, người có trình độ học vấn hạn chế, ít tiếp cận công nghệ.
Việc đầu tư thiết bị, phần mềm, dịch vụ kỹ thuật để khai báo và kết nối dữ liệu hóa đơn điện tử có thể là gánh nặng không nhỏ đối với họ.
"Cơ quan quản lý cần phát triển mạng lưới tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật, thậm chí là các chương trình hỗ trợ tài chính kịp thời để các hộ kinh doanh vừa duy trì kinh doanh, vừa thực hiện đúng và đủ nghĩa vụ thuế trong bối cảnh số hóa", ông Vũ kiến nghị giải pháp.
Kê khai thuế mới không phức tạp như nhiều người nghĩ
Nhiều tiểu thương bán hàng, quầy, chợ truyền thống... vẫn còn lo lắng với quy định khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền - Ảnh: T.T.D.
Dù không thuộc diện có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm để phải kết nối máy tính tiền với cơ quan thuế từ ngày 1-6, bà Nguyễn Thị Lan (63 tuổi), chủ tiệm tạp hóa nhỏ trong hẻm đường Lê Văn Sỹ (quận 3), vẫn không khỏi lo lắng khi nghe tin thuế khoán sẽ bị bãi bỏ từ 2026.
"Nếu bỏ thuế khoán thì không biết tôi sẽ phải đóng theo hình thức nào? Có cần dùng máy móc, hóa đơn điện tử như các tiệm lớn không?", bà Lan băn khoăn.
Nỗi lo của bà Lan cũng là tâm trạng chung của nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ tại TP.HCM, những người đang đối diện với áp lực chuyển đổi số mà không có đủ điều kiện về tài chính lẫn kỹ năng công nghệ. Các tiểu thương đồng tình rằng việc chuyển đổi là cần thiết để quản lý thuế minh bạch hơn, nhưng băn khoăn về khả năng thích ứng.
"Nếu không có hỗ trợ cụ thể, e rằng nhiều người sẽ bỏ sạp, đóng cửa", bà Mỹ Châu, tiểu thương bán hoa quả tại chợ Bà Chiểu, nói.
Ông Nguyễn Văn Được, tổng giám đốc Công ty TNHH dịch vụ tư vấn thuế Trọng Tín, cho rằng xóa bỏ thuế khoán nhưng hộ kinh doanh không cần quá lo lắng bởi quy định kê khai ở đây đơn giản là doanh thu kê khai, số thu thực tế bán hàng và cũng nhân với tỉ lệ quy định. Hộ kinh doanh chỉ cần bán hàng thực hiện đầy đủ hóa đơn, máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế...
Cục Thuế chỉ đạo tăng tốc hỗ trợ hộ kinh doanh triển khai hóa đơn điện tử
Cục Thuế (Bộ Tài chính) vừa ban hành công điện yêu cầu các chi cục thuế trên toàn quốc tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp và hộ kinh doanh triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
Đặc biệt, các đơn vị thuế được chỉ đạo duy trì hoạt động hỗ trợ liên tục, kể cả vào ngày nghỉ, nhằm đảm bảo người nộp thuế hiểu rõ lợi ích và tuân thủ đầy đủ các quy định về hóa đơn điện tử.
Đây là bước chuẩn bị quan trọng để các hộ kinh doanh lớn dần làm quen với phương thức quản lý mới, minh bạch doanh thu như các doanh nghiệp, đồng thời giúp cơ quan thuế thu thập dữ liệu doanh thu sát thực hơn đối với khu vực hộ kinh doanh.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay