​Hen và tập thể dục

Tuy tập thể dục có thể là yếu tố khởi phát cơn hen ở người bị hen, nhưng đây là yếu tố khởi phát duy nhất mà bác sĩ khuyên không nên tránh. Vấn đề là người bệnh hen nên tập luyện thế nào là phù hợp.

Hầu hết người được kiểm soát hen kém sẽ có triệu chứng khi tập thể dục. Một số người có triệu chứng hen chỉ khi tập thể dục. Dạng này gọi là hen do tập thể dục (exercise-induced asthma). Triệu chứng của hen do tập thể dục gồm ho, khò khè, thở ngắn, nặng - đau ngực, mệt. Triệu chứng có thể bắt đầu một vài phút sau khi bạn bắt đầu tập thể dục, và có thể tiếp tục xấu đi sau 5- 10 phút hoặc lâu hơn sau khi ngừng tập luyện, thậm chí có thể kéo dài đến vài giờ tùy thuộc vào thời gian, mức độ vận động và môi trường tập thể dục.

Người bị hen nên tránh tập đến mức khởi phát cơn hen, và khi hen được kiểm soát tốt không nên giới hạn hoạt động thể lực. Với sự trợ giúp của nhân viên y tế, người bị hen có thể lập kế hoạch điều trị cho phép họ cảm thấy tốt hơn trong những hoạt động hàng ngày và tập thể dục.

Người bị hen nên tập môn gì?

Tập thể dục có lợi cho sức khỏe, kể cả người bị hen. Những môn thể thao phù hợp với người bị hen như đi bộ, đạp xe đạp, bơi, khí công, thể dục nhịp điệu... Không nên tập những môn cần gắng sức quá nhiều như chạy, võ đối kháng, cũng không nên tập luyện vào mùa lạnh, khô vì dễ làm lên cơn hen.

Phòng ngừa hen khi tập thể dục

Hoạt động thể lực vừa sức để sống chung với hen hoặc trở nên hoạt động nhiều hơn nếu người bị hen biết cách, những bước sau đây có thể giúp người bệnh hen khi tập thể dục:

- Xác định hen khởi phát do tập thể dục:

Lọai trừ các nguyên nhân khác khởi phát hen như: thời tiết lạnh nên mặc áo ấm và mang khẩu trang mũi miệng để giữ ấm không khí hít vào; tránh môi trường ô nhiễm.

- Dùng thuốc điều trị hen trước:

Một số loại thuốc có thể dùng trước tập thể dục để ngăn ngừa triệu chứng hen:

+ Dãn phế quản: cả 2 loại tác dụng ngắn và dài được dùng để ngăn ngừa. Thuốc tác dụng ngắn (như Ventoline) dùng trước 15-20 phút khi bắt đầu tập và dùng lại khi có triệu chứng trong lúc tập.

+ Thuốc tác dụng kéo dài (Salmeterol và formoterol) dùng ít nhất trước một giờ trước khi tập.

+ Thuốc kháng viêm: cả corticosteroid ( budesonide, fluticasone…) và non-steroid (montelukast và zifarlukast) có thể dùng khi tập, thường không thấy rõ cải thiện nếu đã dùng định kỳ thường ngày trước đó.

Làm ấm cơ thể lên dần và làm “mát” xuống khi bắt đầu và kết thúc tập thể dục

Khởi động 5- 10 phút làm ấm trước khi tập, có thể đi bộ chậm rồi tăng tốc hoặc  nhảy tại chỗ kết hợp di chuyển tay chân. Làm mát dần 5-10 phút sau khi tập, có thể đi bộ hoặc căng giãn sẽ giúp ngăn ngừa triệu chứng hen.

Nếu đang tập mà xuất hiện triệu chứng của hen, người bệnh cần ngưng tập ngay, nghỉ ngơi và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Để tránh lên cơn hen khi đang tập thể dục, tốt hơn người bị hen biết rõ cách phòng ngừa kết hợp với lựa chọn loại hình thể thao phù hợp, uống đủ nước để tránh mất nước, tập với nhịp độ vừa phải sao cho trong khi tập vẫn có thể nói được.