Đề xuất mô hình Tòa án nhân dân mới, bỏ Tòa án nhân dân cấp cao

Chiều 26-4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức tòa án nhân dân.

Chi tiết mô hình tòa án 3 cấp

Phó chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến cho biết dự luật sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức hệ thống tòa án theo hướng không tổ chức tòa án nhân dân cấp cao, tòa án nhân dân cấp huyện.

Thành lập tòa án nhân dân khu vực; chuyển các tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt thành các tòa chuyên trách trong tòa án nhân dân khu vực.

Theo đó, mô hình tổ chức hệ thống tòa án gồm Tòa án nhân dân tối cao; Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố; Tòa án nhân dân khu vực.

Trên cơ sở mô hình tổ chức hệ thống tòa án 3 cấp, với Tòa án nhân dân tối cao được đề xuất bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn phúc thẩm các vụ án hình sự mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân cấp tỉnh bị kháng cáo, kháng nghị.

Bổ sung quy định trong cơ cấu tổ chức của Tòa án nhân dân tối cao có các Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao và giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao theo đề nghị của chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

Dự luật đề xuất tăng số lượng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao từ 13 đến 17 người lên thành từ 23 đến 27 người.

Việc này để đảm bảo đủ nguồn nhân lực giải quyết kịp thời, chất lượng đối với khối lượng công việc giám đốc thẩm, tái thẩm tăng thêm từ Tòa án nhân dân cấp cao chuyển về để đáp ứng chỉ tiêu, yêu cầu của Quốc hội.

Với tòa án cấp tỉnh sẽ được giao nhiệm vụ phúc thẩm bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án nhân dân khu vực chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị.

Giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của Tòa án nhân dân khu vực đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị (nhiệm vụ này tiếp nhận từ Tòa án nhân dân cấp cao).

Với tòa án khu vực được tổ chức trên cơ sở cơ cấu lại các tòa án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố.

Tòa án nhân dân khu vực xét xử sơ thẩm vụ án hình sự theo quy định của luật; sơ thẩm tất cả các vụ án, vụ việc dân sự, hành chính và giải quyết các việc khác thuộc thẩm quyền của tòa án (tăng thẩm quyền so với Tòa án nhân dân cấp huyện hiện nay).

Lập tòa chuyên trách trong các tòa khu vực không làm phát sinh đầu mối

Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho hay ủy ban đề nghị cân nhắc thận trọng việc đề xuất tăng số lượng thành viên Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao không ít hơn 23 người và không quá 27 người.

Một số ý kiến tán thành đề xuất tăng số lượng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao với các lý do đã nêu trong tờ trình.

Bên cạnh đó, thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao là cán bộ thuộc diện Ban Bí thư quản lý. Việc tăng số lượng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao là vấn đề quan trọng, liên quan đến chủ trương của Đảng, do đó đề nghị Tòa án nhân dân tối cao xin ý kiến cấp có thẩm quyền theo quy định.

Giải trình thêm, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho hay nếu để số 17 thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao “không đủ sức để làm việc”.

Ông nói việc tăng số lượng thẩm phán đã được Bộ Chính trị, Trung ương Đảng thông qua.

Với tòa án chuyên trách tại các tòa khu vực đã được quy định tại Luật Tổ chức tòa án nhân dân trước đây. Số lượng tòa khu vực là 355 đã được Bộ Chính trị, Trung ương quyết định. Vì vậy, việc lập tòa án chuyên trách trong các tòa khu vực không làm phát sinh đầu mối.

Việc nới điều kiện bổ nhiệm thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, ông Trí cho biết nhằm giải quyết các vướng mắc trong thực tế, chứ không phải lo những người được bổ nhiệm không có kinh nghiệm.

Sau sắp xếp, Thanh tra Chính phủ có thực hiện thanh tra chuyên ngành không?

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, dự luật quy định thống nhất một hoạt động thanh tra, không phân biệt thanh tra hành chính, thanh tra chuyên ngành.