Có bao nhiêu vàng trên thế giới?

Theo ước tính của Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), tính đến nay loài người đã khai thác khoảng 206.000 tấn vàng từ vỏ Trái đất. Phần lớn số vàng này được sử dụng để chế tác trang sức, còn lại được tích trữ dưới dạng thỏi vàng, đồng xu hoặc được các ngân hàng trung ương cất giữ.

Tổ chức Hội đồng Vàng thế giới (World Gold Council) đưa ra con số cao hơn: khoảng 238.000 tấn vàng đã được con người khai thác từ trước đến nay, tương đương thể tích của một khối lập phương 22 mét mỗi cạnh. Trong đó 45% dùng cho trang sức, 22% dưới dạng vàng đầu tư (thỏi và đồng xu), và 17% được ngân hàng trung ương lưu trữ.

Vàng trong lòng đất còn lại bao nhiêu?

USGS cho biết hiện vẫn còn khoảng 64.000 tấn vàng nằm trong các mỏ có thể khai thác hiệu quả về kinh tế. Nga, Úc và Nam Phi là ba quốc gia sở hữu trữ lượng vàng chưa khai thác lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, Trung Quốc là quốc gia khai thác và đưa ra thị trường nhiều vàng nhất trong năm 2024.

Hội đồng Vàng thế giới phân biệt vàng thành hai dạng là trữ lượng (reserves - phần vàng đã được xác định rõ và có thể khai thác kinh tế) và tài nguyên (resources - các mỏ vàng tiềm năng nhưng chưa được đánh giá kỹ về trữ lượng và khả năng khai thác).

Tổ chức này ước tính trữ lượng toàn cầu hiện khoảng 54.770 tấn, trong đó tài nguyên chưa khai thác khoảng 132.110 tấn.

Tổng cộng, nếu tính cả số vàng đã khai thác và còn trong các mỏ, thế giới có khoảng từ 251.000 - 271.000 tấn vàng, theo các nguồn từ USGS và Hội đồng Vàng thế giới. Tuy nhiên, con số này vẫn mang tính ước lượng và có thể thay đổi.

Phần lớn vàng của Trái đất đang nằm... sâu trong lõi

Dù con người đã khai thác được một lượng vàng đáng kể, phần lớn vàng của Trái đất thực tế không nằm trong vỏ mà nằm ở lõi. Theo các nhà khoa học tại Đại học California, nồng độ vàng trung bình trong vỏ Trái đất chỉ khoảng 4 phần tỉ, tương đương 0,004 gam trên mỗi tấn đá. Nếu gom hết vàng trong vỏ Trái đất, khối lượng ước tính khoảng 400 triệu tấn.

Nhưng con số đó vẫn chỉ là phần nổi. 99% lượng vàng của hành tinh được cho là nằm sâu trong lõi Trái đất, nơi vàng bị kéo xuống cùng với sắt và niken do mật độ lớn trong giai đoạn Trái đất còn ở thể lỏng.

"Khoảng 99,5% khối lượng của Trái đất hình thành khi hành tinh còn nóng chảy và các nguyên tố nặng như vàng chìm xuống lõi", chuyên gia địa chất Chris Voisey (Đại học Monash, Úc) cho biết.

Chỉ 0,5% khối lượng còn lại đến từ một sự kiện gọi là Vụ oanh tạc muộn (Late Heavy Bombardment), thời kỳ cách đây khoảng 4,1 đến 3,8 tỉ năm, khi Trái đất bị mưa thiên thạch "giội bom". Lượng vàng từ sự kiện này đã không bị kéo xuống lõi vì khi đó Trái đất đã có lớp vỏ rắn và chính nó tạo nên các mỏ vàng mà chúng ta khai thác ngày nay.

Vàng được xem là kim loại quý không chỉ vì vẻ ngoài sáng bóng, mà còn do những đặc tính đặc biệt: không bị oxy hóa, không gỉ sét theo thời gian, dễ chế tác và có giá trị thẩm mỹ cao. 

Từ hàng ngàn năm trước, các nền văn minh cổ đại đã sử dụng vàng làm trang sức, đồ cúng tế và vật phẩm biểu trưng cho quyền lực. Vàng cũng có độ hiếm vừa phải, đủ để tạo nên giá trị, nhưng không quá khan hiếm đến mức không thể sử dụng làm vật trao đổi.

Nhờ tính bền vững, dễ bảo quản và được chấp nhận rộng rãi, vàng đã trở thành một "kênh lưu trữ giá trị" qua mọi thời đại, đồng thời giữ vai trò quan trọng trong hệ thống tiền tệ và tài chính toàn cầu cho đến tận ngày nay.

Một câu hỏi đặt ra là chúng ta có thể đo chính xác lượng vàng trên Trái đất không? Câu trả lời là không.

Theo ông Voisey, do phần lớn vàng nằm sâu dưới lõi và phần còn lại phân bố cực kỳ không đồng đều trong vỏ Trái đất, nên rất khó, nếu không muốn nói là bất khả thi, để biết chính xác toàn bộ lượng vàng mà hành tinh của chúng ta sở hữu. Ngay cả lượng vàng chưa được phát hiện cũng không thể tính toán được với độ chính xác cao.

Hiện nay vàng chủ yếu chỉ được tái phân bố trong vỏ Trái đất nhờ các quá trình địa chất tự nhiên, chứ hiếm khi được bổ sung thêm từ không gian.

Vàng trên Trái đất có nguồn gốc từ các vụ va chạm sao

TTO - Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ, toàn bộ vàng trên Trái đất có thể là kết quả từ các vụ va chạm cực mạnh giữa các ngôi sao chết trong vũ trụ.