Ngư dân lặn xuống biển thì thấy lớp nước biển trên bề mặt ở vùng biển nhiệt đới xích đạo thuộc phía đông Thái Bình Dương ấm lên một cách bất thường, chính vì vậy nguồn dinh dưỡng cho các đàn cá bị hủy diệt nên cá phải chuyển đi nơi khác.
Người dân ở đây cho là do chú bé con trai của Chúa “nghịch ngợm, quậy phá” gây nên, từ đó thuật ngữ El Nino (tiếng Tây Ban Nha, có nghĩa là con trai Chúa) được ngư dân Nam Mỹ ven bờ đông Thái Bình Dương dùng để gọi hiện tượng dòng nước nóng lan truyền từ xích đạo dọc theo bờ biển Peru và Ecuador xuống phía nam.
Hiện tượng này thường xảy ra gần dịp lễ Giáng sinh và báo trước cho người dân địa phương hai sự việc: một là trời sẽ đổ mưa gây nên lũ lụt trên diện rộng, thường là vùng bán sa mạc; hai là việc đánh bắt cá trích có thể thất bại do sản lượng cá bị giảm sút.
Cũng thất thu nguồn cá nhưng mức độ ít hơn lại là vào những năm nhiệt độ nước biển bề mặt đại dương lạnh hẳn đi, họ cho rằng con gái của Chúa cũng “quậy phá” gây ra, hiện tượng này được gọi bằng tiếng Tây Ban Nha là La Nina.
Ngày nay, từ El Nino được sử dụng một cách rộng rãi hơn để nói đến hiện tượng ấm lên bất thường của đại dương và kết quả là ảnh hưởng đến thời tiết rất rõ rệt ở khu vực nhiệt đới Thái Bình Dương.
Ngày càng có nhiều số liệu khí tượng hải văn đo đạc trên Thái Bình Dương, nhiều nhà khoa học chứng minh rằng sự ấm lên bất thường này liên quan chặt chẽ với dao động của khí áp giữa hai bờ phía đông và tây Thái Bình Dương - đông Ấn Độ Dương (còn gọi là dao động phía nam - Southern Oscillation, viết tắt là SO).
Ghép hai hiện tượng El Nino và SO lại được viết tắt là ENSO ấm. Hiện tượng ngược lại là pha lạnh của nước biển là ENSO lạnh, thường gọi là La Nina (tức đối El Nino), xảy ra khi nước ở phần phía đông Thái Bình Dương lạnh hơn bình thường.
El Nino kéo dài 8-12 tháng hoặc có lúc lâu hơn, xuất hiện với chu kỳ 3-4 năm một lần, nhưng có lúc dày hơn hoặc thưa hơn. La Nina cũng xảy ra với chu kỳ tương tự hoặc thưa hơn El Nino, nhưng có khi hai hoặc ba đợt liên tục kéo dài 1-2 năm.
El Nino thường liên quan đến mưa nhiều gây lũ lụt ở Nam Mỹ và hạn hán, cháy rừng ở châu Á, châu Úc. Những năm có La Nina thì gần như ngược lại, mưa nhiều ở châu Á, Úc... và hạn hán nghiêm trọng ở Nam Mỹ.
Cả hai hiện tượng xảy ra trên vùng biển rộng lớn nhiệt đới gần hai bờ đông và tây Thái Bình Dương.
Nghiên cứu chuỗi số liệu trong vòng 50 năm gần đây, chúng ta có thể thấy rất rõ ảnh hưởng của hiện tượng ENSO đến sự biến đổi khí hậu, thời tiết và chế độ thủy văn ở Việt Nam nói chung, khu vực Nam bộ nói riêng.
Trong những năm có hiện tượng El Nino hoạt động khá mạnh thì nắng nóng, khô hạn kéo dài, mùa mưa đến muộn, lũ lụt ở mức xấp xỉ hoặc thấp hơn trung bình nhiều năm, bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông ít hơn trung bình.
Ngược lại, vào những năm có hiện tượng La Nina hoạt động mạnh thì những đợt gió mùa đông bắc hoạt động liên tục với cường độ mạnh, gió mùa mùa hè cũng hoạt động khá mạnh và ổn định, đem đến cho khu vực Nam bộ lượng mưa mùa mưa vượt trung bình, số cơn bão và áp thấp nhiệt đới nhiều hơn trung bình...
Đăng ký tại đây
Bình luận hay