14/11/2017 12:38 GMT+7

Chống tin giả, cần phải làm gì?

LÊ THỊ THIÊN HƯƠNG (Chương trình nghiên cứu Internet và xã hội VPIS - Đại học KHXH&NV - Đại học Quốc gia Hà Nội)
LÊ THỊ THIÊN HƯƠNG (Chương trình nghiên cứu Internet và xã hội VPIS - Đại học KHXH&NV - Đại học Quốc gia Hà Nội)

TTO - Thời gian qua, tin giả vẫn rộ trên mạng xã hội, đặc biệt là những tin giả xuất hiện trong thời điểm thiên tai vừa rồi. Người dùng mạng xã hội cần làm gì để rút ra bài học từ các vụ việc đã xảy ra?

Chống tin giả, cần phải làm gì? - Ảnh 1.

Hàng trăm người dân lo lắng tụ tập tại trụ sở UBND huyện Bắc Trà My (Quảng Nam) khi có tin đồn vỡ đập thủy điện - Ảnh: FB

Sau đây là ý kiến của bạn đọc LÊ THỊ THIÊN HƯƠNG (Chương trình nghiên cứu Internet và xã hội VPIS - Đại học KHXH&NV - Đại học Quốc gia Hà Nội).

"Hiện nay, nhiều người Việt Nam coi các mạng xã hội là kênh chủ yếu để tiếp cận và chia sẻ thông tin hằng ngày. Trong khi đó, chất lượng nguồn thông tin này không được đảm bảo, không có nguồn tin cậy, chưa nói đến vô số những tài khoản ảo đăng tin bịa đặt, gây ảnh hưởng tới cá nhân và cả xã hội.

Tin giả vỡ đập, siêu bão

Gần đây, khi lũ lụt thiên tai thường xảy ra ở Việt Nam, tràn lan trên Facebook là các thông tin thất thiệt về chủ đề này. Tháng 9 vừa qua, một thanh niên ở Thái Nguyên bị xử phạt vì tung tin trên Facebook là vỡ đập Hồ Núi Cốc, kèm thêm dòng chữ "Mình không câu like đâu nhé", trong khi đập này vẫn... vững như bàn thạch.

Ngay đầu tháng 11-2017, khi cơn bão số 12 vào tàn phá miền Trung, lại có tin lan tràn trên mạng là "vỡ đập thủy điện Sông Tranh" làm người dân nơi này bấn loạn, hoang mang tìm nơi trú tránh. Tin này ngay sau đó cũng được xác định là tin giả 100%.

Mới gần đây lại xuất hiện tin "xuất hiện cơn bão số 13 mang tên Hải Yến sắp đổ bộ vào miền Trung Việt Nam" đăng trên một tài khoản Facebook và được chia sẻ rộng rãi, gây hoang mang, lo sợ cho nhiều người, nhất là những người vừa trải qua thiệt hại từ cơn bão số 12. 

Thông tin này sau đó cũng được làm rõ là siêu bão số 13 mang tên Hải Yến là cơn bão của... 4 năm trước, được dự báo là "mạnh nhất lịch sử Biển Đông", dự kiến đổ bộ vào Đà Nẵng ngày... 10-11-2013.

Những thông tin thất thiệt có thể gây thiệt hại nặng về kinh tế, ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý nạn nhân, thậm chí có thể dẫn đến hành động tự tử của nạn nhân. 

Trong khi đó, mạng xã hội có tốc độ lan truyền siêu nhanh và không biên giới, rất khó chấm dứt hay khắc phục hậu quả một cách hoàn toàn và nhanh chóng.

Chống tin giả, cần phải làm gì? - Ảnh 2.

Tăng cường kiểm chứng thông tin

Dường như vấn đề chính ở Việt Nam là tin giả ngày càng nhiều, người dùng mạng xã hội vẫn chưa rút ra được bài học từ các vụ việc đã xảy ra. Tại sao nhiều người lại tin vào tin giả đến thế? 

Ở đây, ngoài năng lực kém hay cố tình câu "view", việc nhiều người Việt Nam hay tin và truyền bá tin thất thiệt trên mạng cũng là dấu hiệu của sự mất niềm tin vào các nguồn truyền thông chính như báo chí.

Một vấn đề khác là nhiều người Việt Nam chưa thực sự có thói quen kiểm chứng thông tin trước khi nhận được. Trong khi đó, ở kỷ nguyên kỹ thuật số này, kỹ năng tư duy phản biện (critical thinking) là đặc biệt cần thiết. 

Tuy nhiên, kỹ năng phổ thông này chưa được coi trọng ở Việt Nam, cho dù ở nhiều nước phát triển trên thế giới đã đưa vào chương trình đào tạo học sinh phổ thông.

Nên nhớ rằng mạng xã hội là nơi ai cũng có thể đóng vai trò... nhà báo, nhà phân tích nghiệp dư, vì thế người tiếp nhận thông tin phải ít nhất nắm được kỹ năng kiểm tra xem thông tin lấy từ nguồn nào (ví dụ như tác giả ghi nguồn từ báo khác thì cần kiểm tra xem nguồn đó đáng tin cậy hay không - đó có phải là báo có uy tín đã đưa tin này chưa). 

Tiếp theo, cũng nên xem động cơ đưa tin của người dùng mạng xã hội đó thế nào. Liệu họ có phải là người thích sự chú ý, thích câu view, hay họ bán hàng online? Nếu đúng thế thì càng phải thận trọng, không nên tin và tiếp tục chia sẻ cho người khác nếu như chưa kiểm chứng cẩn thận.

Về phía cơ quan chức năng cần nhanh chóng có các giải pháp cụ thể để hạn chế, chấm dứt các thể loại tin đồn nhảm. Một mặt, cần có các biện pháp giáo dục cũng như nâng cao chế tài xử phạt nghiêm khắc, nhất là đối với những tin đồn làm gia tăng nỗi hoang mang trong thời điểm đang có thiên tai. 

Mặt khác, các cơ quan báo chí và truyền thông nên tích cực phản ánh tin giả một cách hệ thống, để người đọc dễ dàng kiểm chứng thông tin, ví dụ như tạo mục Thật - Giả như báo Tuổi Trẻ đã làm.

Chừng nào chưa phối hợp tốt các giải pháp này thì người dân còn phải chịu nhiều hậu quả do tin giả tràn lan gây ra. Mặt trái này của mạng xã hội, chúng ta không thể chủ quan được.

LÊ THỊ THIÊN HƯƠNG (Chương trình nghiên cứu Internet và xã hội VPIS - Đại học KHXH&NV - Đại học Quốc gia Hà Nội)

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Hàng me tây cổ thụ, điểm check-in nổi tiếng Quảng Ngãi bị lột vỏ do che ruộng lúa

Người dân cho rằng hàng me tây cổ thụ tỏa tán rộng che hết nắng ruộng lúa, giảm năng suất nên đã lột vỏ các nhánh lớn.

Hàng me tây cổ thụ, điểm check-in nổi tiếng Quảng Ngãi bị lột vỏ do che ruộng lúa

Thợ điện lạnh phá cửa kính cứu tài xế đột quỵ trong ô tô

Một người thợ sửa chữa điện tử, điện lạnh ở Nghệ An thấy chiếc xe trôi tự do đã nhanh trí phá cửa kính, đưa tài xế bị đột quỵ bên trong xe đi cấp cứu.

Thợ điện lạnh phá cửa kính cứu tài xế đột quỵ trong ô tô

Đình chỉ phòng khám Phượng Đạt sau vụ bị 'bóc phốt' chặt chém bệnh nhân

Ngày 9-7, Sở Y tế tỉnh Gia Lai đã có quyết định đình chỉ toàn bộ hoạt động chuyên môn đối với Phòng khám đa khoa Phượng Đạt sau vụ bị người nhà bệnh nhân 'bóc phốt' chặt chém trên mạng xã hội.

Đình chỉ phòng khám Phượng Đạt sau vụ bị 'bóc phốt' chặt chém bệnh nhân

Hàng chục xác heo trên kênh cấp nước, cơ quan chức năng vào cuộc

Hơn một tuần qua, cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa đã vớt, tiêu hủy hàng chục xác heo chết thả trôi trên nhiều tuyến kênh cung cấp nước sinh hoạt.

Hàng chục xác heo trên kênh cấp nước, cơ quan chức năng vào cuộc

Ông Lương Kim Sơn làm trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất và các KCN Quảng Ngãi

Ông Lương Kim Sơn - trưởng Ban Nội chính Tỉnh ủy - được tín nhiệm, bổ nhiệm giữ chức trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất và các khu công nghiệp Quảng Ngãi.

Ông Lương Kim Sơn làm trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất và các KCN Quảng Ngãi

Hơn 1.300 hồ sơ trong 7 ngày, Trung tâm hành chính xã Nhà Bè khởi đầu đầy sôi động

Từ ngày 1-7, Trung tâm phục vụ hành chính công xã Nhà Bè (TP.HCM) chính thức hoạt động. Chỉ trong 7 ngày đầu vận hành, trung tâm đã tiếp nhận tổng cộng 1.321 lượt người dân đến nộp hồ sơ thủ tục hành chính.

Hơn 1.300 hồ sơ trong 7 ngày, Trung tâm hành chính xã Nhà Bè khởi đầu đầy sôi động
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar