Quang cảnh phiên họp chiều 10-2 - Ảnh: GIA HÂN
Chiều 10-2, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự thảo nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.
Đề xuất Thủ tướng được phép giao chủ đầu tư thực hiện dự án
Theo tờ trình của Chính phủ, do Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trình đã đề xuất 10 nhóm cơ chế đặc thù để đạt mục tiêu đưa dự án vận hành trong 5 năm tới.
Chính phủ đề nghị được triển khai đồng thời đàm phán với đối tác đã ký hiệp định liên Chính phủ, hoặc thỏa thuận về hợp tác xây dựng nhà máy điện hạt nhân và hiệp định liên Chính phủ về khoản tín dụng xuất khẩu Nhà nước để tài trợ xây nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam với đối tác khác.
Việc này thực hiện song song quá trình phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư, duyệt dự án đầu tư. Thủ tướng được phép giao chủ đầu tư thực hiện dự án.
Ngay sau khi Quốc hội chấp thuận chủ trương đầu tư dự án (dự kiến tại kỳ họp vào giữa năm 2025), Chính phủ được phép áp dụng hình thức hợp đồng chìa khóa trao tay, chọn nhà thầu.
Hợp đồng này gồm việc lập dự án đầu tư, thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ, thi công xây dựng công trình.
Hợp đồng cũng được bổ sung thêm điều khoản mua bảo hiểm cho vật tư, thiết bị và cung cấp nhiên liệu hạt nhân cho khối lượng nạp đầu tiên.
Trường hợp nhà thầu được nêu tên trong hiệp định liên Chính phủ, Chính phủ đề xuất áp dụng hình thức chỉ định gói thầu chìa khóa trao tay xây dựng nhà máy.
Hình thức chỉ định thầu/chỉ định thầu rút gọn cũng được áp dụng với các gói thầu tư vấn quan trọng trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án...
Hình thức đàm phán trực tiếp, chỉ định thầu rút gọn được áp dụng với đối tác cung ứng nhiên liệu hạt nhân cho nhà máy, vận hành, bảo dưỡng nhà máy trong 5 năm từ thời điểm nghiệm thu đưa vào sử dụng dự án.
Bên cạnh đó, hình thức chỉ định thầu, chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt/chỉ định thầu rút gọn để thẩm định công nghệ, báo cáo môi trường, an toàn, an ninh cũng như kiểm tra pháp quy hạt nhân trong giai đoạn đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
Về trình tự thực hiện, Chính phủ đề xuất chủ đầu tư, đối tác khảo sát, hoàn thiện lập hồ sơ dự án đầu tư (FS), hồ sơ duyệt địa điểm (SAD) song song quá trình đàm phán hiệp định liên Chính phủ, hợp đồng chìa khóa trao tay.
Chủ đầu tư cũng được khảo sát, lập, thẩm định thiết kế kỹ thuật công trình chuẩn bị xây dựng, công trình chính và rà phá bom mìn ngay sau khi dự án được duyệt đầu tư...
Định mức, đơn giá thực hiện các hạng mục cũng được Chính phủ đề nghị áp dụng trên cơ sở đàm phán với đối tác thực hiện dự án. Chủ đầu tư có thể được miễn thủ tục báo cáo cơ quan đại diện chủ sở hữu xem xét, duyệt dự án đầu tư, phương án huy động vốn theo luật định.
Đề xuất chủ đầu tư được vay, vay lại theo điều kiện ưu đãi
Liên quan phương án tài chính, thu xếp vốn, Chính phủ đề xuất chủ đầu tư được vay, vay lại theo điều kiện ưu đãi.
Chính phủ được dùng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương và các nguồn vốn hợp pháp khác cho dự án trong trường hợp đàm phán hiệp định vay không thành công, hoặc khoản vay quy mô nhỏ.
Với mức vốn đối ứng rất lớn, nên Chính phủ kiến nghị chủ đầu tư được phép dùng vốn vay, vốn trái phiếu (Chính phủ, Chính phủ bảo lãnh, trái phiếu công trình…) làm vốn đối ứng.
Các ngân hàng trong nước được miễn áp dụng quy định về tổng mức dư nợ cấp tín dụng với chủ đầu tư dự án, để cho vay vượt giới hạn phần vốn đối ứng cho dự án.
Khoản này không tính vào tổng mức dư nợ tín dụng của các ngân hàng với chủ đầu tư, để không ảnh hưởng thu xếp vốn các dự án khác.
Ngoài ra, Chính phủ đề nghị cho phép EVN được đánh giá lại tài sản của các nhà máy điện đã hết khấu hao (gồm nhà máy điện BOT đã nhận bàn giao từ chủ đầu tư, thủy điện đa mục tiêu). Chi phí này được đưa vào phương án giá bán lẻ điện, để bổ sung vốn tự có cho dự án.
Với PVN, Chính phủ đề nghị cho được giữ lại 32% lãi được chia cho nước chủ nhà của các hợp đồng dầu khí và toàn bộ lãi từ hoạt động hàng năm của Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro.
Chủ đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận được giữ lại toàn bộ lợi nhuận sau thuế còn lại để bổ sung vốn đối ứng trong thời gian thực hiện dự án. Họ cũng được miễn thủ tục phê duyệt chủ trương chuyển quyền mục đích sử dụng rừng với các hạng mục liên quan dự án.
Với tỉnh Ninh Thuận, hằng năm ngân sách trung ương bổ sung cho mục tiêu cho tỉnh 70% nguồn tăng thu từ triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận...
Bên cạnh đó, tỉnh Ninh Thuận cũng được đề nghị áp dụng một số cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng cung cấp cho dự án điện hạt nhân...
Thẩm tra nội dung này, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhận thấy, hồ sơ dự thảo nghị quyết cơ bản đáp ứng yêu cầu theo pháp luật về đầu tư để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội xem xét, cho ý kiến để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.
Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ cập nhật bổ sung hoàn thiện thêm các thông tin về việc chuẩn bị dự án để thấy rõ sự cần thiết của các chính sách đề xuất trong hồ sơ.
Về lựa chọn nhà thầu, thường trực ủy ban cho rằng việc áp dụng chỉ định thầu gói thầu chìa khóa trao tay là hợp lý để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
Tuy nhiên, hình thức này có thể dẫn đến hạn chế cạnh tranh, nguy cơ lợi ích nhóm và thiếu minh bạch trong quá trình thực hiện. Do đó, để giảm thiểu rủi ro, đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy trình giám sát chặt chẽ...
Thường trực ủy ban cũng cho rằng các chính sách đặc thù do Chính phủ đề xuất đều khác so với quy định của pháp luật hiện hành, do vậy, đề nghị Chính phủ chỉ đạo làm rõ sự phù hợp của các chính sách với chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước...
Đăng ký tại đây
Bình luận hay