Về mặt học thuật, Gibbon được xem là một trong những học giả đầu tiên sử dụng những nguyên tắc của nghiên cứu sử học hiện đại để phân tích một cách có hệ thống toàn bộ lịch sử của đế chế Roma và đế chế Byzantine từ thời kỳ của Commodus tới khi Constantinople thất thủ.
Quá trình suy tàn và sụp đổ của đế chế Roma đã diễn ra trong một thời gian quá dài với vô vàn biến cố phức tạp, những tác động nội sinh và ngoại sinh, để rồi chốt lại không thể đơn giản quy nguyên quá trình này cho một lý do nào đó cụ thể.
Thay vào đó, Gibbon đã kiên nhẫn tập hợp các nguồn sử liệu, đối chiếu, so sánh, đánh giá chúng trước khi hệ thống hóa vào tác phẩm của mình, kèm theo hàng loạt chú thích và đính chính những điểm tồn nghi, mâu thuẫn hay sai sót mà ông phát hiện được.
Sau đó trên nền các sự kiện đã được đồng bộ hóa, Gibbon mới chuyển sang phân tích, bàn luận để truy nguyên lý do và hệ quả tạo nên chuỗi biến cố này và hệ quả của từng biến cố tới các sự kiện tiếp theo.
Cách làm việc này đem đến đời sống lâu dài cho tác phẩm ra đời lần đầu từ thế kỷ 18. Những lập luận, phân tích của Gibbon không phải lúc nào cũng nhận được sự đồng thuận của giới học giả. Một số quan điểm của ông không còn đứng vững tới ngày nay sau thử thách của thời gian và các cách tiếp cận mới trong nghiên cứu lịch sử, song các biến cố lịch sử được Gibbon hệ thống hóa, sàng lọc vẫn còn ý nghĩa tham khảo với những người làm nghiên cứu và hấp dẫn với những người say mê tìm hiểu về lịch sử.
Đây chính là lý do bộ sách vẫn giữ được chỗ đứng của mình trong kho tàng các tác phẩm kinh điển về lịch sử cổ trung đại, bất chấp những lập luận đã có phần lỗi thời của Edward Gibbon. Một điểm cộng nữa của bộ sách chính là văn phong cuốn hút của tác giả, đến mức công trình đồ sộ của ông còn được nhìn nhận như một kiệt tác về ngôn ngữ Anh.
Sự suy tàn và sụp đổ của đế chế La Mã là một lựa chọn cho những độc giả thích tìm đọc về lịch sử cổ trung đại thế giới để nghiền ngẫm, chiêm nghiệm về những bài học từ thịnh suy trong quá khứ.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay