Căng thẳng Mỹ - Trung leo thang trở lại

Mỹ tố Trung Quốc "giậm chân" sau Geneva

Trong bối cảnh Washington cáo buộc Bắc Kinh vi phạm thỏa thuận thương mại sơ bộ đạt được trong các cuộc đàm phán giữa tháng 5 tại Geneva, căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục gia tăng, đặc biệt liên quan đến việc xuất khẩu đất hiếm - nguyên liệu quan trọng trong ngành công nghiệp ô tô, chất bán dẫn và công nghệ cao.

Theo báo Wall Street Journal ngày 31-5, một số quan chức Mỹ tiết lộ rằng ngành ô tô Mỹ đã gửi khiếu nại lên Nhà Trắng, bày tỏ lo ngại về việc Trung Quốc tiếp tục trì hoãn cấp phép xuất khẩu đất hiếm.

Trong thư khiếu nại, các doanh nghiệp này cảnh báo nếu không có đột phá, chuỗi cung ứng linh kiện có thể bị gián đoạn nghiêm trọng, tái hiện tình trạng ngưng trệ từng xảy ra trong giai đoạn cao điểm của đại dịch COVID-19.

Trước đó phái đoàn Mỹ do Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent và Đại diện thương mại Jamieson Greer dẫn đầu đã đàm phán kéo dài nhiều giờ với Phó thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong tại Geneva vào giữa tháng 5.

Nguồn tin từ các cuộc đàm phán cho Wall Street Journal biết hai bên đạt được một thỏa thuận mang tính tổng thể, trong đó Trung Quốc được cho là đồng ý nới lỏng xuất khẩu đất hiếm để đổi lấy việc Mỹ tạm hoãn các biện pháp thuế quan trong vòng 90 ngày.

Tuy nhiên sau hội đàm, phía Trung Quốc tiến hành xét duyệt cấp phép xuất khẩu với tiến độ chậm hơn dự kiến. Một số quan chức Mỹ nhận định điều này có thể phản ánh những căng thẳng âm ỉ liên quan đến chính sách kiểm soát công nghệ giữa hai bên.

Cụ thể ngày 12-5, Bộ Thương mại Mỹ ban hành một hướng dẫn mới mang tính răn đe, tuyên bố việc các doanh nghiệp AI trên toàn cầu sử dụng chip Ascend do Huawei sản xuất sẽ bị xem là vi phạm lệnh kiểm soát xuất khẩu của Washington.

Nguồn tin từ nội bộ đàm phán cho biết động thái này đã làm lung lay cam kết của phía Trung Quốc. Dù phía Mỹ đã giải thích rằng quy định về chip Ascend chỉ mang tính xác nhận lại chính sách hiện hành, phản ứng từ Bắc Kinh không thay đổi.

Một số nhà đàm phán Mỹ thừa nhận trong nội bộ rằng Trung Quốc có thể lợi dụng các điểm chưa ràng buộc chặt trong thỏa thuận đạt được ở Geneva để trì hoãn thực hiện các cam kết, đặc biệt với nội dung liên quan đến thành phần đất hiếm.

Cổ phiếu Mỹ biến động

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn với Đài Fox News ngày 29-5, ông Bessent nhấn mạnh rằng tầm quan trọng và độ phức tạp của đàm phán Mỹ - Trung hiện nay đòi hỏi sự tham gia trực tiếp của lãnh đạo cấp cao hai nước.

Người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ, ông Lưu Bằng Vũ, trong cuộc phỏng vấn với Đài NBC ngày 30-5 cho biết Bắc Kinh đã nhiều lần bày tỏ lo ngại trước các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ đối với lĩnh vực bán dẫn và các lĩnh vực liên quan, đồng thời kêu gọi hai bên duy trì tinh thần xây dựng và tôn trọng thỏa thuận đã đạt được trong khuôn khổ đối thoại cấp cao tại Geneva.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 30-5 cáo buộc Trung Quốc vi phạm thỏa thuận thương mại sơ bộ mà hai bên đã đạt được trước đó, đồng thời tuyên bố sẽ chấm dứt thái độ "nhẹ tay" với Trung Quốc.

Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump viết rằng ông từng tạm hoãn áp thuế cao nhằm giúp kinh tế Trung Quốc ổn định trở lại. Tuy nhiên theo ông Trump, Bắc Kinh đã hoàn toàn vi phạm thỏa thuận và "thời kỳ làm người tốt đã kết thúc". Tuy nhiên "vi phạm thỏa thuận" cụ thể ra sao thì ông Trump không đề cập.

Theo báo cáo ngày 30-5 của Hãng thông tấn Đài Loan (Trung Quốc) CNA, trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung nóng trở lại, thị trường chứng khoán Mỹ ghi nhận những biến động trái chiều.

Theo đó chỉ số Dow Jones tăng nhẹ 0,13%. Ngược lại, chỉ số S&P 500 giảm 0,01%.

Chỉ số chứng khoán Nasdaq ghi nhận giảm 0,32%, và chỉ số Philadelphia Semiconductor - đại diện cho nhóm cổ phiếu bán dẫn - cũng giảm mạnh 2,11%.

Ông Trump tăng thuế nhôm, thép nhập khẩu từ 25% lên 50%

Ông Trump thông báo tăng thuế đối với nhôm, thép nhập khẩu lên 50%, gia tăng áp lực lên các nhà sản xuất toàn cầu.