Nhớ Ba Tơ và những đặc sản núi rừng

Ngon lành dĩa rau dớn xào tỏi - Ảnh: Minh Kỳ

Và tôi nghiệm ra điều ấy có phần đúng sau khi thưởng thức những món ăn đậm đà hương vị núi rừng được chế biến từ hai loại đặc sản dân dã trên.

Trong một lần đến Ba Tơ, tôi được các đồng nghiệp công tác tại Đài truyền thanh huyện đón tiếp khá nồng hậu. Các anh đưa tôi đi thăm những di tích gắn với cuộc khởi nghĩa Ba Tơ hơn 70 năm trước.

Đó là núi Cao Muôn hùng vĩ, là một trong những nơi đội du kích Ba Tơ đặt căn cứ trong những ngày đầu khởi nghĩa. Hang Én dưới chân núi Cao Muôn là nơi các thành viên trong đội tổ chức tuyên thệ “Hi sinh vì Tổ quốc”.

Đó là dòng sông Liêng lững lờ trôi, là chứng nhân cho sự kiện Kinh - Thượng đồng lòng đứng lên đánh Pháp, đuổi Nhật và bè lũ tay sai vào đêm ngày 11-3-1945. Bảo tàng Khởi nghĩa Ba Tơ, nơi lưu giữ nhiều tài liệu, kỷ vật liên quan đến cuộc khởi nghĩa thu hút đông đảo du khách đến tham quan…

Và núi rừng Ba Tơ càng in đậm trong tôi với những món ăn mang hương vị núi rừng. Bữa cơm do các nữ đồng nghiệp khéo tay chế biến ngay tại cơ quan Đài truyền thanh huyện. Dáng vóc mảnh mai của các cô, các chị thường ngày vác máy camera băng rừng, lội suối đến tận các bản làng để tác nghiệp giờ đảm đang lạ thường.

Tôi lân la vào bếp để học hỏi những bí quyết chế biến món rau dớn xào tỏi và cá niên luộc chấm muối ớt làm nao lòng bao thực khách sành ăn.

Rau dớn trông như cây dương xỉ nhưng nhỏ hơn, cành lá mọc xòe ra xung quanh. Những cành rau non uốn cong, lá khép hờ tựa như nụ cười e ấp của sơn nữ. Chọn những phần rau tươi non, ngắt khúc vừa ăn rồi rửa sạch. Sau đó, luộc sơ qua nước sôi rồi vớt ra để ráo.

Cho ít tỏi đập giập vào chảo dầu đun sôi trên bếp đến khi bốc mùi thơm thì cho rau vào và dùng đũa đảo đều. Tiếp đến, cho ít gia vị muối, đường, bột ngọt… và thêm ít tỏi giã giập, nêm cho vừa ăn rồi nhấc xuống khỏi bếp khi rau vừa chín. Khi xào phải đun lửa lớn thì rau mới giữ được màu xanh cùng với hương vị thơm ngon.

Cá niên luộc chấm muối ớt - Ảnh: Minh Kỳ

Cá niên có thân hình tựa cá diếc nhưng dài và thon, thường sống ở những sông, suối vùng cao, nhất là dưới những chân thác bọt nước tung trắng xóa. Cá vừa mang về tươi rói, rửa sạch rồi cho vào nồi nước đun sôi cùng vài lát ớt thái mỏng, thêm ít muối cùng với đường và bột ngọt.

Khi cá chín, cho vào ít rau răm rửa sạch rồi nhấc xuống khỏi bếp, dùng đũa nhẹ nhàng gắp ra đĩa đặt cạnh chén muối ớt giã nhuyễn, vừa nhìn đã thấy thèm.

Bữa cơm ấm tình bè bạn với những món ăn ngon khó diễn tả thành lời. Đĩa rau xào với màu xanh mướt của rau dớn điểm thêm màu trắng của tỏi trông như gọi mời, có thể chấm với muối ớt hay với nước mắm pha chanh, đường, ớt, tỏi đều ngon.

Rau giòn và hơi chát, nhưng có vị ngọt hậu hòa quyện cùng với hương thơm và vị cay dịu của tỏi xen lẫn hương vị của gia vị khiến thực khách gật gù khen ngợi.

Cá niên mang hương thơm đặc trưng như được ướp mùi rong rêu cùng với dòng nước ngầm tinh khiết của núi rừng. Vị ngọt từ thịt cá hòa quyện với vị mặn của muối cùng ớt cay tạo cảm giác tê nhẹ nơi đầu lưỡi.

Ruột cá có vị đắng nhưng lưu lại vị ngọt khác lạ làm cho thực khách nhớ mãi sau khi thưởng thức. Húp thêm ngụm nước luộc cá màu xanh rêu để tăng thêm vị ngọt, chợt nhận ra điều đắng - ngọt của kiếp nhân sinh.

Người bạn ngồi cạnh cho biết: “Thuở trước, cá niên và rau dớn là hai loại thực phẩm nuôi sống cán bộ cách mạng và đồng bào trong những ngày đói cơm, lạt muối. Giờ rau và cá đã trở thành đặc sản, hiện diện trong nhiều hàng quán sang trọng và luôn được thực khách ưu ái so với những món ăn khác…”.

Chia tay núi rừng, trong tôi luôn ghi nhớ tấm chân tình của những đồng nghiệp vùng cao cùng những món ăn đậm đà hương vị miền sơn cước.

Lòng cứ muốn nhắn nhủ những bước chân đi hãy một lần đến với Ba Tơ để được nghe truyền thống đấu tranh hào hùng và thưởng thức những món ăn đậm đà hương vị với những con người thật thà, hiếu khách.

Bảo tàng Khởi nghĩa Ba Tơ thu hút đông đảo du khách đến tham quan - Ảnh: Minh Kỳ

Bia lưu niệm nơi thành lập đội du kích Ba Tơ - Ảnh: Minh Kỳ