Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra trò chuyện với tư lệnh Quân khu 2, trung tướng Boonsin Padklang, trong chuyến thăm căn cứ tác chiến Morakot vào ngày 20-6 - Ảnh: REUTERS
Dù khẳng định nhận được sự ủng hộ từ lãnh đạo các đảng còn lại trong liên minh nhưng bà Paetongtarn cũng khó che giấu thực tế là liên minh cầm quyền đang lung lay. Các vấn đề nội bộ trong liên mình cùng với biểu tình bùng nổ và căng thẳng biên giới Thái Lan - Campuchia leo thang đang khiến chiếc ghế thủ tướng của bà Paetongtarn rung lắc dữ dội.
Chính phủ Thái Lan ở bờ vực tan rã
Ngay sau khi đoạn ghi âm cuộc trò chuyện giữa bà Paetongtarn và Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen bị rò rỉ hôm 18-6, trong đó nữ Thủ tướng Thái Lan được cho là nhún nhường về vấn đề biên giới, Đảng Bhumjaithai với 69 ghế ở Hạ viện tuyên bố rút khỏi liên minh cầm quyền.
Liên minh do Pheu Thai dẫn đầu chỉ còn nắm đa số mong manh (261/495 ghế Hạ viện). Các đảng United Thai Nation (UTN, 36 ghế) và Democrat (25 ghế) dao động, đẩy chính phủ đến bờ vực tan rã. Căng thẳng biên giới với Campuchia và áp lực từ công chúng làm gia tăng áp lực lên chính phủ của nữ thủ tướng 38 tuổi Paetongtarn.
Tranh chấp giữa Thái Lan và Campuchia tại khu vực Tam giác Ngọc lục bảo và đền Preah Vihear đã âm ỉ hàng thế kỷ, song vụ đụng độ tháng 5 vừa qua thổi bùng ngọn lửa căng thẳng giữa hai nước láng giềng.
Thái Lan và Campuchia điều quân, siết biên giới, tung đòn thương mại. Campuchia cấm nhập hàng Thái Lan, ngược lại Thái Lan đe dọa cắt điện và Internet ở các thị trấn biên giới Campuchia.
Phnom Penh đưa vụ việc ra Tòa án Công lý quốc tế (ICJ), nhưng Bangkok bác bỏ thẩm quyền của ICJ, khiến quan hệ song phương rơi vào ngõ cụt.
Vụ rò rỉ cuộc gọi giữa bà Paetongtarn và ông Hun Sen được xem là cú đấm giáng vào vị thế của Thái Lan. Bộ Ngoại giao Thái Lan triệu tập đại sứ Campuchia, gọi hành động này là "vi phạm trắng trợn nghi thức ngoại giao".
Bà Paetongtarn tuyên bố ngừng đàm phán riêng với ông Hun Sen, nhưng uy tín của bà đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng và khó "cứu vãn".
Trong nước, đường phố Bangkok sục sôi với các cuộc biểu tình vào ngày 19-6 đòi bà Paetongtarn từ chức vì "phản bội lợi ích quốc gia". Quân đội, thế lực chính trị hùng mạnh ở Thái Lan, ít nhiều đã tỏ dấu hiệu bất mãn. Kinh tế Thái Lan lao dốc, áp lực đàm phán thương mại với Mỹ để né thuế quan từ Tổng thống Donald Trump càng thêm gánh nặng.
Bốn kịch bản
Với liên minh cầm quyền lung lay, bốn kịch bản có thể vẽ nên tương lai chính trị Thái Lan. Một là bà Paetongtarn từ chức, Đảng Pheu Thai (Đảng Vì người Thái) tìm thủ tướng mới. Nếu Đảng UTN hoặc Đảng Democrat rời liên minh, liên minh cầm quyền sẽ mất đa số và buộc bà Paetongtarn từ chức.
Trong kịch bản này, Pheu Thai có thể đề cử ứng cử viên Chaikasem Nitisiri trong đảng làm thủ tướng hoặc thương lượng lôi kéo đảng Bhumjaithai trở lại bằng cách nhượng bộ ghế nội các. Việc này sẽ giúp chính phủ hiện tại né tránh giải tán quốc hội và giảm bất ổn.
Hai là giải tán quốc hội, bầu cử sớm. Pheu Thai có thể "trả quyền cho dân" bằng cách giải tán quốc hội, tổ chức bầu cử trong 45 - 60 ngày nhằm xoa dịu biểu tình và tránh đảo chính.
Nhưng bầu cử sớm có thể là canh bạc lớn đối với Pheu Thai khi đảng này đang mất lòng dân, trong khi Đảng Palang Pracharath thân quân đội Thái Lan sẵn sàng bứt phá và sẵn sàng cho việc hoán đổi vị trí cho đảng cầm quyền. Palang Pracharath cũng là đảng kêu gọi bà Paetongtarn từ chức sau khi cuộc điện đàm bị rò rỉ.
Ba là, nếu Đảng UTN rút lui và bà Paetongtarn vẫn cố giữ ghế mà không giải tán quốc hội. Khi đó, Đảng Pheu Thai (141 ghế) của Thủ tướng đương nhiệm sẽ rơi vào tình trạng thiểu số phiếu.
Kịch bản này sẽ làm tê liệt việc thông qua luật từ ngân sách đến hợp pháp hóa sòng bạc, qua đó sẽ đẩy chính phủ đến nguy cơ "sụp đổ". Các đảng bảo thủ có thể lập liên minh mới, loại Pheu Thai khỏi cuộc chơi.
Cuối cùng là kịch bản đen tối và hầu hết các bên đều muốn tránh: đảo chính quân sự. Thái Lan từng chứng kiến 12 cuộc đảo chính từ 1932, nhưng khả năng này hiện thấp. Quân đội khó hành động khi các giải pháp chính trị vẫn khả thi. Một cuộc đảo chính sẽ phá hủy hình ảnh Thái Lan, tạo lợi thế cho Campuchia tại ICJ và nhiều hệ lụy khác.
Khả năng bà Paetongtarn giữ được ghế là khá thấp. Dù đã xin lỗi công khai hôm 19-6, gặp tướng quân đội Boonsin Padklang ngày 20-6 và nhận cam kết từ Democrat, bà vẫn đối mặt với muôn vàng sóng gió. Pheu Thai kiên quyết rằng bà Paetongtarn sẽ không từ chức, nhưng nếu thêm một đảng liên minh "quay xe" thì vị thủ tướng trẻ tuổi này khó có thể trụ nổi.
Với đa số mong manh và lịch sử chính trị đầy biến động, triển vọng của chính phủ Paetongtarn như "ngọn đèn trước gió". Kịch bản khả thi nhất là bà Paetongtarn từ chức và nhường chỗ cho thủ tướng mới, hoặc Pheu Thai mạo hiểm với bầu cử sớm.
Dù chọn lối nào, Thái Lan vẫn đứng trước ngã ba đường đầy chông gai, nơi một bước sai có thể đẩy cả nước vào vòng xoáy bất ổn mới. Liệu nữ thủ tướng trẻ có tạo được kỳ tích, hay chỉ là một chương ngắn trong cuốn sử "đầy kịch tính" của chính trường Thái Lan?
Campuchia đóng hai cửa khẩu với Thái Lan
Theo báo Khmer Times, Thủ tướng Campuchia Hun Manet ngày 22-6 công bố quyết định đóng vĩnh viễn hai cửa khẩu biên giới Choub Korki và Choam tại tỉnh Udor Meanchey, nhằm đáp trả hành động mà ông cho là "quân đội Thái Lan liên tục đơn phương đóng cửa các điểm qua lại mà không tham vấn hay phối hợp trước với Campuchia".
Thủ tướng Campuchia cũng bày tỏ lo ngại về sự thiếu thống nhất trong nội bộ Thái Lan. Ông lưu ý rằng trong khi các lãnh đạo chính trị Thái Lan - bao gồm cả Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra - nhiều lần kêu gọi đối thoại song phương để mở lại cửa khẩu thì quân đội Thái vẫn tiếp tục hành động "độc lập và gây rối".
Tối cùng ngày, ông Hun Manet tiếp tục thông báo sẽ đình chỉ tất cả các hoạt động nhập khẩu nhiên liệu và khí đốt từ Thái Lan từ 0h đêm 23-6. Thủ tướng Campuchia nhấn mạnh nước này đủ năng lực để tìm nguồn cung thay thế Thái Lan, ngay cả khi việc đình chỉ kéo dài.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay