​Kiện cáo bình thường và kiện cáo bệnh lý

- Bài viết đề cập đến một vấn đề mang tính bệnh lý không phải riêng ở Việt Nam mà ở trên toàn thế giới. Vấn đề này được Tổ chức Y tế thế giới xếp vào nhóm bệnh “Rối loạn nhân cách dạng hoang tưởng” (Paranoid personality disorder).

Như vậy bài viết không đồng nhất những hoạt động kiện cáo thông thường trong cuộc sống với hoạt động kiện cáo mang tính bệnh lý của những người rối loạn nhân cách.

Chúng tôi lấy một thí dụ tương tự trong hành vi ghen tuông. Đó có thể là ghen tuông thông thường trong cuộc sống khi một người vợ hoặc chồng phát hiện chồng hoặc vợ mình có quan hệ tình cảm thật sự với một người thứ ba. Sự ghen tuông xảy ra ở đây là hết sức bình thường ở những người bình thường về mặt tâm thần.

Tuy nhiên ở những người bệnh lý “hoang tưởng ghen tuông”, thực tế chồng mình không ngoại tình nhưng vợ cứ nhất mực cho rằng chồng mình ngoại tình. Vợ dựa vào những cử chỉ, hành vi của chồng để coi là “chứng cứ” một cách thiếu cơ sở chắc chắn nhằm khẳng định cho ý nghĩ của mình.

Thí dụ: người chồng đã có lần nói chuyện với người con gái, rồi nói chuyện điện thoại với ai đó “một cách không bình thường”, rồi đi làm thường về muộn, hay diện các bộ quần áo mới, có lần lại thấy chồng chở một người con gái khác khiến vợ băm nát vỏ xe máy của chồng... Nhiều người chồng đã điêu đứng vì có người vợ ghen tuông bệnh lý này.

Tuy nhiên, chúng tôi xin nhắc lại, trong cuộc sống có ghen tuông thật sự và người ghen thật sự không hề là bệnh lý.

Trở lại vấn đề “ưa kiện cáo” mang tính bệnh lý hoang tưởng, cái khác với người kiện cáo bình thường, như chúng tôi đã trình bày trong bài viết, là ở những người rối loạn nhân cách thường “có ý thức đấu tranh dai dẳng cho quyền lợi cá nhân không tương xứng với hoàn cảnh thực tế”.

Như vậy chúng tôi không phủ nhận sự đấu tranh hoặc kiện cáo đúng đắn để đi đến chân lý được sáng tỏ. Ở bài viết chúng tôi muốn đề cập trong xã hội đã có một số người có ý nghĩ và hành vi kiện cáo mang tính hoang tưởng. Và để phân biệt giữa kiện cáo bình thường và kiện cáo bệnh lý, cần đến công việc của các nhà tâm thần học.