22/06/2025 08:47 GMT+7

Xe đậu tràn lan giữa đường, nhưng thiếu bãi giữ, biết gửi xe ở đâu?

CHÂU TUẤN
và 4 tác giả khác

CHÂU TUẤN

PHẠM TUẤN

THU DUNG

THANH THANH

CÔNG KHẢI

Cần phạt nghiêm việc đậu ô tô ở nơi không được phép, nhưng thiếu bãi đậu xe, giữ xe thì xe biết đậu ở đâu?

Xe đậu tràn lan, do tài xế hay do nhiều dự án đã được lên ý tưởng nhưng chưa thể thành hiện thực?

Lòng đường thành bãi đậu tạm

Không khó để bắt gặp cảnh ô tô xếp hàng dài trên các tuyến đường trung tâm TP.HCM. Dù nhiều tuyến đã có biển cấm hoặc thời gian đậu xe giới hạn, tình trạng "đậu đại" vẫn diễn ra thường xuyên.

Có đoạn gần đường Trường Sa, vốn là đường ven kênh chỉ rộng hai làn, nay bị thu hẹp gần nửa mặt đường bởi hàng dài ô tô đậu suốt ngày lẫn đêm. "Không có bãi giữ xe nào gần nhà, tôi phải chấp nhận đậu dưới lòng đường rồi đặt báo thức dậy sớm... dời xe trước khi bị phạt" - anh Tuấn, tài xế xe công nghệ, chia sẻ.

Tình trạng này lan rộng đến khu dân cư, khu thương mại. Quanh các bệnh viện, bến xe, chợ... luôn có hàng trăm ô tô "ăn gian" vỉa hè, ảnh hưởng đến lối đi bộ của người dân.

Theo thống kê, đến năm 2024 TP.HCM đang quản lý gần 10 triệu xe, trong đó hơn 1 triệu ô tô. Taxi có 13.264 chiếc (tới nay ước tính đã tăng nhiều hơn), chưa tính xe vãng lai từ nơi khác.

Trong đó xe cá nhân khá lớn. So với năm 2023, tổng số xe tăng ít nhất 3%, vượt xa khả năng đáp ứng của các bãi đậu. Mỗi ngày có hàng trăm ngàn xe phải "tự xoay xở" chỗ đậu, không ít tài xế đang đậu chui, đậu tràn hay đậu bất kỳ ở đâu còn chỗ.

Không chỉ thiếu bãi công cộng, nhiều khu vực dân cư, khu đô thị mới cũng không có được đầy đủ bãi đỗ xe theo chuẩn. Người dân buộc phải đậu tạm trên vỉa hè, lề đường hoặc bãi giữ xe tự phát.

Bãi đậu xe thu phí: Nhiều nhưng chưa đủ

Để giảm áp lực thiếu bãi giữ xe, những năm qua TP.HCM đã triển khai thu phí đậu xe ô tô trên 22 tuyến đường tại các quận trung tâm. Các tuyến này được kẻ vạch rõ ràng, cho phép đậu xe ô tô dưới 9 chỗ với thời gian giới hạn, mức phí dao động từ 20.000 - 40.000 đồng/giờ, thu qua ứng dụng My Parking.

Tuy nhiên hiệu quả mô hình này còn hạn chế vì hệ thống giám sát chưa tốt. Báo cáo của Sở Giao thông vận tải TP.HCM (nay là Sở Xây dựng) năm 2023 cho biết tỉ lệ thu phí thực tế chỉ đạt khoảng 30% so với lượng xe đậu thực tế trên các tuyến đường này.

Không ít tài xế phản ảnh ứng dụng thu phí hay lỗi, không nhận diện được vị trí, gây phiền hà khi thanh toán. Một số tuyến cho phép đậu xe nhưng không có chỗ quay đầu hoặc xuống xe an toàn khiến nhiều người chọn cách... đậu chui ở nơi khác. Trong khi đó vùng ven và khu dân cư đông đúc hoàn toàn không có bãi đậu có thu phí, lòng lề đường bị chiếm dụng trái phép.

Ý tưởng xây nhà giữ xe cao tầng lắp ghép từng được Sở Giao thông vận tải TP.HCM đề xuất từ giữa 2023 và đang được thí điểm khảo sát các vị trí cụ thể nhưng đến nay TP vẫn chưa có thêm nhà xe cao tầng mới. Các vị trí còn nằm ở bước gợi ý, chưa đủ điều kiện về cơ sở pháp lý, vốn đầu tư...

Điều này đồng nghĩa với việc hàng trăm ngàn ô tô vẫn đang chưa có chỗ gửi và tiếp tục đậu tràn lan ở lòng đường, vỉa hè.

Có giải pháp nhưng còn chờ

TP.HCM từng đưa ra nhiều cách trong những năm qua nhưng kết quả thực tế chưa như mong đợi. Các dự án bãi xe ngầm tại trung tâm TP.HCM (đã đề xuất trước đó) còn gặp vướng về quy hoạch, cấp phép và chính sách ưu đãi đầu tư.

Song song đó các bãi đỗ xe cao tầng bằng kết cấu thép lắp ghép như mô hình tại sân bay Tân Sơn Nhất chưa được nhân rộng tại những nơi khác, đặc biệt ở trung tâm TP, gần khu dân cư, siêu thị, công viên.

UBND TP.HCM đã và đang giao các địa phương rà soát quỹ đất công, đặc biệt là khu vực công viên, sân vận động, gầm cầu vượt... để làm điểm giữ xe tạm có kiểm soát (gồm cả ô tô và xe máy), tránh để người dân "chiếm dụng tự phát".

Mới đây Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường đã yêu cầu các sở ngành, đơn vị liên quan rà soát luật định để gỡ vướng cấp phép tạm bãi giữ xe tại các công viên, bãi giữ xe công cộng... để phục vụ người dân tốt hơn.

Cụ thể, UBND TP.HCM giao Sở Xây dựng nhanh chóng đề xuất việc cấp giấy phép xây dựng có thời hạn đối với nhà, sân bãi để xe, nhà vệ sinh công cộng trên đất do Nhà nước quản lý theo chức năng thẩm quyền.

Đồng thời rà soát, làm rõ các khó khăn, vướng mắc trong việc cấp phép tạm các vị trí để xe (có thu phí hoặc không thu phí) tại các công viên cây xanh ở TP.HCM.

Cũng trong nỗ lực giải bài toán thiếu bãi giữ xe kéo dài nhiều năm, Sở Xây dựng đã từng trình UBND TP.HCM đề xuất dùng 10 khu đất công nằm tại các quận trung tâm và cận trung tâm để phát triển bãi đậu xe công cộng có thu phí.

Đây là những vị trí đất do Nhà nước quản lý, hiện đang bị bỏ trống hoặc khai thác chưa hiệu quả. Các vị trí này đều có ưu điểm nằm ở vị trí giao thông thuận tiện, gần khu dân cư hoặc thương mại, phù hợp để tổ chức bãi giữ xe tạm thời, giúp giảm áp lực đậu xe tràn lan trên vỉa hè, lòng đường.

Theo Sở Xây dựng, đây là cách ngắn hạn nhưng cấp thiết, tận dụng quỹ đất công để "gỡ khó" cho nhu cầu đậu xe đang ngày càng tăng tại TP.HCM.

Các bãi xe sau khi được phê duyệt sẽ được vận hành có kiểm soát, thu phí theo khung giá của Nhà nước, do đơn vị công lập hoặc doanh nghiệp xã hội hóa khai thác. Việc này đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân mà còn tạo nguồn thu cho ngân sách và góp phần lập lại trật tự đô thị.

* Anh Trần Văn Trường (Hà Nội):

Ngao ngán khi nhắc tới việc bãi đỗ xe ở thủ đô

Đi lại hằng ngày bằng ô tô, chúng tôi không ai muốn đỗ xe sai quy định, tuy nhiên việc tìm được bãi đỗ xe ở Hà Nội nhiều khi "khó như lên trời". Mỗi lần đi ăn uống hay đi đâu có việc gì, thì trong đầu tôi đều lo lắng việc ở đó có được đỗ xe hay không. Có hôm tôi đi xe lên khu vực phố cổ, muốn đỗ xe vào một nhà hàng để tiếp khách nhưng đi lòng vòng 15 phút vẫn không tìm được nơi để đỗ xe. Quá khổ!

* Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thủy (nguyên giám đốc Nhà xuất bản Giao Thông Vận Tải):

Chính sách thay đổi ý thức

Hà Nội đã có quy hoạch, những chính sách về xây dựng bãi đỗ xe. Tuy nhiên quá trình thực hiện lại không đúng như quy hoạch.

Cách đây 7-8 năm, Hà Nội từng có cơ chế dành 400ha để làm bãi đỗ xe, bãi trên cao, ngầm, bãi đỗ xe trên mặt đất. Nhưng nay đa phần đất này đã biến thành đất tư nhân. Phải có kiểm tra, giám sát và phải giao cho những người có trách nhiệm và năng lực làm bãi đỗ xe. Doanh nghiệp thực hiện phải được hưởng các ưu đãi về giảm thuế đất, lãi ngân hàng và tạo điều kiện cho doanh nghiệp làm.

Các công trình, dự án hạ tầng phải có bãi, hầm đỗ xe thì mới cho phép thực hiện. Đặc biệt, không được biến mảnh đất vàng làm bãi đỗ xe thành nhà cao tầng.

Tôi mong muốn người dân không nên để xe trên vỉa hè, ngăn chặn lối đi của nhiều người, các ngõ, hẻm. Lực lượng chức năng nên xử lý những trường hợp này để nâng cao ý thức người dân. Nhưng nói cho cùng, phần đông những người có ô tô ở Hà Nội đều không có chỗ đỗ xe nên xảy ra tình trạng đỗ xe tràn lan.

Có những người để xe ngoài đường, chăng dây, ngăn mọi người đi qua, coi đấy là đất của mình. Hành vi này cần phải xử lý nghiêm. Đây là vấn đề mà chính quyền cần phải có biện pháp để chấn chỉnh, nâng cao ý thức của người dân.

Hà Nội: quy hoạch 1.690 bãi đỗ xe, chỉ 72 bãi hoạt động

Ông Nguyễn Phi Thường - giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội - cho biết tính đến cuối năm 2024, theo quy hoạch TP Hà Nội có 1.690 bãi đỗ xe nhưng hiện mới đầu tư xây dựng được 72 bãi đỗ xe hoạt động. Theo quy hoạch, diện tích giao thông tĩnh phải đáp ứng được 30% nhưng thực tế TP mới đáp ứng được 0,5%.

Theo ông Nguyễn Phi Thường, UBND TP Hà Nội hiện đã họp với các quận, trong đó đưa ra danh mục các dự án khuyến khích đầu tư liên quan đến bãi đỗ xe ngầm.

Đường không cấm thì cứ đậu thôi!

Quanh khu dân cư ở đường Đặng Thùy Trâm (quận Bình Thạnh) cứ đêm đến là có vài chục taxi, xe dịch vụ đến đậu. Xe đậu chiếm hơn nửa mặt đường, người dân ra vào nhà cũng gặp khó khăn. Khi bị nhắc nhở, tài xế còn vô tư cự cãi "đường không cấm thì cứ đậu thôi".

Anh Nguyễn Thanh Bình - người dân sống gần đây - cho biết khu vực này giống như bãi tập kết xe dịch vụ, buổi chiều anh không dám cho con chạy ra trước nhà chơi vì sợ nguy hiểm. Nhiều nơi taxi còn đậu bất chấp biển báo, hẻm nhỏ chiếm hết đường đi.

Anh Trần Hữu - người dân ở khu Khang An (TP Thủ Đức) - cho biết gần đây nhiều xe taxi, xe công nghệ các hãng kéo về đậu khắp các đường xung quanh. "Một vài hàng xóm của tôi cũng cho xe đậu ngay dưới đường trước nhà vì xung quanh không có bãi xe ô tô để gửi. Họ chấp nhận mất phí gửi xe hằng tháng nhưng chẳng tìm ra nơi nào để gửi.

Theo anh, vấn đề ở đây là ý thức kém một phần và quy hoạch bãi giữ xe cũng rất quan trọng. Khi cấp phép xây dựng siêu thị, khu dân cư hay chung cư, cơ quan chức năng cần yêu cầu chủ đầu tư dự án tính toán phương án bãi đậu. Đồng thời nghiên cứu quy hoạch bãi đậu cho các khu dân cư phù hợp nhu cầu ít nhất tầm nhìn 10 năm sau đó.

Cần thêm nhiều bãi đậu taxi, xe công nghệ

Tại một buổi góp ý luật, ông Hà Đăng Luyện - đại diện Tập đoàn Mai Linh - đề nghị cơ quan soạn thảo luật nên bổ sung quy định phải có quy hoạch bãi đậu taxi.

Theo ông Luyện, lượng xe cộ ở TP lớn ngày càng nhiều, cần thiết bổ sung quy hoạch bãi đậu taxi, xe dịch vụ giải quyết nhu cầu có thật góp phần giữ trật tự an toàn giao thông ở đô thị lớn.

Chờ 20 năm, và còn chờ đến bao giờ nữa?

Tôi nhớ vào năm 2005 TP.HCM đã có kêu gọi đầu tư các bãi giữ xe ô tô ở trung tâm TP. Đã có những nhà đầu tư tư nhân hưởng ứng, các bãi xe ngầm đã từng được lên kế hoạch, thậm chí dự án bãi xe ngầm ở công viên Lê Văn Tám đã có bước khởi động.

Nhưng rồi việc không thành, nhà đầu tư không làm được do không chịu nổi vốn ngàn tỉ, khả năng thu hồi vốn chậm và lãi suất ngân hàng lúc đó hơn 10%/năm.

Muốn có những bãi đậu xe ở trung tâm cần có sự hỗ trợ từ Nhà nước bằng những chính sách quyết liệt để có quỹ đất, có vốn cho việc xây bãi xe khu vực trung tâm. Có vậy mới mong giảm tình trạng xe đậu tràn lan ở lòng đường (vốn đã rất chật hẹp).

Giải pháp cho vấn đề chỗ đậu xe qua đêm ở các khu dân cư lại là chuyện nan giải khác. Trước mắt cần có sự hỗ trợ bằng các quy định cho phép các công ty, nhà xưởng có mặt bằng trống và đủ lớn được tổ chức bãi đậu xe.

Thực tế thủ tục xin phép làm bãi đậu xe rất khó, chỉ riêng việc đảm bảo chi phí phòng cháy chữa cháy và các quy định an toàn khác (cho đúng quy định) cũng mất tiền tỉ nên doanh nghiệp rất ngại làm. Nhà nước nên có quy định, hướng dẫn để tạo thuận lợi hơn cho họ. Đây có thể là giải pháp tạm thời, hiệu quả.

Về lâu dài, đẩy nhanh tiến độ các dự án làm bãi đậu xe là việc không thể trì hoãn thêm nữa. Mới đây có đại biểu Quốc hội đã nói về việc nên tận dụng mặt bằng dôi dư sau sáp nhập làm bãi đậu xe, trạm sạc điện, trường học, bệnh viện. Tìm thêm mặt bằng làm bãi đậu xe ô tô cho cư dân từng địa phương cũng là vấn đề dân sinh thiết thực và cấp bách với những đô thị hàng triệu xe ô tô như Hà Nội, TP.HCM.

Bốn bãi xe ngầm nghìn chiếc vẫn chưa thể triển khai

TP.HCM có bốn dự án bãi đậu xe ngầm được UBND TP chấp thuận chủ trương cho phép đầu tư, đáp ứng khoảng 5.800 ô tô và 6.000 xe máy. Thế nhưng hiện những bãi giữ xe này vẫn chưa được triển khai. Bốn dự án đều nằm trên địa bàn quận 1, bao gồm khu vực sân khấu Trống Đồng, công viên Lê Văn Tám, khu vực sân bóng đá thuộc công viên văn hóa Tao Đàn và sân vận động Hoa Lư.

Cuối năm 2024, Sở Xây dựng TP.HCM đã tổng hợp đề xuất của các đơn vị về 10 vị trí đất công tại TP.HCM để cấp phép xây dựng có thời hạn làm bãi xe.

Nếu được phê duyệt thì 10 vị trí này trong thời gian tới phần lớn sẽ trở thành các nhà, bãi xe. Cụ thể ở quận 1, các vị trí được đề xuất làm bãi xe gồm một phần lòng đường Lê Lai (đoạn từ Phạm Hồng Thái đến Nguyễn Thị Nghĩa) và một phần vỉa hè đường Nguyễn Siêu (đoạn từ Thái Văn Lung đến Tôn Đức Thắng).

Ở quận 3, một phần đất trước công viên Lê Văn Tám trên đường Hai Bà Trưng (đoạn từ Võ Thị Sáu đến Điện Biên Phủ) được đề xuất làm bãi xe có sức chứa 144 ô tô.

Tại quận 5, một phần đất trong bến xe buýt Chợ Lớn và một phần lòng đường Hải Thượng Lãn Ông (gần chợ Kim Biên) được đề xuất làm bãi xe, sức chứa 158 ô tô và 200 xe máy. Ngoài ra có một phần đất bên trong công viên Lê Thị Riêng (quận 10) và Trung tâm Văn hóa thể thao số 1 đường Hoa Phượng (quận Phú Nhuận) cũng được đề xuất làm bãi xe.

Dừng đâu cũng sợ bị phạt nặng

Việc xử phạt ô tô đậu không đúng nơi quy định đang trở thành một vấn đề gây nhiều tranh luận. Việc xử phạt là cần thiết để đảm bảo trật tự giao thông nhưng không thể thiếu sự đồng bộ trong quy hoạch hạ tầng và hướng dẫn cụ thể để tài xế dừng đậu đúng nơi.

Thực tế cho thấy tại nhiều khu vực nội đô TP.HCM số nơi có thể đậu xe hợp pháp quá ít trong khi nhu cầu ngày càng tăng. Nhiều tuyến đường không có bãi đậu công cộng. Các tòa nhà, trung tâm thương mại lại thu phí cao hoặc giới hạn thời gian đậu khiến người dân buộc phải tìm chỗ đậu tạm.

Trong nhiều trường hợp, xe đậu không gây cản trở giao thông nhưng vẫn bị xử phạt theo quy định cứng nhắc. Theo tôi, dọc tuyến đường Hoàng Sa và Trường Sa trải dài qua các quận 1, 3, Phú Nhuận, Tân Bình có thể tổ chức điểm đậu xe có thu phí theo giờ thay vì đặt biển cấm dừng và đậu.

Bên cạnh đó hệ thống biển báo cấm dừng, cấm đậu chưa được thiết kế một cách khoa học và rõ ràng. Một số nơi thay đổi quy định theo khung giờ, ngày chẵn lẻ... nhưng không có biển phụ hay hướng dẫn cụ thể, dễ gây hiểu sai.

Việc xử phạt chỉ nên là giải pháp cuối cùng sau khi điều kiện về hạ tầng tốt hơn và truyền thông rõ ràng đến người dân. Khi người dân được tạo điều kiện để chấp hành, họ sẽ tự giác tuân thủ thay vì lo lắng đậu ở đâu cũng có thể bị phạt nặng.

Nguyễn Quang Minh (TP.HCM)

Singapore, Nhật, Hàn: Mua xe phải có "nhà" cho xe

Singapore là ví dụ điển hình cho mô hình quản lý xe hơi cá nhân bằng chính sách kinh tế và pháp luật nghiêm ngặt.

Để sở hữu một chiếc xe tại đảo quốc này, người dân phải đấu giá giấy chứng nhận quyền sử dụng xe (COE) với thời hạn 10 năm, có thời điểm lên đến hơn 100.000 USD - đắt hơn cả xe, nhằm ngăn chặn tình trạng quá tải số lượng xe dẫn đến không đủ chỗ đậu xe. Ngoài ra người dân còn phải chứng minh có chỗ đậu hợp pháp.

Singapore cũng phát triển hệ thống ứng dụng đỗ xe thông minh (Parking.sg), giúp quản lý chặt chẽ khu vực đậu xe và thu phí theo giờ. Việc đậu xe không đúng nơi quy định cũng bị xử phạt nghiêm khắc, giúp hạn chế tình trạng lấn chiếm lòng đường.

Theo trang Reinventing Parking, từ năm 1962 Nhật Bản đã yêu cầu bắt buộc người mua xe phải xuất trình giấy chứng nhận có chỗ đậu hợp pháp của địa phương - gọi là Shako Shomeisho.

Chỗ đậu có thể là sở hữu hoặc thuê nhưng phải nằm trong bán kính 2km từ nhà. Nếu bị phát hiện khai gian hoặc đậu xe trái phép, chủ xe có thể bị phạt tiền, tịch thu biển số hoặc từ chối gia hạn giấy phép lưu hành.

Nhật Bản còn cấm đậu xe qua đêm trên đường phố. Lực lượng chức năng sẽ thường xuyên tuần tra và xử phạt các vi phạm đậu xe trái phép này.

Tại Hàn Quốc, nhiều thành phố lớn như Seoul yêu cầu người dân phải chứng minh có chỗ đậu khi đăng ký xe. Theo báo Korea Herald, gần đây Chính phủ Hàn Quốc đã khuyến khích phát triển các bãi đậu xe cơ khí và đa tầng, nhất là ở khu vực trung tâm hoặc mật độ dân cư cao, nhằm tối ưu hóa không gian đậu xe.

Nhiều nơi cũng áp dụng hệ thống đặt chỗ hay thanh toán qua ứng dụng di động để người dân có thể tìm được chỗ đậu xe thuận tiện nhất.

Việc đậu xe trái phép cũng bị xử phạt nặng, chủ xe nợ phí có thể bị khóa bánh ngay cả vào ban đêm.

TP.HCM tăng phạt nguội lỗi dừng, đậu xe sai quy định

Cảnh sát giao thông TP.HCM sẽ tăng cường ghi hình xử phạt hành vi vi phạm xe ô tô dừng, đỗ không đúng quy định, buôn bán hàng rong tại trung tâm, các bệnh viện, nơi tổ chức lễ hội...