Vì 'ưu tiên nước Mỹ', tổng thống Trump đương đầu cả thế giới

Tổng thống Mỹ Donald Trump - Ảnh: Reuters

Đúng như dự đoán, Tổng thống Trump lập tức tạo làn sóng phản đối rộng khắp sau tuyên bố rút khỏi cam kết về chống biến đổi khí hậu hôm 1-6 (giờ Mỹ).

Phản đối tới từng ngõ ngách

Ngay từ cuộc họp của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và G7 tuần trước, vai trò của Mỹ trong Thỏa thuận Paris đã trở thành tâm điểm. Các nước đồng minh như Anh, Đức, Pháp, Nhật Bản, Canada... đều gây sức ép để ông Trump quyết định tôn trọng cam kết đã ký tại tại Hội nghị Liên Hiệp Quốc về Biến đổi Khí hậu 2015 (COP 21).

Thế nên, không có gì ngạc nhiên khi tuyên bố rút khỏi thỏa thuận này lập tức tạo ra sự thất vọng.

Các quan chức cấp cao phụ trách vấn đề biến đổi khí hậu tại Liên minh châu Âu (EU) là những người đầu tiên phản ứng, cho rằng quyết định của ông Trump đã tạo ra “một ngày buồn cho cộng đồng thế giới”.

Ủy viên hành động vì khí hậu EU, Miguel Arias Canete tuyên bố EU “nuối tiếc sâu sắc về quyết định đơn phương của chính quyền Trump”, và khẳng định EU “đang đứng về lẽ phải của lịch sử”.

Thủ tướng Đức Angela Merkel cũng bày tỏ sự nuối tiếc với quyết định của lãnh đạo Mỹ.

Nội các trong Đảng Dân chủ Xã hội của bà Merkel đưa ra tuyên bố chung ngày 1-6 khẳng định “Mỹ đang tự hại mình, cũng như hại những người châu Âu chúng tôi và toàn thể người dân trên thế giới”.

Thủ tướng Đức Angela Merkel - Ảnh: Reuters

Hai lãnh đạo của Pháp và Ý là Emmanuel Macron và Paolo Gentiloni cũng không đồng ý với điều kiện đòi “đàm phán lại” mà ông Trump mở ra cho khả năng Mỹ tiếp tục tôn trọng Thỏa thuận Paris, đồng thời cam kết sẽ tiếp tục giữ tinh thần của thỏa thuận bất kể có Mỹ hay không.

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres gọi quyết định của ông Trump là “một sự thất vọng lớn lao”, và cảnh báo Mỹ đã bỏ qua vị thế của một quốc gia đi đầu trong việc chống lại biến đổi khí hậu.

Nếu rút khỏi thỏa thuận, xem như Mỹ sẽ cùng Syria và Nicaragua là những nước hiếm hoi ngó lơ với cam kết cùng chống lại vấn đề toàn cầu này.

Sự phản đối lan rộng đến cả những quốc gia nhỏ bé như Fiji, một đảo quốc tại châu Đại Dương, cũng lên tiếng. Thủ tướng Fiji Voreqe Bainimarama cho biết đã “thất vọng sâu sắc” với quyết định của Tổng thống Mỹ, và cam kết sẽ đóng góp tất cả những gì có thể để tạo đà cam kết cho thỏa thuận Paris.

Nội bộ rệu rã

Chỉ trích từ dư luận quốc tế chỉ nằm ở câu chữ, nhưng những diễn biến cụ thể đã xuất hiện trong nội bộ nước Mỹ. Hàng loạt nhân vật uy tín trong chính quyền ông Trump bày tỏ sự thất vọng và tuyên bố rút khỏi vai trò của mình.

Elon Musk, tỉ phú trẻ của hãng Tesla được mệnh danh là “Steve Jobs của làng xe hơi” - một người đã giàu lên nhờ phát triển năng lượng chạy pin thay thế năng lượng truyền thống, tuyên bố rút khỏi hội đồng tham vấn của Nhà Trắng. Tương tự, Chủ tịch và Giám đốc Điều hành Bob Iger của hãng Walt Disney cũng xin miễn nhiệm vụ tại hội đồng tham vấn này.

Một số doanh nghiệp uy tín như Microsoft hay Walmart trong khi đó tuyên bố vẫn giữ cam kết về biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, không quá khó để thấy phe Dân chủ tích cực chỉ trích ông Trump. Đối thủ cũ của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm ngoái, Hillary Clinton, gọi quyết định của ông Trump là “sai lầm lịch sử”. Cựu phó tổng thống Joe Biden, người cùng chính quyền tổng thống Barack Obama ký thỏa thuận Paris năm 2015, nói rằng “chúng ta đã thấy hậu quả của biến đổi khí hậu rồi”.

Thậm chí theo nguồn tin của AP, cả người nhà của ông Trump cũng không vui vẻ gì với quyết định rút khỏi thỏa thuận Paris.

Ivanka Trump và chồng, cố vấn Jared Kushner - Ảnh: Reuters

Cô con gái Ivanka Trump và con rể Jared Kushner - với vai trò cố vấn của cha - lại không có mặt tại buổi phát biểu của ông Trump về quyết định trên.

Giới truyền thông phỏng đoán Ivanka muốn Mỹ tiếp tục tôn trọng Thỏa thuận Paris, còn Kushner nghĩ rằng thỏa thuận này tồi tệ nhưng có ý muốn tiếp tục giữ cam kết nếu điều chỉnh các tiêu chí về phát thải.