02/07/2013 07:48 GMT+7

Vẫn ồ ạt xuất khẩu khoáng sản hàm lượng chế biến thấp

C.V.KÌNH - KIỀU HƯƠNG
C.V.KÌNH - KIỀU HƯƠNG

TT - Trong khi nhiều doanh nghiệp sản xuất thép trong nước cảnh báo nguy cơ thiếu nguyên liệu để sản xuất, Bộ Công thương vẫn kiến nghị cần tiếp tục cho xuất khẩu khoáng sản có hàm lượng chế biến rất thấp.

Phóng to
Hàng trăm ngàn tấn apatit đã được Bộ Công thương cho phép xuất khẩu. Trong ảnh: khai thác apatit ở nhà máy apatit Lào Cai - Ảnh: K.H.

Chỉ trong năm tháng đầu năm 2013, các doanh nghiệp đã được cấp phép xuất khẩu hơn 3 triệu tấn khoáng sản, chủ yếu là tinh quặng mà theo nhiều chuyên gia từ trước đến nay, chúng vẫn được coi là khoáng sản thô. Đã có hiệp hội, doanh nghiệp cho rằng việc ào ạt xuất khẩu khoáng sản dạng này không chỉ làm thất thoát tài nguyên quốc gia mà còn đẩy nhiều nhà máy sản xuất vào nguy cơ đóng cửa vì thiếu nguyên liệu.

Lãng phí tài nguyên quốc gia

Bà Phạm Chi Lan (nguyên thành viên Ban Nghiên cứu của Thủ tướng): Không nên bán tháo tài nguyên quốc gia

Tài nguyên là tài sản quốc gia. Nếu vì một vài doanh nghiệp khó khăn mà gỡ quy định cấm xuất khẩu tài nguyên thô thì chỉ một số doanh nghiệp được lợi, chưa chắc đã tác động tốt đến toàn cục. Có thể gỡ khó cho doanh nghiệp bằng nhiều cách, không nên bằng cách bán tháo tài nguyên.

Ngày 12-4, Hiệp hội Thép VN đã có công văn đề nghị không cho xuất quặng sắt, để dành cho các dự án sản xuất trong nước và cảnh báo nguy cơ một nhà máy sản xuất thép có thể phải dừng sản xuất vì thiếu nguyên liệu!

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phạm Chí Cường, chủ tịch Hiệp hội Thép VN, cho rằng những tinh quặng đợt này cho xuất khẩu chủ yếu là quặng thô, chỉ đào lên, rửa sạch rồi xuất.

Cũng theo ông Phạm Chí Cường, trữ lượng nhiều loại quặng, trong đó có quặng sắt, của VN không nhiều. Nếu không cẩn thận, cứ cho xuất khẩu thì nguy cơ nhà máy thép trong nước sẽ không có nguyên liệu trong thời gian tới. Vì vậy, cần xem lại chủ trương cho xuất khẩu khoáng sản thô.

Tương tự, Công ty CP thép Hòa Phát cũng có văn bản đề nghị không cho xuất khẩu quặng sắt, đồng thời cam kết sẵn sàng mua toàn bộ quặng sắt đã qua chế biến với giá bằng hoặc cao hơn giá xuất khẩu!

Tuy nhiên, trong văn bản mới đây gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công thương cho rằng chủ trương cho xuất khẩu khoáng sản tồn kho như biện pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp... cần tiếp tục!

Về đề nghị của Hòa Phát, Bộ Công thương cho rằng sẽ đồng ý việc ngừng xuất quặng sắt nếu Hòa Phát cam kết trước Thủ tướng là sẽ mua toàn bộ quặng sắt tồn kho trên cả nước, với kế hoạch, biện pháp, thời hạn cụ thể. Giải thích việc đưa ra các điều kiện này, Bộ Công thương cho rằng trong thực tế đã xảy ra tình trạng doanh nghiệp luyện kim biết chủ trương không cho xuất khẩu quặng nên đã ép giá, thanh toán dây dưa, không sòng phẳng...

Đằng sau con số tồn kho khủng

Trở lại câu chuyện xuất khẩu khoáng sản, theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, ngày 21-12-2012, Bộ Công thương đã có văn bản gửi 23 tỉnh, thành hướng dẫn việc kiểm tra tồn kho để cấp phép cho xuất khẩu. Văn bản này được triển khai theo công văn (ngày 17-12-2012) của Văn phòng Chính phủ truyền đạt chỉ đạo của Thủ tướng cho phép xuất khẩu khoáng sản tồn kho, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Điều đáng nói là chỉ năm tháng sau, ngày 6-5-2013, báo cáo của Bộ Công thương gửi Thủ tướng cho biết đã có khoảng 3,07 triệu tấn khoáng sản các loại, gồm tinh quặng sắt, quặng ilmenit (titan), apatit, mangan, đồng... đã được cho phép xuất khẩu. Theo tìm hiểu của chúng tôi, ngay sau khi được “bật đèn xanh” xuất khẩu khoáng sản thô, nhiều doanh nghiệp đã “kê” lượng hàng tồn kho vượt cả số lượng được khai thác trong giấy phép.

Chẳng hạn, trong một văn bản (725/BCT-CNNg), Bộ Công thương cho rằng con số 471.000 tấn tồn kho tại Nghệ An là quá lớn so với trữ lượng mỏ và công suất khai thác, đồng thời khẳng định chỉ cho phép các doanh nghiệp ở Nghệ An xuất khẩu theo đúng công suất khai thác đã ghi trong giấy phép. Tương tự, Bộ Công thương cũng đã nhắc nhở doanh nghiệp và UBND tỉnh Lạng Sơn, do để xảy ra tình trạng như doanh nghiệp nêu là quá trình khai thác phát hiện trữ lượng cao hơn giấy phép nên đã khai thác và tồn kho lớn.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, TS Lê Đăng Doanh, nguyên viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương, cho rằng việc cho phép doanh nghiệp được xuất khẩu khoáng sản thô để giải phóng hàng tồn kho, giải quyết khó khăn... là điều có thể chấp nhận được trong tình hình kinh tế khó khăn. Tuy nhiên, việc cho phép xuất khẩu khoáng sản thô tới mức nào cần có cân nhắc. “Doanh nghiệp đồng loạt được cho phép xuất khẩu, mà đích đến chủ yếu là Trung Quốc, theo tôi, rất dễ khiến doanh nghiệp VN bị ép giá, phải bán tài nguyên với giá rẻ, hiệu quả không cao” - ông Doanh nói.

Cũng theo ông Doanh, chính cơ chế phân cấp và việc quản lý lỏng lẻo của cơ quan chức năng đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp lợi dụng. Trong thực tế, có tình trạng trữ lượng mỏ có thể lớn, nhưng lại được cố tình chia nhỏ ra để địa phương cấp phép và quản lý, sau đó nâng dần trữ lượng lên. “Về lâu dài, các mỏ dù lớn hay nhỏ cần phải được đấu giá khi tiến hành khai thác, vì đây không phải là tài sản riêng của chính quyền địa phương mà là tài sản quốc gia” - ông Doanh nói.

C.V.KÌNH - KIỀU HƯƠNG

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Không gian kinh tế mới sau sáp nhập

Việt Nam còn 34 tỉnh thành từ ngày 1-7. Cải cách này phản ánh yêu cầu cấp thiết trong việc tổ chức lại không gian phát triển, cơ cấu lại phân bổ nguồn lực và định hình lại chiến lược phát triển kinh tế quốc gia.

Không gian kinh tế mới sau sáp nhập

Cà Mau sẽ kỷ luật chủ đầu tư nếu đến cuối năm giải ngân vốn đầu tư công không đạt 80%

Trước tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công kéo dài tại nhiều dự án trọng điểm, chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau đã phát đi “tối hậu thư”, đến cuối năm 2025 chủ đầu tư nào giải ngân không đạt 80% kế hoạch vốn sẽ bị xem xét kỷ luật.

Cà Mau sẽ kỷ luật chủ đầu tư nếu đến cuối năm giải ngân vốn đầu tư công không đạt 80%

Giá đồng tăng kỷ lục sau đe dọa áp thuế 50% của ông Trump

Giá đồng đã tăng vọt lên mức cao kỷ lục sau khi ông Trump cho biết có kế hoạch áp thuế 50% đối với tất cả đồng nhập khẩu vào Mỹ.

Giá đồng tăng kỷ lục sau đe dọa áp thuế 50% của ông Trump

Giải mã 'bom hẹn giờ' thuế quan

Tổng thống Donald Trump dọa áp thuế 14 nước châu Á, gây áp lực lớn cho đàm phán thương mại trước thời hạn chót mới là ngày 1-8.

Giải mã 'bom hẹn giờ' thuế quan

Tiền vào nhiều, chứng khoán sôi động

Trái với nhiều dự báo cho rằng VN-Index sẽ sớm đối mặt với nhịp điều chỉnh kỹ thuật do áp lực chốt lời gia tăng khi vượt mốc tâm lý 1.400 điểm, chứng khoán Việt Nam vẫn duy trì được trạng thái hưng phấn, dòng tiền tiếp tục đổ mạnh vào chứng khoán.

Tiền vào nhiều, chứng khoán sôi động

Bỏ room tín dụng, tăng chủ động cho ngân hàng

Ngân hàng Nhà nước có lộ trình tiến tới dỡ bỏ room tín dụng nhưng cần chính sách phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam, vừa tăng cường tính chủ động của tổ chức tín dụng vừa đảm bảo an toàn hệ thống, an ninh kinh tế, kiểm soát được lạm phát.

Bỏ room tín dụng, tăng chủ động cho ngân hàng
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar