Tù tội tuổi 18

Chưa kể thời điểm xảy ra vụ án, hai bị cáo Tân và Tuấn đều chưa thành niên lại càng làm người đọc mẫn cảm thêm dễ mất ngủ.

Theo dõi dư luận qua những phản hồi của người đọc trên các trang báo điện tử, xem ra bản án này không thuyết phục được dư luận cho lắm. Nhất là khi người ta so sánh với những vụ gây thất thoát hàng trăm tỉ, ngàn tỉ đồng của những quan chức nhà nước.

Vâng, đặt vụ cướp giật bánh mì với thiệt hại vật chất cho người bị hại chỉ vài chục ngàn đồng bên cạnh các vụ gây thất thoát trăm tỉ, ngàn tỉ thì bức xúc là phải.

Tôi không dám bàn về chuyện bản án như thế là đúng hay sai, là nặng hay nhẹ. Tôi chỉ xin hầu chuyện ngày cuối tuần bằng một câu chuyện mà mình mới xem được trên trang TED.com (một trang web đưa những bài diễn thuyết mang tính truyền cảm hứng).

Câu chuyện thế này: Adam Foss - công tố viên ở Suffolk County, Massachusetts (Mỹ) - có bài diễn thuyết thu hút gần 1,3 triệu lượt người xem. Adam Foss thẳng thắn thừa nhận rằng khi quyết định học ngành luật, ông chỉ nghĩ đến việc trở thành một luật sư để kiếm tiền!

Nhưng ngay đợt thực tập đầu tiên, mọi thứ đã thay đổi. Ông đã quyết định mình sẽ phải trở thành một công tố viên. Bởi ông thấy có quá nhiều người trẻ phạm tội và những quyết định làm ảnh hưởng đến cuộc đời của họ đã được các công tố viên đưa ra một cách lạnh lùng.

Và Adam Foss kể một câu chuyện có thật vào năm 2009, khi ông đã trở thành một công tố viên thực thụ và nơi làm việc đầu tiên là ở Boston. Christopher, chàng trai da màu mới 18 tuổi, đã bị bắt vì tội ăn cắp 30 chiếc máy tính của Best Buy, nơi anh ta làm việc bán thời gian. Foss được giao vụ này. Khi tiếp xúc với Christopher, Foss đã nghe chàng trai da màu này kể về ước mơ học đại học nhưng không thể đạt được vì chi phí vượt quá khả năng của mình.

Và thật nhẹ nhàng biết bao cho Foss nếu ông quyết định khởi tố Christopher. Bởi đó là một người da đen và anh ta cũng đã cúi đầu thừa nhận chuyện mình ăn cắp. Nhưng Foss nghĩ nếu mình quyết định như thế thì xem như cuộc đời chàng trai này sẽ kết thúc, vì anh ta sẽ vào tù và cho dù có cải tạo tốt thì cũng khó trở lại cuộc đời với một bản lý lịch có tiền án ở tù vì ăn cắp.

Và như thế sau khi ra tù, Christopher sẽ dễ dàng phạm tội trở lại. Cái vòng luẩn quẩn “nghèo, ít học dẫn đến phạm tội - vào tù - ra tù - lại nghèo, phạm tội...” sẽ hủy hoại cuộc đời một con người, đồng thời gây ra không biết bao nhiêu tốn kém cho xã hội.

Sau những lần trò chuyện với Christopher, Foss đã có một sự lựa chọn: không tống chàng trai này vào tù mà chỉ phạt lao động công ích, đồng thời tạo điều kiện cho anh ta khắc phục hậu quả vụ ăn cắp 30 chiếc máy tính.

Thế rồi vào mùa hè năm ngoái (2015), trong một lần dự hội thảo tại một khách sạn, một người đàn ông trẻ tuổi đã lao đến ôm chầm lấy Foss. Người đàn ông nói: “Ông đã thay đổi cuộc đời tôi”. Người đàn ông này là một nhà quản lý ngân hàng tại Boston. Và không ai khác hơn, đó chính là Christopher!

Từ câu chuyện của Christopher và quyết định của Adam Foss, không khỏi có một mong ước khi nghe bản án 18 tháng tù cho tuổi 18 của Thành Tân, Hoàng Tuấn...