Từ Jaws đến The Shallows: nỗi ám ảnh về cá mập

Nancy (Blake Lively) trong The Shallows - Ảnh: Sony Pictures

Văn hóa phim bom tấn

Trước khi Jaws ra đời, Hollywood hầu như chưa có khái niệm bom tấn mùa phim hè. Các tác phẩm kinh điển có doanh thu cao như Gone with the Wind hay Ben-hur không ra mắt vào dịp Hè. Trong khi đó, Jaws cán mốc 100 triệu USD vào cuối tháng 6-1975 là một bất ngờ lớn và mở đường cho trào lưu phim Hè.

Chuyện phim khá đơn giản: một thị trấn êm đềm bên bờ biển thơ mộng bỗng chốc rúng động vì hàng loạt cái chết đến từ con cá mập khổng lồ trên biển. Để bảo đảm sinh mạng cho du khách, cho miếng cơm manh áo, người dân địa phương phải đối đầu với kẻ thù đáng sợ từ đại dương.

Vào thời điểm đó, 4 phút xuất hiện của chú cá mập trắng hung tợn đủ khiến khán giả nghẹt thở. Thậm chí, Jaws còn gieo rắc nỗi ám ánh kinh hoàng cho nhiều thế hệ “nghỉ mát” trên biển mỗi độ hè về.

Jaws - tác phẩm kinh điển của đạo diễn Steven Spielberg - Ảnh Cắt từ video

Nhận thấy ý tưởng làm phim ăn khách, Hollywood nhảy vào khai thác tiếp phần hai, phần ba. Suốt nhiều năm sau, khán giả được thưởng thức hàng loạt các phim về đề tài cá mập, đa số ra mắt dịp hè, tiêu biểu có Deep Blue Sea, Open Water…

Ngày nay, truyền thống đi biển cùng gia đình không thịnh hành như vài chục năm trước và những chú cá mập (máy) trong Jaws cũng mất dần đi vẻ đáng sợ của mình bởi với công nghệ làm phim hiện nay, việc vẽ ra một chú cá mập sống động hơn, ghê rợn hơn trên máy tính là chuyện nhỏ của dân phụ trách kỹ xảo Hollywood..

Dù vậy, sau 41 năm, Jaws vẫn xứng đáng nằm trong trí nhớ của người yêu điện ảnh mỗi khi nhắc tới dòng phim cá mập.

Cảnh trong phim Open Water - Ảnh Netflix

3D, lai căng và thiếu thuyết phục

Nếu đặt Jaws ngay thời điểm hiện tai, e phim khó sống sót. Vì sao ư? Khán giả bây giờ rất lười chờ đợi. Họ sẽ không bỏ tiền mua hai tiếng đồng hồ chỉ để xem cảnh cá mập xuất hiện chớp nhoáng giữa phim, hoặc gần cuối phim rồi… chết.

Nhiều tác phẩm đầu tư chỉn chu, chọn đề tài quái vật tàn ác phải cho lộ diện “vai chính” càng sớm càng tốt, để giữ chân khán giả như Jurassic World (doanh thu 1,6 tỷ) hoặc úp úp mở mở như Cloverfield, Backcountry, Rogue… nhưng với một kịch bản đủ hấp dẫn để khiến người xem chờ đợi.

Ý thức được việc phải tung chú cá mập làm mồi nhử khán giả ngay đầu phim, vừa để tạo kịch tính vừa để giới thiệu sơ về “nhân vật chính” to và… ác cỡ nào, nhiều nhà sản xuất "quá tay" khi cho vào phim quá nhiều cá mập, vừa diệt xong mục tiêu này thì mục tiêu khác xuất hiện khiến người xem hốt hoảng còn các nhân vật trong phim… ngơ ngác.

Cảnh trong phim Bait - Ảnh Cắt từ video

Bên cạnh việc sử dụng hình ảnh cá mập chỉ để cài cắm vào tình tiết phim với mục đích hù dọa, các nhà sản xuất còn lạm dụng kỹ xảo không cần thiết, từ việc tạo hiệu ứng 3D đến các ý tưởng kỳ khôi như cá mập trên cạn, cá mập hai đầu, cá mập đấu với các sinh vật biển… Hầu hết những phim này (do kém chất lượng) xuất thẳng sang băng từ, DVD.

The Shallows - Bước đệm cho dòng phim cá mập tấn công?

Tìm từ khóa phim cá mập trên mạng xã hội, không quá ngạc nhiên khi một loạt cái tên xuất hiện với điểm số cực kỳ thấp (chủ yếu từ 4,0 đến 5,5). Chỉ duy nhất có The Shallows là nổi trội với 6,8 điểm trên trang IMDB.

Blake Lively quyến rũ trong The Shallows - Ảnh: Sony Pictures

Phim xoay quanh hành trình của Nancy (Blake Lively) - một sinh viên y khoa mê lướt ván, đến Mexico du lịch để quên nỗi buồn sau cái chết của mẹ. Tuy nhiên, vẻ đẹp hoang dã ở đây chỉ giúp Nancy xả stress được vài phút. Khi đang lênh đênh giữa biển vắng, cô phát hiện ra mình bị bao vây bởi một chú cá mập khổng lồ.

Khán giả hầu như để ý tới The Shallows ban đầu chỉ vì thân hình bốc lửa của Blake Lively lúc cô chưa mang bầu. Thế nhưng đạo diễn Jaume Collet-Serra thuyết phục tất cả bằng cách cắm các tình tiết lôi cuốn, dẫn mạch phim lúc căng cứng, lúc giãn nở tạo được không khí chân thực.

Một trong những cảnh quay đáng nhớ nhất... - Ảnh: Sony Pictures

Cảm giác thật của câu chuyện và các khung hình đẹp tạo nên thành công cho The Shallows, với 68 triệu USD thu về ban đầu. Giám đốc tiếp thị của hãng Sony cũng thừa nhận: “Khán giả muốn xem một phim có chất lượng nguyên bản với cảnh quay tuyệt đẹp…”.

Ngoài công lớn của Jaume Collet-Serra (tác giả Orphan, Unknown, Non-Stop), phim còn chứng minh cho khán giả thấy tài năng quyết liệt của mỹ nữ Gossip Girl Blake Lively trong vai Nancy quả cảm, đầy lạc quan trước cái chết cận kề.

Cảnh trong The Shallows - Ảnh: Sony Pictures

Simon Thompson, một cây bút phê bình của trang IGN nhắc lại quá khứ khi so sánh The Shallows với Jaws trong bài viết hàm ý cho rằng nỗ lực đi theo trường phái giả tài liệu như The Blair Witch Project giúp The Shallows biến Jaws thành… bữa tiệc trà của trẻ con.

Những tờ báo khác thì khen The Shallows là "phim về đề tài cá mập hay nhất kể từ Jaws" (Indiewire) hoặc thực tế hơn trên trang chấm điểm của cả giới chuyên môn lẫn khán giả bình dân Rotten Tomatoes, The Shallows đạt 76% bình chọn.

Dù không ôm mộng cán đích 100 triệu USD, nhưng The Shallows (Vùng nước tử thần) tiếp tục phát hành trong tháng 8 tại nhiều quốc gia Âu-Á hứa hẹn là dấu son nho nhỏ giữa mùa phim hè 2016 khá biến động và giật lùi.

>> Xem trailer The Shallows: