Lo lắng hít phải bụi mịn, chị Nguyễn Thị Kim (60 tuổi, ngụ Q.Tân Bình, TP.HCM) đeo khẩu trang khi tập thể dục buổi sáng tại công viên Gia Định (Q.Gò Vấp) - Ảnh: XUÂN MAI
Các bác sĩ cho rằng từ khuya đến mờ sáng (1h - 6h), không khí yên tĩnh nên bụi mịn lắng đọng rồi 'ngự trị' ở tầm thấp, cách mặt đất khoảng vài mét. Đây lại là thời điểm nhiều người tập thể dục mỗi sáng.
Duy trì thói quen tập thể dục mỗi sáng sớm hơn 5 năm qua, thời gian gần đây chị Nguyễn Thị Kim (60 tuổi, ngụ Q.Tân Bình) phải đeo khẩu trang khi tập thể dục tại công viên Gia Định (Q.Gò Vấp).
"Dạo gần đây chị thấy không khí buổi sáng rất đục, không biết sương mù hay bụi mịn. Tôi đi tập thể dục dĩ nhiên mong muốn có sức khỏe tốt, nhưng thấy không khí như thế này thì phải đeo khẩu trang để phòng ngừa" - chị Kim chia sẻ.
Biết nơi mình sống đang ô nhiễm bụi mịn, anh Võ Thành Nại (Q. Tân Bình) lựa chọn nơi tập thể dục là công viên lớn với nhiều cây xanh. Khi tập, anh Nại ưu tiên tập "trong lòng" công viên, hạn chế tập ở rìa.
Bụi mịn "ngự trị" tầm thấp khi yên tĩnh
Bác sĩ Phan Vương Huy Đổng - phó chủ tịch Hội Y học thể thao TP.HCM - phân tích nồng độ bụi mịn cao nhất từ đêm khuya đến sáng sớm - VIDEO: XUÂN MAI
Theo ông Nguyễn Minh Tiến - phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM, nồng độ bụi mịn trong không khí ở ngưỡng thấp vào buổi trưa, cao dần vào tối khuya và sáng sớm vì cơ chế lắng đọng.
Bác sĩ Phan Vương Huy Đổng - phó chủ tịch Hội Y học thể thao TP.HCM - phân tích theo lý thuyết, từ tối khuya đến sáng sớm thì không khí yên tĩnh nên bụi mịn sẽ lắng đọng dần rồi lơ lửng ở tầm thấp, cách mặt đất khoảng vài mét.
Khi mặt trời lên, với các hoạt động của con người, xe cộ đi lại và tác động của gió sẽ "khuấy động" bụi mịn, đẩy chúng lên tầm cao hơn. Lúc này ở tầm thấp sẽ có nhiều bụi hạt lớn hơn bụi mịn.
"Nhiều người nhận định vào lúc khuya tối đến mờ sáng, ô nhiễm không khí sẽ cao nhất trong ngày, nhưng điều này còn khó lý giải và chưa hợp lý. Bởi lẽ vào thời điểm nào không khí cũng ô nhiễm, chỉ điều là bụi mịn hay bụi lớn nhiều hơn" - bác sĩ Huy Đổng nói.
Tập sao cho đúng?
Để hạn chế tối đa tác hại của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe, các bác sĩ khuyến khích người dân nên tập tại nhà hoặc tại các phòng tập thể dục, nhà thi đấu…
Nếu tập ngoài trời, bác sĩ Huy Đổng khuyến cáo người dân nên chọn thời điểm khi môi trường không khí không quá ô nhiễm. Đó là lúc mặt trời vừa mọc, không khí ấm dần lên, hạt bụi mịn đã khuếch tán lên tầm cao, cây xanh cũng bắt đầu quá trình quang hợp, nhả nhiều khí oxy.
Không nên tập tại vỉa hè dọc các trục lộ, sát mặt đường. Nên lựa chọn công viên có nhiều cây xanh để hạn chế được tiếng ồn, bụi, khí thải từ phương tiện giao thông cũng như không bị phân tâm trong quá trình tập luyện.
Nếu người dân vẫn lo lắng bụi mịn ảnh hưởng đến sức khỏe khi tập luyện và nhất quyết phải đeo khẩu trang thì nên dùng khẩu trang chuyên dụng, có độ lọc chuẩn và độ phồng tương đối để giữ khoảng cách giữa cánh mũi đến khẩu trang để quá trình hít vào - thở ra được dễ dàng. Không nên dùng khẩu trang thông thường vì khi tập gắng sức, lớp vải sẽ chèn vào mũi, gây khó thở.
Bác sĩ Phan Vương Huy Đổng chia sẻ: "Chúng ta đòi hỏi nhu cầu tập luyện một cách tối ưu nhưng môi trường sống không tối ưu thì thật sự rất khó.
Tuy nhiên, không phải vì lý do không khí ô nhiễm, nồng độ bụi mịn cao mà từ bỏ thói quen tốt này. Việc đeo khẩu trang khi tập thể dục trong thời điểm hiện nay cũng vì "túng thế tùng quyền" mà thôi".
Người mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, tắc nghẽn phổi mạn tính, viêm phế quản dị ứng, hen suyễn, nhồi máu cơ tim… tuyệt đối không nên tập thể dục với chất lượng môi trường như hiện nay.
Nếu gặp những vấn đề bất thường trong lúc tập luyện như ngứa ngáy, mệt mỏi, khó chịu… cần ngưng và đến gặp chuyên gia để tìm ra nguyên nhân, nguồn gốc. Nếu những bất thường này xuất phát từ nguyên nhân ô nhiễm, bụi mịn thì phải ngưng tập một thời gian.
"Điều quan trọng nhất là hãy biết lắng nghe cơ thể của bạn vì mục đích cuối cùng của việc tập luyện thể dục là để khỏe hơn" - bác sĩ Huy Đổng nhấn mạnh.
Khi tập luyện, mức độ hô hấp và lượng không khí tăng gấp 3-5 lần so với bình thường. Đeo khẩu trang trong lúc tập luyện, sự thông khí chắc chắn bị hạn chế. Và khẩu trang tốt cỡ nào thì khả năng lọc bụi cũng có giới hạn.
Bác sĩ Huy Đổng
Bụi càng mịn, mức độ gây hại càng lớn
Bụi mịn (particulate matter, ký hiệu P.M.) là những hạt rắn, hạt lỏng lơ lửng trong không khí. Chúng là sản phẩm "kết tinh" từ khói bụi, độc tố… có kích thước từ nhỏ đến siêu nhỏ với đường kính từ 0,1-10 micromet.
Bụi mịn được sinh ra từ khói xe, công trình xây dựng, khí thải nhà máy công nghiệp, hoạt động đốt rơm rạ vùng ven… Bụi càng mịn, mức độ gây hại đến sức khỏe con người càng lớn.
Khi tiếp xúc, chúng sẽ gây hại da, ảnh hưởng trực tiếp đến đường hô hấp, làm lão hóa trí não… Khi ngấm vào tế bào, tác động đến cấu trúc ADN thì có thể gây đột biến, ung thư. Đã có nhiều nghiên cứu công bố các bệnh ung thư có liên quan đến môi trường sống ô nhiễm bụi mịn, đặc biệt là ung thư gan và ung thư phổi.
Bác sĩ Phan Vương Huy Đổng
Đăng ký tại đây
Bình luận hay